Syria lần đầu tham gia công ước cấm vũ khí hóa học

Cùng ngày, Liên Hiệp Quốc thông báo đã nhận được thư bày tỏ nguyện vọng gia nhập Công ước Vũ khí hóa học của Syria.

Các binh sĩ Quân đội Syria Tự do hôm 28/8 hộ tống đoàn xe chở các thanh sát viên LHQ điều tra cáo buộc tấn công vũ khí hóa học ở Damascus. Ảnh: Bassam Khabieh.

Ngoại trưởng Mỹ hôm qua đến Thụy Sĩ để bàn với người đồng cấp Nga về kế hoạch xử lý kho vũ khí hóa học của Syria. Nga đã gửi Mỹ kế hoạch giải trừ quân bị của Damascus, nhưng không nhắc đến việc tiêu hủy.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và nhóm chuyên gia Mỹ có ít nhất 2 ngày họp với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov vào hôm qua và hôm nay, với hy vọng vạch ra lộ trình nhằm đảm bảo 1.000 tấn vũ khí hóa học, vật liệu sản xuất vũ khí hóa học cùng các hệ thống phát tán khí độc được lưu kho và cô lập an toàn dưới quyền kiểm soát quốc tế trong vùng chiến sự để sau đó phá hủy.

Đội chuyên gia của Mỹ gồm những người từng giám sát, xử lý các vũ khí không thông thường ở Libya sau năm 2003 và Iraq sau chiến tranh vùng Vịnh lần thứ nhất.

Ngoại trưởng Nga đã gửi tới Mỹ bản kế hoạch xử lý vũ khí hóa học của Syria gồm 3 giai đoạn. Đầu tiên, Syria sẽ tham gia Công ước Vũ khí hóa học, trong đó cấm việc sản xuất và sử dụng vũ khí hóa học.

Tiếp theo, Syria phải tiết lộ nơi cất giữ vũ khí hóa học và chi tiết chương trình vũ khí hóa học của mình. Cuối cùng, các chuyên gia sẽ quyết định áp dụng biện pháp xử lý cụ thể. Ông Lavrov không đề cập việc phá hủy vũ khí - điều được cho là điểm mấu chốt trong các cuộc đàm phán giữa Moscow và Damascus.

Các quan chức đi cùng Ngoại trưởng Mỹ nói họ muốn nhanh chóng có một thỏa thuận với Nga về các nguyên tắc thực hiện quá trình xử lý vũ khí hóa học của Syria, trong đó có yêu cầu Syria đưa ra tuyên bố công khai, nhanh chóng và đầy đủ về kho vũ khí của mình.

Tổng thống Syria Bashar al-Assad vừa xuất hiện trên truyền hình Nga, xác nhận Syria sẽ từ bỏ quyền kiểm soát số vũ khí hóa học mà nước này đang sở hữu. Ông Assad nói rằng, lý do từ bỏ là vì sáng kiến của Nga, không phải bởi Mỹ đe dọa tấn công quân sự.

Các quan chức Mỹ và lực lượng đối lập Syria vẫn hoài nghi về sự sẵn lòng từ bỏ kho vũ khí của Tổng thống Assad. Nếu các phiên đối thoại lần này thành công, Mỹ hy vọng quy trình giải trừ quân bị sẽ được đảm bảo bằng một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (LHQ).

Tổng thống Nga trực tiếp kêu gọi dân Mỹ

Trong bài viết vừa gửi đăng trên New York Times nhắm tới độc giả Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng, việc Mỹ can thiệp vào những cuộc xung đột nội bộ ở nước ngoài “đã trở thành thường lệ”.

“Đó có phải lợi ích lâu dài của Mỹ? Tôi nghi ngờ điều đó. Hàng triệu người khắp thế giới ngày càng thấy rằng, Mỹ không phải là mô hình của dân chủ mà là dựa vào bạo lực, lôi kéo liên minh dưới khẩu hiệu “Anh đứng về phe chúng tôi hoặc là kẻ thù của chúng tôi”, ông Putin viết.

“Nguy cơ tấn công tiềm tàng của Mỹ chống lại Syria, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều nước, nhiều nhà lãnh đạo chính trị và tôn giáo, gồm cả Giáo hoàng, sẽ khiến thêm nhiều người trở thành nạn nhân vô tội, gia tăng chiến tranh và có nguy cơ khiến cuộc xung đột lan ra khỏi biên giới Syria... Một đợt tấn công quân sự sẽ làm tăng bạo lực và tạo ra một làn sóng khủng bố mới”.

Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon hôm 11/9 thừa nhận tổ chức này đã thất bại trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng Syria.

Ủy ban Điều tra vi phạm nhân quyền ở Syria của LHQ hôm 11/9 công bố báo cáo nhận định cuộc nội chiến ở quốc gia Trung Đông đã bước sang một giai đoạn mới nguy hiểm và sẽ gây ra nhiều hậu quả khôn lường nếu không sớm được chấm dứt.

Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius ngày 12/9 cho biết, báo cáo điều tra của các thanh sát viên LHQ về cáo buộc tấn công sử dụng vũ khí hóa học ở Syria nhiều khả năng sẽ được công bố vào ngày 16/9.