Pete Roberts là một trong những người đã mạo hiểm với tiền mã hóa. Khi giá trị của những đồng tiền này tăng nhanh vào cuối năm ngoái, chàng trai đến từ Anh đã lấy tiền tiết kiệm để đầu tư.
Chỉ 8 tháng sau, khoản tiền 23.000 USD anh đã đầu tư ban đầu giờ chỉ còn là một chút tiền mã hóa với giá trị khoảng 4.000 USD. Nhìn lại sai lầm của mình, Roberts thừa nhận mình đã vội vã vì sợ đánh mất cơ hội và muốn kiếm tiền nhanh, nhưng kết quả nhận về của anh là khoản lỗ khiến anh mất an toàn về tài chính.
Những đồng tiền mất đến 70-90% giá trị
Roberts không phải trường hợp duy nhất. Sau nhiều lần giảm giá, đa số các đồng tiền mã hóa đã trở về mốc khởi điểm của chúng vào năm ngoái. Kể từ tháng 1, tổng giá trị của các đồng tiền mã hóa nổi bật nhất đã mất 600 tỷ USD hay khoảng 75%, theo dữ liệu từ trang CoinMarketCap.
Thị trường tiền kỹ thuật số đã nhiều lần chạm đáy trước đây, và rồi chúng đều trở lại và tăng giá trị. Nhưng lần suy giảm này sẽ có tác động to lớn và lâu dài hơn, bởi nó ảnh hưởng tới rất nhiều người đầu tư non tay, những người chỉ mới bắt đầu đầu tư tiền ảo từ năm ngoái và sẽ còn rất lâu mới quên được bài học này.
“Rất nhiều người sẽ nghe được những câu chuyện về mất mát của bạn bè”, ông Alex Kruger, một nhà đầu tư tiền mã hóa nhận xét.
 |
| Hình ảnh từ sàn giao dịch Bithumb tại Seoul, Hàn Quốc. Đây là một trong những quốc gia có nhiều nhà đầu tư bị ảnh hưởng nhất. Ảnh: Getty Images. |
Rất khó để kết luận bao nhiêu người đã thua lỗ khi đầu tư vào tiền mã hóa. Nhiều nhà đầu tư tham gia khi thị trường mới bắt đầu tăng trưởng vào năm ngoái, và giá trị tiền mã hóa của họ vẫn lớn hơn mức đầu tư ban đầu.
Tuy nhiên, có thể thấy thị trường đã trở nên sôi động như thế nào: số tiền đổ vào các loại tiền mã hóa từ giữa năm ngoái đến nay đã lớn hơn cả 9 năm trước cộng lại. Coinbase, một trong những sàn giao dịch lớn nhất tại Mỹ, đã tăng gấp đôi số tài khoản trong thời gian từ tháng 10/2017 đến tháng 3/2018. Ứng dụng Square cũng bắt đầu cho mua Bitcoin vào tháng 11/2017.
Phần lớn những nhà đầu tư của Coinbase và Square sẽ thua lỗ, nếu như họ bỏ tiền cho các đồng tiền mã hóa từ khoảng 9 tháng trước và vẫn giữ đến bây giờ.
 |
| Hai kỹ thuật viên ngồi trước dàn máy tại Bitfarms, một công ty chuyên đào tiền kỹ thuật số tại Quebec, Canada. Ảnh: Getty Images.
|
Đi vay nợ, rút tiền tiết kiệm… đổ vào coin
Hàn Quốc và Nhật Bản có lẽ là hai nước bị thiệt hại nặng nề nhất, bởi tiền kỹ thuật số mới chỉ nở rộ tại hai nước này từ năm ngoái, với rất nhiều nhà đầu tư non tay tham gia theo phong tào.
Tại Hàn Quốc, những sàn giao dịch lớn còn mở cửa hàng để nhà đầu tư trực tiếp đến mua bán, do nhiều người ngại giao dịch trên mạng. Giờ đây, một văn phòng của Coinone có khi cả buổi chỉ có một khách đi vào. Nhân viên tại đây cho biết giá tiền mã hóa xuống quá thấp khiến khách hàng thất vọng.
Kim Hyon-jeong, một giáo viên 45 tuổi sống ở ngoại ô Seoul, cho biết cô đã đầu tư 100 triệu won, tức là khoảng 90.000 USD vào tiền mã hóa cuối năm ngoái. Khoản tiền này được lấy từ tiền tiết kiệm, tiền bảo hiểm và cả vay nợ. Đến giờ, số tiền còn lại chỉ khoảng 10%.
Tôi nghĩ mình và gia đình sẽ có thể sống khá giả hơn, nhưng hóa ra mọi việc còn tồi tệ hơn
Kim Hyon-jeong, một giáo viên 45 tuổi sống ở ngoại ô Seoul
Charles Herman, một doanh nhân 29 tuổi tại Mỹ bắt đầu bị ám ảnh với tiền mã hóa từ tháng 9 năm ngoái. Giờ đây, anh cho rằng mình đã lãng phí 10 tháng cuộc đời khi đã nghĩ mình khôn ngoan hơn thị trường. Mặc dù không bị mất tiền, niềm tin của anh vào những đồng tiền kỹ thuật số đã không còn.
Hầu hết nhà đầu tư đều mất niềm tin ở những đồng tiền có giá trị nhỏ hơn, hay còn được gọi là alt coin, được đem ra gọi vốn bằng cách phát hành tiền mã hóa. Các công ty, tổ chức gọi vốn hứa hẹn những đồng tiền này sẽ trở thành đơn vị thanh toán cho những giải pháp họ đang xây dựng.
Nhưng cuối cùng thì hầu như không có công ty nào xây dựng được nền tảng phát triển lâu dài, khiến cho những đồng tiền này không còn giá trị. Nhiều trường hợp bị phát hiện là lừa đảo chứ không chỉ là kinh doanh không hiệu quả.
Bitcoin, đồng tiền mã hóa có giá trị lớn nhất thì mất giá ít hơn, khoảng 70% so so với mức đỉnh vào cuối năm ngoái, trong khi những đồng tiền ít tên tuổi mất giá tới 90%. Dù vậy, niềm tin vào Bitcoin cũng không còn do chưa chứng minh được tiềm năng thanh khoản thay vì chỉ là một khoản đầu tư.
“Chúng ta có thể thấy rõ Bitcoin chưa thể được đưa vào và sử dụng để thanh toán hàng ngày”, Herman nhận xét.
Đây mới là cơ hội để đầu tư?
Trái ngược với sự thất vọng từ nhiều nhà đầu tư, các mạng lưới bàn luận của những người mê tiền mã hóa vẫn còn nhiều chia sẻ lạc quan, trong đó có nhiều người vẫn giữ quan điểm giữ tiền ảo để chờ thị trường phục hồi.
Tony Yoo, một nhà phân tích tài chính tại Los Angeles, đã đầu tư tới 100.000 USD vào cuối năm ngoái. Ở thởi điểm tệ nhất, giá trị khoản đầu tư của anh bị giảm tới gần 70%.
Tuy nhiên Yoo vẫn rất tin tưởng vào tương lai của các đồng tiền mã hóa như một phương tiện thanh toán độc lập, không phải phụ thuộc vào các thể chế lớn như hiện nay. Một số dự án gọi vốn từ năm ngoái vẫn còn tồn tại, và đang đầu tư mạnh vào mặt kỹ thuật để tìm ra phương pháp đưa tiền mã hóa vào thanh toán.
 |
| Tony Yoo, một nhà đầu tư tài chính 26 tuổi, vẫn rất tin tưởng vào tương lai của các đồng tiền mã hóa, dù anh đã mất khá nhiều tiền. Ảnh: New York Times. |
“Vẫn còn rất nhiều điều đáng chờ đợi cho tương lai của làn sóng công nghệ và sáng tạo mới này, và tôi nghĩ xã hội sẽ dần chấp nhận chúng”, Yoo chia sẻ.
Khi giá của các đồng tiền đang giảm, Yoo thậm chí còn đầu tư nhiều hơn để mua thêm. Đây cũng là hành vi của nhiều nhà đầu tư Bitcoin vào năm 2013, khi giá trị đồng tiền này chạm mốc 1000 USD. Không lâu sau, giá Bitcoin giảm tới 80%, nhưng rồi sau vài năm nó lại tăng trở lại và lên tới mức không ai ngờ được. Vào lúc này giá một đồng Bitcoin vẫn gấp 5 lần mức đỉnh của năm 2013.
 |
| Tờ hóa đơn dài dằng dặc của một nhà đầu tư tại UAE, cho thấy người này sẽ phải trả nợ tới hơn 3 năm nữa cho khoản vay để đầu tư vào tiền mã hóa. Ảnh: Reddit.
|
“5 năm trước, tôi từng phá sản, thất nghiệp và xấu hổ đến nỗi không dám dùng tên thật. Gửi những người tin tưởng, hãy chấp nhận thêm một khoảng thời gian 14 tháng nữa với mức lỗ 85%, và sau đó bạn sẽ không phải hối tiếc”, Ryan Selkis, một nhà đầu tư tiền mã hóa nổi tiếng viết trên Twitter.
Tất nhiên, tương lai “không phải hối tiếc” vẫn còn ở phía trước, và chưa ai được nhìn thấy nó. Cái mà người ta nhìn thấy tận mắt là những khoản đầu tư, những khoản vay nợ và tiền tiết kiệm đã bay hơi.
Người dùng Twitter có tên Notsofrugaljoey chia sẻ:
“Thật khó để chấp nhận là tôi đã mất toàn bộ số tiền mà tôi dành dụm được. Tôi chỉ có thể khóc mà thôi”.
Một người dùng khác trên Reddit đến từ Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất cũng chia sẻ giấy tờ vay nợ 100.000 USD để mua tiền mã hóa vào tháng 12 năm ngoái. Người này cho biết anh sẽ phải lấy tiền lương trong vòng 3 năm nữa để trả nợ, và hi vọng bức ảnh này sẽ giúp người khác “có được một bài học”.
Roberts, nhà đầu tư được nhắc đến ở đầu bài viết, cho biết anh sẽ giữ số tiền mã hóa của mình trong trường hợp chúng thực sự tăng giá trở lại. Tuy nhiên lúc này anh đã không còn giao dịch tiền ảo nữa và đang tìm việc mới.
“Tôi đang sống nhờ khoản tiết kiệm ít ỏi còn lại trong tài khoản ngân hàng. Tôi đã mắc sai lầm, và giờ tôi sẽ phải trả giá cho sai lầm đó trong nhiều năm nữa”.
