Thứ trưởng Bộ Y tế: 'Tôi đánh giá cao sự tương trợ của các địa phương'

- Việt Nam đang trong đợt dịch mới với những diễn biến khá phức tạp. Ông có thể chia sẻ về chiến lược phòng, chống dịch Covid-19 giai đoạn này?

- Hiện tại, dịch đã xuất hiện ở nhiều địa phương, tập trung ở một số ổ dịch, khu công nghiệp, nhất là tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh. Với kinh nghiệm hơn một năm qua, toàn bộ hệ thống chính trị và nhân dân đang đồng lòng, dốc sức. Chiến lược 5 bước trong phòng chống dịch Covid-19 gồm: Ngăn chặn, phát hiện, cách ly, khoanh vùng, dập dịch và điều trị tiếp tục được triển khai nhất quán.

Tuy nhiên, tình hình dịch có sự thay đổi, chủng virus mới lây lan rất nhanh, diễn biến phức tạp, khó lường, khiến một số kinh nghiệm trước đây cần điều chỉnh phù hợp thực tế mới. Do đó, cách tiếp cận, phòng chống dịch liên tục được chúng tôi cập nhật theo diễn biến, trên cơ sở kế thừa, tổng kết, nhân rộng kinh nghiệm quý, bài học hay, giải pháp hiệu quả của các đợt dịch trước và trên thế giới.

Với đợt dịch này, việc kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa phòng ngự và tấn công, trong đó tấn công là chính, vẫn giữ vai trò chiến lược, gồm thực hiện tốt nguyên tắc 5K và kết hợp giải pháp vaccine; xác định phòng dịch là yếu tố cơ bản có tính chất quyết định. Hiện các nguồn lực của Nhà nước và nhân dân được huy động cho công tác xét nghiệm, bên cạnh thực hiện chiến lược vaccine, chuyển giao công nghệ, nghiên cứu sản xuất, phấn đấu để chủ động, tổ chức tiêm chủng hiệu quả, giải thích rõ khi có sự cố và phòng ngừa sự cố.

Thứ trưởng Bộ Y tế, Phó trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 - Đỗ Xuân Tuyên trong chuyến khảo sát công tác phòng chống dịch tại địa phương.

- Theo đánh giá của ông, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong công tác phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh?

- Công tác phát hiện, truy vết và xét nghiệm, sàng lọc được đánh giá là mấu chốt trong kiểm soát dịch. Cơ sở này giúp chúng ta phát hiện, xử lý và kịp thời ngăn chặn nguồn lây nhiễm. Việc tổ chức xét nghiệm sàng lọc nhanh có ý nghĩa then chốt trong phòng dịch, giảm tổn thất về người và của cho xã hội.

Thời gian qua, một số địa phương từng đối phó với dịch như Hà Nội, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc phản ứng nhanh và thực hiện tốt công tác này, có những cải tiến hiệu quả, đóng góp thiết thực vào công tác phòng chống dịch. Trong khi đó, một số nơi chưa có kinh nghiệm ứng phó với dịch, đặc biệt là chuẩn bị kịch bản, phương án xét nghiệm và “4 tại chỗ” gồm: Chỉ huy; lực lượng; phương tiện, vật tư; hậu cần. Vì vậy khi dịch bệnh xảy ra diện rộng với số lượng ca mắc lớn, những nơi này còn lúng túng, thiếu vật tư, sinh phẩm, nhân lực… Chúng ta phải nâng công suất xét nghiệm lên trong thời gian ngắn mới hỗ trợ tối ưu việc khoanh vùng và chớp thời điểm vàng để dập dịch.

- Vậy công tác xét nghiệm đến hiện tại được triển khai hiệu quả ra sao, thưa ông?

- Đến hiện tại, có một số tín hiệu khả quan trong công tác xét nghiệm. Tại Đà Nẵng, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Thành phố Đà Nẵng (CDC Đà Nẵng) sớm thực hiện phương pháp gộp mẫu nhóm 5, nhóm 10 và bước đầu triển khai gộp mẫu kết hợp (gộp 20) để tăng công suất xét nghiệm. Trong đợt dịch bùng phát từ 3/5, hình thức cải tiến phương pháp mẫu gộp nhóm 5 thành mẫu gộp nhóm 10 của CDC Đà Nẵng nâng hiệu quả đáng kể, với 69.544 người được lấy mẫu xét nghiệm trong 6 ngày, nhờ đó phát hiện 8 ca dương tính.

Phương pháp này tiết kiệm tối đa đến 20 lần chi phí xét nghiệm so với mẫu đơn, có thể đẩy nhanh tiến độ trong điều kiện hạn chế về trang thiết bị, nhân lực, vật lực, phát hiện nhanh các ca bệnh trong cộng đồng. Đó là sự sáng tạo đáng ghi nhận và kinh nghiệm tốt cho các địa phương trong cả nước chung tay chống dịch.

Đà Nẵng đã cải tiến phương pháp gộp mẫu xét nghiệm, giúp tiết kiệm chi phí và tăng công suất.

Tại Bắc Giang, một trong những vấn đề của tỉnh là tốc độ xét nghiệm chưa theo kịp tốc độ lấy mẫu. Tính đến ngày 18/5, tỉnh còn khoảng 70.000 mẫu chưa được xét nghiệm. Trong khi đó, việc phân tích mẫu để cho ra kết quả có vai trò tiên quyết trong công tác khoanh vùng, dập và chống dịch. Tôi được biết, Đà Nẵng vừa quyết định tặng 12.000 sinh phẩm xét nghiệm cho Bắc Giang và Bắc Ninh để hỗ trợ công tác này. Như vậy về phương pháp và phương tiện đều có, chúng ta hoàn toàn có hy vọng hai tỉnh và nhiều địa phương khác sẽ áp dụng hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ công tác kiểm soát dịch bệnh.

Song song đó, các địa phương cần tin học hoá để quản lý những người có kết quả xét nghiệm, cả dương lẫn âm tính. Việc sử dụng kết hợp các loại xét nghiệm khác nhau cần linh hoạt, không ồ ạt, tràn lan.

- Ông đánh giá thế nào về tình hình kiểm soát dịch nói chung tại các địa phương đến hiện tại?

- Những nỗ lực của các địa phương, đặc biệt vùng “nóng” nhất về dịch thời gian qua như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng rất đáng ghi nhận. Các ổ dịch ở Hà Nam, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc đến nay cơ bản được kiểm soát. Chúng ta vẫn kiểm soát tình hình trong phạm vi cả nước, chưa phát hiện ổ dịch mới không rõ nguồn lây.

Sự tương trợ giữa các địa phương được đánh giá cao.

Tôi đánh giá cao sự tương trợ, chia sẻ sáng kiến, kinh nghiệm quý báu của các địa phương, tuy đang gồng mình chống dịch vẫn chi viện cho tỉnh bạn để góp phần vơi bớt khó khăn, đẩy nhanh hiệu quả phòng dịch. Những sự sẻ chia như của Đà Nẵng dành cho Bắc Giang, Bắc Ninh hay của Hà Nội, Quảng Ninh cử các y bác sĩ đến tiếp viện tại vùng dịch rất đáng quý, đặc biệt có ý nghĩa thời điểm này, thể hiện rõ tinh thần tương thân tương ái, đoàn kết của dân tộc. Tôi cũng mong cộng đồng sẽ nhận thức sâu sắc và phối hợp tốt trong công tác phòng chống dịch triệt để, kiên quyết, mỗi người dân hãy là một chiến sĩ và cả nước sẽ sớm có lại bình yên.