Thay đổi lãnh đạo Mỹ, Trung Quốc ảnh hưởng gì tới thế giới?

Cả thế giới đang nóng lòng chờ đợi cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 6/11 và chuyển giao lãnh đạo Trung Quốc vào 8/11 bởi chúng đều mang yếu tố toàn cầu phản ánh thực tế liên kết chặt chẽ của thế giới hiện nay.

Tác động lẫn nhau

Toàn cầu hóa nghĩa là kinh tế, chính trị và những diễn biến trong nước của các quốc gia quyện vào nhau theo cách dành cho Mỹ và Trung Quốc, hai nền kinh tế lớn thứ 1 và 2 thế giới.

Thực tế là Trung Quốc đang giúp cấp vốn cho Mỹ - quốc gia đang bị thâm hụt ngân sách liên bang khổng lồ, cũng như là một đối tác thương mại lớn của nước này. Cùng lúc, Mỹ cũng không quá cứng rắn với Trung Quốc trong việc quốc gia này đánh giá thấp đồng nhân dân tệ cũng như các chính sách thương mại một phía. Dù đôi khi Mỹ và Trung có bất đồng về những việc làm của nhau song chưa bao giờ lên tới mức độ thái quá. Đó là cách mà cuộc chơi diễn ra.

Nếu tái đắc cử, Tổng thống Obama được kỳ vọng sẽ duy trì tình trạng hiện nay trong quan hệ với Trung Quốc, có lẽ là giữ lập trường cứng rắn hơn nhằm trung hòa sức ép trong nước. Dù vậy, có một câu hỏi đặt ra là liệu sự cân bằng này có bị phá vỡ không nếu ứng viên của đảng Cộng hòa Mitt Romney trở thành Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ.

Romney từng nói trong khi tranh cử rằng ông sẽ gọi Trung Quốc là "nước thao túng tiền" ngay trong ngày đầu tiên nhậm chức. Romney cáo buộc Bắc Kinh gian dối và thề sẽ "không nương tay" với Trung Quốc.

Trang web chính thức của Romney đã đề cập rõ ràng tới cách xử lý vấn đề Trung Quốc của ông. "Mitt Romney sẽ thực thi một chiến lược khiến đường lối bá chủ khu vực của Trung Quốc hao tiền tốn của hơn là đường lối trở thành một đối tác có trách nhiệm trong hệ thống quốc tế".

Mitt Romney khẳng định sẽ hợp tác với các đồng minh như Nhật, Australia, Hàn Quốc đồng thời siết chặt quan hệ với Ấn Độ và Indonesia.

Thông tin trên trang web của Mitt Romney viết: "Mục tiêu của chúng tôi không phải là xây dựng một liên minh chống Trung Quốc mà thay vào đó là củng cố sự hợp tác giữa các nước có chung lo ngại về sự lớn mạnh và quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc".

Trung Quốc: Khó đoán và dễ đoán

Trong khi cả thế giới dõi theo cuộc đua vào Nhà Trắng của đương kim Tổng thống Barack Obama và đối thủ Mitt Romney bởi quá sít sao nên khó đoán người thắng cử thì ở Trung Quốc, cuộc chuyển giao quyền lực cho thế hệ lãnh đạo mới cũng chứa đựng không ít điều bất ngờ.

Nhiều nguồn tin khẳng định, ông Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường sẽ thay ông Hồ Cẩm Đào và Ôn Gia Bảo trong Thường trực Bộ chính trị, đảm nhiệm ghế Chủ tịch và Thủ tướng vào tháng 3. Tuy nhiên, điều chưa chắc chắn lại là lãnh đạo mới của Trung Quốc sẽ thông qua và thực thi chính sách kinh tế, chính trị, xã hội như thế nào.

Do ảnh hưởng về kinh tế và vai trò tích cực ngày càng tăng trong các vấn đề quốc tế, bất cứ chính sách nào của Trung Quốc cũng có ý nghĩa toàn cầu.

Theo Brookings, hy vọng chính là đội ngũ lãnh đạo thế hệ thứ 5 "là một tập hợp đa dạng hơn về nghề và nền tảng chính trị, dễ thay đổi và thích ứng...quan điểm về thế giới và những lựa chọn chính sách sẽ đa dạng hơn thế hệ trước".

Hơn nữa, sự xuất hiện liên tục gần đây của một số cựu lãnh đạo cũng mang lại yếu tố bất ngờ cho cuộc chuyển giao quyền lực cũng như những chính sách sẽ được thực thi sau đó.

Ở Trung Quốc, các lãnh đạo sau khi nghỉ hưu thường hiếm khi xuất hiện trước công chúng ngoại trừ những sự kiện như Quốc khánh. Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, các cựu lãnh đạo Lý Bằng, Chu Dung Cơ và Giang Trạch Dân đã liên tục lộ diện. Các nhà phân tích cho rằng động thái này cho thấy các cựu lãnh đạo vẫn nắm quyền lực đáng kể và muốn tác động vào các quyết định trước đại hội lần thứ 18, dự kiến khai mạc vào ngày 8/11.

Giáo sư Lưu Khang, chuyên nghiên cứu về châu Á và Trung Đông thuộc Đại học Duke – Mỹ, nhận xét sự xuất hiện của ông Lý cho thấy sự khó khăn và phức tạp của quá trình chuyển giao lãnh đạo ở Trung Quốc cũng như các quyết định về chính sách.

“Sự xuất hiện của ông Lý Bằng có thể gián tiếp gửi đi một thông điệp rằng sự giằng co về các chức vụ và các chủ thuyết vẫn đang diễn ra. Đây cũng là bằng chứng rằng cuộc tranh đấu hậu trường diễn ra quyết liệt hơn là chúng ta tưởng”, ông Lưu nói.

Một nhà phân tích chính trị ở Trung Quốc Trương Lý Phiên nhận xét: “Sự xuất hiện này dù vô tình hay hữu ý, ngụ ý rằng không phải tất cả các vấn đề quan trọng đều đã được chốt lại và rằng họ xuất hiện để yểm trợ cho những đồng minh của họ hay bày tỏ ủng hộ những chính sách mà họ muốn”.

Theo ông Trương, ông Giang và ông Lý là hai nhà cựu lãnh đạo có ảnh hưởng nhất tại Trung Quốc. Cả hai đều được báo chí đưa tin nhiều trong thời gian gần đây và không che giấu ý muốn tác động vào các quyết định quan trọng.

Theo VietNamNet