AFP dẫn tuyên bố của Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy sau cuộc họp nội các khẩn cấp hôm 21/10 cho biết Madrid "không còn lựa chọn nào khác" về vấn đề Catalonia. Ông Rajoy nói chính quyền vùng tự trị này đã hành động "một cách đơn phương, đi ngược lại luật pháp và muốn đối đầu".
Phản ứng trước tuyên bố trên, một người phát ngôn của chính quyền Catalonia cho biết Thủ hiến Carles Puigdemont sẽ phát biểu vào lúc 21h ngày 21/10 (giờ địa phương, tức 2h sáng 22/10 giờ Hà Nội).
 |
| Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy phát biểu sau cuộc họp nội các hôm 21/10. Ảnh: Getty. |
Thủ tướng Rajoy cho hay ông đã đề nghị Thượng viện quốc gia cho phép giải tán nghị viện Catalonia và "kêu gọi bầu cử trong vòng tối đa 6 tháng". Ông cũng đề nghị bãi nhiệm tất cả thành viên của chính quyền Catalonia. "Về nguyên tắc, việc (bãi nhiệm) này sẽ được tiến hành bởi các bộ trưởng (quốc gia) nếu xét đến thời hạn của tình huống đặc biệt này".
Thượng viện Tây Ban Nha giờ đây sẽ phải xem xét để đồng ý cho tiến hành các thủ tục chưa từng có tiền lệ này. Quá trình xem xét dự kiến diễn ra trong vòng một tuần.
Đảng của ông Rajoy đang chiếm đa số ghế tại Thượng viện. Nếu các biện pháp đưa ra được các đảng lớn khác ủng hộ, khả năng cao chúng sẽ được thông qua.
Trước đó, nhà lãnh đạo Puigdemont cho biết họ chưa tuyên bố độc lập nhưng có thể sẽ làm vậy nếu Madrid đình chỉ cơ chế tự trị của vùng này. Ông nói trong bức thư gửi cho chính phủ Tây Ban Nha hôm 19/10 sau khi kết thúc thời hạn mà Madrid đặt ra để lãnh đạo Catalonia cân nhắc về tuyên bố độc lập.
 |
| Thủ hiến Catalonia Carles Puigdemont (trái) cùng các quan chức chính quyền Catalonia. Ảnh: Getty. |
Hồi giữa tuần trước, Thủ tướng Rajoy tuyên bố đến thời hạn 16/10, nếu ông Puigdemont xác nhận muốn Catalonia tách khỏi Tây Ban Nha, chính quyền trung ương sẽ cho ông đến ngày 19/10 để cân nhắc, trước khi Madrid kích hoạt Điều 155. Điều 155 của Hiến pháp Tây Ban Nha cho phép chính quyền trung ương đình chỉ cơ chế tự trị và giải tán nghị viện của Catalonia.
Tuy nhiên đến thời hạn, nhà lãnh đạo Puigdemont đã không làm rõ việc khu tự trị này sẽ tuyên bố độc lập hay không. Thay vào đó, ông gửi thư cho Thủ tướng Rajoy, đề nghị hai bên nên gặp càng sớm càng tốt để bắt đầu cuộc đối thoại trong 2 tháng tới.
 |
| Catalonia (vùng màu đỏ) là cộng đồng tự trị giàu có ở phía đông bắc của Tây Ban Nha. Đồ họa: BBC. |
Catalonia là nơi 7,5 triệu người sinh sống. Vùng tự trị giàu có này đóng góp gần 1/5 GDP Tây Ban Nha, dẫn đầu tất cả các vùng, luôn tự hào gắn bó với ngôn ngữ và văn hóa riêng, nhưng lại chia rẽ sâu sắc về liệu có nên tách khỏi Tây Ban Nha hay không.
Cuộc trưng cầu dân ý hôm 1/10 cho kết quả 90% cử tri đi bỏ phiếu muốn Catalonia tách khỏi Tây Ban Nha để trở thành một quốc gia độc lập. Dù tỷ lệ người đi bầu chỉ là 43%, kết quả này cũng đã gây nên sóng gió chính trị lớn nhất nhiều thập kỷ tại quốc gia Địa Trung Hải.
Ngày 20/10, nhà vua Felipe VI lên tiếng chỉ trích "nỗ lực ly khai không thể chấp nhận" của Catalonia, khẳng định vùng tự trị này vẫn là "một phần thiết yếu của Tây Ban Nha trong thế kỷ 21". Nhà vua nói khủng hoảng chính trị xuất phát từ cuộc trưng cầu dân ý về độc lập của Catalonia phải được giải quyết "thông qua các thể chế dân chủ hợp pháp".
