Khoảng 9h ngày 16/6, ở phía đông nam giàn khoan, biên đội gồm bảy tàu thực thi pháp luật của Việt Nam đã tiếp tục kiên trì tiến vào giàn khoan làm nhiệm vụ. Biên đội đi theo đội hình 3-3-1: ba tàu kiểm ngư đi đầu theo hàng ngang, tiếp đến là hai tàu kiểm ngư (634, 628), tàu cảnh sát biển 4033 và đi sau hỗ trợ là tàu kiểm ngư 797.
Từ phía trước giàn khoan, ở khoảng cách 11 hải lý so với giàn khoan, các tàu Trung Quốc đã bố trí theo hàng ngang chặn hướng tiếp cận của các tàu Việt Nam. 9h35, từ bên mạn phải, tàu 4033 phát hiện một tàu hải cảnh của Trung Quốc bắt đầu quay mũi và chạy thẳng về phía tàu 4033.
Từ lúc này, các tàu Trung Quốc bắt đầu tăng tốc chạy xiên và ngang từ các hướng nhằm xé lẻ đội hình tàu Việt Nam, gây nên một cảnh tượng hỗn loạn trên mặt biển Hoàng Sa với bọt tung trắng xóa và những dải sóng trắng cuồn cuộn trên biển.
 |
| Tàu hải cảnh 2168 tìm cách đâm ngang hông tàu kiểm ngư 768 của Việt Nam khi tàu này đang di chuyển ra xa khu vực giàn khoan 981. |
Từ bên mạn phải của tàu 4033, quan sát thấy tàu kéo và tàu hải cảnh 32101 của Trung Quốc kè kè bám sát truy cản tàu kiểm ngư 764 của Việt Nam. Cùng lúc đó, ở chính giữa đội hình, ba tàu Trung Quốc khác lao ra ngăn cản tàu kiểm ngư Việt Nam 761. Đặc biệt, ở một hướng khác, tàu kéo Hải Sơn 9 của Trung Quốc đã nhiều lần chạy với tốc độ cao gần như đâm thẳng vào tàu kiểm ngư 762 rồi dừng lại khi khoảng cách chỉ còn 10-20 m! (cần nhắc lại tàu kéo Hải Sơn 9 từng tham gia hùng hổ vào vụ đâm va, tấn công tàu cảnh sát biển 2016 của Việt Nam khiến tàu này thủng bốn lỗ chiều 1/6).
Trong lúc đó, ở phía sau lái tàu 762, một tàu hải cảnh số hiệu 37102 cũng xé sóng lao đến, bọt tung trắng xóa. Đoán được ý đồ quyết vây ép, đâm va của tàu Trung Quốc, tàu kiểm ngư 762 đã phải tăng tốc độ hầu như tối đa để thoát khỏi sự đeo bám của tàu kéo Hải Sơn 9 trước khi tàu hải cảnh 37102 phía sau đuổi kịp.
Ông Cao Văn Chiến (chỉ huy biên đội 4) cho hay điều đáng lưu ý là việc Trung Quốc tổ chức đưa các tàu hải cảnh thọc sâu vào đội hình tàu kiểm ngư Việt Nam khi các tàu này ở cách xa khu vực giàn khoan từ 12-13 hải lý. Vào chiều tối 15/6, khi các tàu kiểm ngư của Việt Nam đang ở cách giàn khoan 12,2 hải lý thì phát hiện tàu hải cảnh 2168 lượn một vòng quanh qua các tàu kiểm ngư Việt Nam nhưng không hề có hành động khiêu khích nào.
Hành động trên lặp lại vào rạng sáng 16/6, phía Trung Quốc tiếp tục cho một tàu hải cảnh khác tiến gần biên đội tàu kiểm ngư Việt Nam trong thời gian khá lâu trước khi bỏ đi. Theo ông Cao Văn Chiến, hành động trên của các tàu Trung Quốc nhằm dò la, trinh sát các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam phục vụ việc tuyên truyền. Trước đó, Trung Quốc cũng đã tổ chức cho máy bay tuần thám biển số hiệu CMS 3843 bay nhiều lần ở độ cao khá thấp quanh các tàu Việt Nam để trinh sát.
