Theo Đất lề quê thói – Phong tục Việt Nam của Nhất Thanh, người đến nhà trước nhất trong dịp năm mới là người xông nhà, xông đất.
Người Việt xưa tin rằng ngày đầu năm mới, nếu được người vui vẻ, dễ tính, tốt nết đến xông nhà thì cả năm mọi việc dễ dàng, may mắn. Ngược lại, nếu gặp người cáu bẳn, độc, khờ dại đến xông nhà thì cả năm làm ăn khó khăn, gặp nhiều điều xui xẻo.
Vì vậy, ông cha ta thường kén chọn người nhờ đến xông đất (xông nhà đầu năm) theo ý muốn với nhiều tiêu chí cụ thể vào đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết.
Trước hết, chủ nhà cần tìm người có tuổi “tam hợp” với mình, đặc biệt tránh tuổi “tứ hành xung”.
Theo đó, khi chọn tuổi xông đất thì nên chọn người có ngũ hành, thiên can, địa chi tương sinh với với tuổi của Gia chủ. Đồng thời ngũ hành, thiên can, địa chi của năm xông nhà cũng cần tương sinh với người xông nhà cho gia chủ.
 |
| Bảng tra tuổi tam hợp và lục hợp theo cách tính địa chi của Tử Vi. |
Ngoài ra, người được chọn để xông đất đầu năm 2017 phải đáp ứng các tiêu chí: có đạo đức, tốt vía, tính tình vui vẻ, rộng rãi, nhiệt tình, mạnh khỏe, hạnh phúc, thành đạt, đang ăn nên làm ra thì càng tốt…
Nếu chủ nhà chọn người đến xông đất hợp tuổi nhưng khó tính, xấu nết thì chưa chắc năm đó gia đình đã gặp may mắn như mong mong, và ngược lại.
Nhiều gia đình lựa chọn giải pháp chọn người thân trong nhà hay hàng xóm thân thiết có tính tình vui vẻ, linh hoạt, đạo đức và thành công đến xông đất.
Bên cạnh đó, khi chọn người đến xông đất, chủ nhà cần tránh mời những người đang có tang.
Nếu nhà chủ có tang thì nên kiêng không đến thăm hỏi, mừng tuổi các gia đình khác trước sáng mùng 1 để tránh cho gia đình người đó không bị xui xẻo. Phụ nữ có thai nên kiêng không đi đâu trong những ngày đầu năm mới vì tục ngữ có câu "sinh dữ, tử lành".
Việc xông đất đầu năm không chỉ mang lại niềm vui cho chủ nhà với lòng tin gia đình mình sẽ gặp may mắn suốt năm tới. Nó còn khiến người đi xông đất cảm thấy vui, sung sướng vì làm được việc tốt trong ngày đầu năm.
Là tục lệ có từ lâu đời khắp 3 miền đất nước, tục xông đất tại miền Trung gọi đúng tên cổ tục là “đạp đất”.
Người xưa chỉ có 2 cách chọn người tốt vía xông đất ngày đầu năm mới là kẻ làm quan hay người có học có tuổi hợp với chủ nhà.
Người xông đất phải là đàn ông trụ cột trong gia đình. Đối với người dân lao động, các tiêu chí này đơn giản hơn nhiều: người được chọn đi xông đất phải khoẻ mạnh, tốt tính, và gia cảnh khấm khá, hoà thuận.
