Theo Cục Quản lý và Giám sát Bảo hiểm (ISA), số liệu doanh thu bảo hiểm trong 5 tháng đầu năm 2021 phục hồi mạnh so với cùng kỳ. Tổng doanh thu phí bảo hiểm toàn thị trường đạt 82.727 tỷ đồng, tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đối với mảng bảo hiểm nhân thọ, tổng phí bảo hiểm gốc 5 tháng đầu năm nay là 58.031 tỷ đồng, tăng 33,4% so với cùng kỳ. Giãn cách xã hội "lỏng" hơn sau đợt bùng phát đầu tiên (tháng 3 và tháng 4/2020) đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động bán bảo hiểm. Cạnh tranh khốc liệt tiếp tục thu hẹp và định hình lại thị phần giữa 5 công ty bảo hiểm hàng đầu trong khi tạo nhiều cơ hội hơn cho những công ty nhỏ.
Trong đó, doanh thu phí mới tăng hơn 58% lên mức 20.528 tỷ đồng. Các sản phẩm bảo hiểm liên kết đầu tư đạt mức tăng trưởng mạnh nhất 77,7% do các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tiếp tục đẩy mạnh kinh doanh sản phẩm này trong điều kiện lợi suất trái phiếu chính phủ tiếp tục giảm trong đầu năm. Ngược lại bảo hiểm hỗn hợp giảm mạnh 43,8% như một biện pháp để giảm gánh nặng dự phòng.
Đối với bảo hiểm phi nhân thọ, phí gốc trong 5 tháng đầu năm nay cũng đạt 24.696 tỷ đồng, tăng 11,5% so với cùng kỳ.
Trong đó tăng trưởng bảo hiểm chăm sóc sức khỏe hạ nhiệt xuống 8,4% từ mức tăng 19,5% trong 5 tháng đầu năm 2020 do từ cuối tháng 3/2020, Bộ Tài chính yêu cầu các công ty bảo hiểm ngừng bán bảo hiểm chăm sóc sức khỏe liên quan đến Covid-19.
Doanh số bán các sản phẩm chính khác phục hồi với điểm nhấn là bảo hiểm hàng hóa. Bảo hiểm xe cơ giới và bảo hiểm tài sản và thiệt hại tăng trưởng ổn định lần lượt 4,8% và 8,4%. Bảo hiểm cháy nổ tăng 16,2% trên nền thấp cùng kỳ. Bảo hiểm vận tải hàng hóa tăng mạnh 22,6% nhờ xuất nhập khẩu hàng hóa phục hồi tốt trong nửa đầu năm.
Công ty lớn mất thị phần
Theo phân tích của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), top 5 công ty đầu ngành tiếp tục mất thị phần vào tay các công ty nhỏ hơn.
Trong mảng bảo hiểm nhân thọ, thị phần của Tập đoàn Bảo Việt liên tục đi xuống còn 13% trong 5 tháng đầu năm nay, trước đây Bảo Việt từng dẫn đầu thị trường với thị phần 21% trong năm 2017.
Tương tự khi Prudential cũng liên tục mất thị phần khi chỉ còn 12% và AIA cũng rơi về mức thấp nhất chỉ còn 8% thị phần. Trong khi đó Dai-ichi giữ nguyên mức 13% so với năm trước, nhưng đây cũng là mức thấp nhất từ năm 2017 đến nay.
Ngược lại trong top 5 chỉ có Manulife là gia tăng thị phần đáng kể lên mức cao nhất 23% và tiếp tục dẫn đầu thị trường bảo hiểm nhân thọ.
 |
Thị phần các công ty bảo hiểm nhân thọ. Nguồn: VDSC |
Đối với mảng bảo hiểm phi nhân thọ, Tập đoàn Bảo Việt cũng tiếp tục đánh mất thị phần khi giảm về mức 15%, so với con số 17% của năm ngoái, trong khi PVI lại tăng trưởng lên mức 15% để cùng với Bảo Việt dẫn đầu ngành.
Bảo hiểm Bưu điện (PTI) và Bảo hiểm Bảo Minh (BMI) cũng mất thêm 1% thị phần trong 5 tháng đầu năm, phần mất đi bị rơi vào tay các công ty nhỏ hơn với tổng thị phần còn lại là 53%.
Kỳ vọng phục hồi từ quý IV
Nhóm phân tích dự báo bối cảnh giãn cách xã hội nghiêm ngặt và kéo dài kể từ giữa tháng 7 đến nay khiến doanh thu bán bảo hiểm nhiều khả năng sẽ chậm lại trong quý III, trước khi phục hồi từ quý IV nhờ tiêm chủng diện rộng.
Động lực tăng trưởng doanh thu bảo hiểm (cả nhân thọ và phi nhân thọ) trong quý III suy yếu do nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động kinh doanh trên quy mô lớn. Trong khi các doanh nghiệp đang hoạt động thì duy trì công suất thấp, giá đầu vào cao và chi tiêu cho phòng chống lây nhiễm đang làm giảm lợi nhuận và do đó, thu nhập của người lao động giảm, dẫn đến việc cắt giảm các nhu cầu không thiết yếu, bao gồm bảo hiểm.
Ngoài ra, VDSC nhận định các chương trình đầu tư công của chính phủ bị chậm lại. Sự phục hồi sẽ bắt đầu từ quý IV khi tỷ lệ tiêm chủng cao hơn cho phép mở cửa dần các hoạt động kinh tế.
 |
Thị phần các công ty bảo hiểm phi nhân thọ. Nguồn: VDSC |
Về cơ cấu sản phẩm, môi trường lãi suất thấp có khả năng kéo dài sau khi đại dịch được kiềm chế để hỗ trợ sự phục hồi kinh tế, do đó bảo hiểm liên kết đầu tư sẽ vẫn dẫn dắt tăng trưởng phí bảo hiểm mới của bảo hiểm nhân thọ.
Trong khi đó, bảo hiểm con người mà chủ yếu là bảo hiểm chăm sóc sức khỏe là động lực tăng trưởng chính của bảo hiểm phi nhân thọ, được thúc đẩy bởi nhận thức cải thiện của người dân về các rủi ro sức khỏe bất ngờ và nghiêm trọng như dịch Covid-19.
Đối với triển vọng từ năm 2023, VDSC tin rằng khung pháp lý mới sẽ mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng cho ngành bảo hiểm.
“Theo dự kiến của cơ quan chức năng, Luật Kinh doanh Bảo hiểm sửa đổi sẽ được ban hành trong năm 2022 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2023. Dự thảo lần 4 của Luật đang được lấy ý kiến. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, các thay đổi (dự kiến) trong luật mới cho thấy một sự cởi mở trong tư duy quản lý đồng thời đề cao hơn nữa tính công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, từ đó mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới cho các chủ thể tham gia thị trường. Các thay đổi trọng yếu có thể tạo ra những thay đổi lớn, đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe”, báo cáo VDSC viết.
Nhóm phân tích cho biết thêm các thông tin nhân thân của người mua, về giao dịch sẽ được công khai, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bảo hiểm đánh giá rủi ro tốt hơn, ngăn chặn trục lợi và thiết kế sản phẩm phù hợp nhu cầu khách hàng hơn. Hiệu quả kinh doanh nhờ đó được nâng cao nhờ cắt giảm chi phí khai thác, chi phí bồi thường và chi phí pháp lý.
Việc mở rộng các định nghĩa về người được bảo hiểm, quyền lợi có thể được bảo hiểm, đối tượng của hợp đồng bảo hiểm con người, giao kết hợp đồng bảo hiểm con người cho trường hợp chết cũng tạo ra thêm nhiều cơ sở pháp lý để nhu cầu mua bảo hiểm có thể phát sinh.
Đối với tổ chức bảo hiểm vi mô, đây là loại sản phẩm đặc thù có vai trò an sinh xã hội và cần cách thức triển khai với bảo hiểm thương mại để khuyến khích các nhà bảo hiểm. Nếu khung pháp lý phù hợp, phân khúc này có thể bùng nổ về doanh thu nhờ dư địa thị trường người có thu nhập thấp rất lớn.
