Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê là tác phẩm nổi bật của Mo Willems, cây bút ba lần được trao huân chương Caldecott, hai lần được trao huân chương Theodor Seuss Geisel, kết hợp phần minh họa của Jon J Muth.
Hành trình đưa tác phẩm này đến độc giả nhỏ tuổi Việt Nam cũng rất thú vị. Những chia sẻ của dịch giả Hoài Anh dưới đây sẽ giúp chúng ta có thêm những thông tin xung quanh cuốn sách này.
- Cơ duyên nào đã đưa chị đến với cuốn sách “Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê”?
- Mo Willems là tác giả mà con trai tôi rất mến mộ. Có lần, khi đọc một cuốn sách của Mo cùng con, bạn ấy thích chí quá reo lên: “Con muốn đọc các cuốn sách của ông Mo Willems!”, đó chính là cú hích để tôi tìm tòi thêm những tác phẩm khác của Mo Willems, ngoài những tựa sách đã rất quen thuộc với trẻ em trên toàn thế giới.
Lần đầu tiên cầm bản gốc cuốn sách Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê trên tay và mở ra đọc, tôi thực sự choáng ngợp trước vẻ đẹp của tranh minh họa và ngôn từ, của lối kể chuyện bậc thầy và bao thông điệp để trầm tư.
Tôi đã ước ao cuốn sách được giới thiệu với thật nhiều bạn nhỏ Việt Nam, vì thế, khi biết tin Crabit Kidbooks đã đàm phán thành công và mua được bản quyền cuốn sách này, tôi đã ngay lập tức liên hệ và đề nghị được biên dịch cuốn sách. Đối với tôi, đây là một món quà đặc biệt và ý nghĩa.
 |
| Dịch giả Hoài Anh giới thiệu bản dịch sách Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê. Ảnh: Crabit Kidbooks. |
- Điều khiến chị cảm thấy thử thách nhất khi biên dịch cuốn sách này là gì?
- Tôi nghĩ luôn có thử thách khó với các dịch giả sách tranh thiếu nhi, đó là ngôn từ trong các cuốn sách thường rất ngắn gọn, cô đọng và tinh tế.
Tác giả Mo Willems vốn nổi tiếng với khả năng kể chuyện tài tình, hóm hỉnh. Ngôn từ ông sử dụng rất đơn giản, dễ hiểu, trong sáng, nhưng ẩn trong đó là nhiều tầng thông điệp sâu sắc và nhân văn.
Vì thế, khi biên dịch cuốn sách, càng chìm đắm trong vẻ đẹp của câu chuyện, tôi càng muốn trau chuốt và tỉ mỉ hơn nữa với từng từ ngữ mà mình lựa chọn.
Tuy nhiên, thử thách thực sự cân não với tôi chính là tựa sách và tên nhân vật. Tựa gốc của cuốn sách là City Dog, Country Frog, đây cũng đồng thời là tên hai nhân vật chính.
Tôi đã suy nghĩ và đặt ra rất nhiều phương án khác nhau khi dịch. Nếu dịch thật sát nghĩa là “Chú chó thành thị và chú ếch nông thôn” thì tẻ nhạt quá, liệu các bạn nhỏ có tò mò về cuốn sách không, có thích thú khi đọc sách không, có nhớ tới cuốn sách sau khi đã đọc xong không? Những câu hỏi đó cứ lặp đi lặp lại trong đầu tôi trong suốt 6 tháng trời.
Cho đến một tối khuya, đã gần tới thời hạn nộp bản dịch, tôi đặt cuốn sách trên bàn làm việc và ngắm nhìn bìa sách rất lâu, những cung bậc cảm xúc về cuốn sách nối nhau ùa về.
Cuối cùng, tôi dừng lại ở ánh mắt của chú chó và chú ếch đang dội vào tôi trên phông nền của sắc xanh và nâu đan xen hài hoà trên bìa sách. Đó là khoảnh khắc cái tên Nâu Nâu, Xanh Xanh và Bông Bông bật ra trong đầu tôi.
Sau này, khi tiếp tục làm việc hoàn thiện bản dịch với biên tập viên của Crabit Kidbooks, chúng tôi rất hài lòng và hạnh phúc với tựa sách Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê.
Đây là một tựa sách vừa không đi quá xa tựa sách gốc, vừa phù hợp ngôn ngữ của trẻ nhỏ, vừa gợi mở cho các em sự tò mò, đồng thời cũng để lại ấn tượng sâu sắc cho trẻ khi đọc sách.
 |
| Sách Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê. Ảnh: Việt Linh. |
- Trên bìa 4 cuốn sách có lời bình luận rằng "Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê là một câu chuyện để trầm tư về thời gian và những dấu ấn sâu đậm của tình bạn". Chị nghĩ gì về nhận định này?
- Đây đúng là hai thông điệp nổi bật nhất của cuốn sách. Nâu Nâu là hình ảnh của cậu nhóc thành thị bị chồn chân trong những không gian chật chội nay được giải phóng và tự do ở chốn đồng quê.
Nó hăm hở, cuống cuồng, háo hức và tràn đầy năng lượng khám phá để tung tăng, phởn chí trong suốt cả câu chuyện cho đến khoảnh khắc trở lại vào mùa Đông và không tìm thấy Xanh Xanh.
Bên cạnh Nâu Nâu là Xanh Xanh, mang dáng dấp của một cậu nhóc trưởng thành đầy suy tư. Xanh Xanh chậm rãi, vững vàng và bao bọc.
Ở Xanh Xanh tỏa ra sự điềm tĩnh, chín chắn và che chở. Nó dường như luôn lùi lại phía sau để vừa dẫn dắt, vừa bảo vệ, vừa tạo ra một không gian đầy ắp sự bình yên cho cuộc chơi của hai người bạn.
- Là cuốn sách tranh thiếu nhi, chị nghĩ những thông điệp lớn lao này sẽ chạm tới bạn đọc nhỏ tuổi như thế nào?
- Tôi rất thích một câu nói của nhà văn Philip Pullman. Ông cho rằng: “Trẻ nhỏ cần nghệ thuật, văn chương, thi ca và âm nhạc nhiều như các em cần tình thương, khí trời trong lành và sự chơi đùa”.
Tôi đã nghe bản giao hưởng Bốn mùa của Antonio Vivaldi trong suốt thời gian dịch cuốn sách. Đối với tôi, Nâu Nâu thị thành, Xanh Xanh đồng quê không chỉ đơn giản là một cuốn sách, nó còn là một tác phẩm nghệ thuật - một thế giới ngôn văn chương và thi ca trong trẻo - một giai điệu da diết, trong lành - một bộ phim đậm màu điện ảnh.
Bởi vậy, tôi có một niềm tin mạnh mẽ rằng mọi trẻ nhỏ khi đọc cuốn sách này sẽ đều cảm thấy thích thú và yêu mến theo một cách tự nhiên bản năng nhất, nhờ những kết nối thân thuộc, gần gũi mà các em có được với câu chuyện, nhân vật và những bức tranh minh họa.
Đó là câu chuyện về tình bạn, về những nhân vật rất đời hiện lên chân thực và sống động trong một khung cảnh thiên nhiên đẹp đến nao lòng.
