Ngày nay, AI không còn xa lạ với cuộc sống. Máy móc trở nên thông minh hơn, chúng có thể suy nghĩ và làm việc như con người. Nhân viên làm những việc có thể tự động hóa dần bị đào thải. Liệu sự phát triển mạnh mẽ của AI có dẫn đến cuộc cách mạng của công nhân cổ trắng (nhân viên văn phòng)?
Sự phát triển AI đe dọa công việc của con người
Các nhà nghiên cứu Oxford đã xếp hạng mức độ dễ tự động hóa của một số công việc. Trong đó, các nghề môi giới bất động sản, người tính toán bảo hiểm bồi thường và trọng tài gần như biến mất. Vì AI có thể thực hiện những công việc này với chi phí thấp hơn.
Lịch sử từng chứng minh, khi công nghệ cướp việc của con người, họ sẽ nổi dậy. Ví dụ, cuộc công nghiệp hóa vào thế kỷ 19 ở Anh đã dẫn đến chủ nghĩa bảo thủ.
 |
| Máy kéo sợ Jenny bắt đầu cho cuộc cách mạng công nghiệp tại Anh. Ảnh: Wiki |
Sẽ như thế nào nếu luật sư, nhà báo, quan chức, người quản lý doanh nghiệp và dân trí thức không tìm được việc làm? Liệu sự bùng nổ AI có dẫn đến cuộc nổi dậy của họ?
Năng lực tột đỉnh của AI
Vào những năm 1990, máy tính chưa thể nhận biết được nội dung của hình ảnh. Hai thế kỉ sau, sự tiến bộ về phần cứng, dữ liệu, xử lý song song và mạng nơron đã tạo nên bước đột phá lớn.
Hệ thống AI không chỉ có khả năng mô tả nội dung hình ảnh. Nó còn phiên dịch nhiều ngôn ngữ, phân loại tiểu luận và sáng tác nhạc. AI hiện đại có thể phân tích tài chính, viết báo và xác định các tiền lệ hợp pháp. Trí tuệ nhân tạo có thể sáng tạo, bày tỏ cảm xúc, cảm thông như con người.
Ngay cả những nhà công nghệ mở đường cho AI cũng đang báo động. Công nghệ lái tự động của Tesla có rất nhiều AI. Nhưng Elon Musk, giám đốc điều hành Tesla, đã gọi AI là “mối đe dọa lớn nhất còn tồn tại” của nhân loại.
 |
| Elon Musk phải thốt lên, AI là mối đe dọa lớn nhất còn tồn tại của nhân loại. Ảnh: HumorTech. |
Theo Bill Gates, cuộc khủng hoảng này là hiển nhiên. Ông không hiểu tại sao mọi người lại bỏ quên nó. Nếu thuyết tương lai của Ray Kurzweil đúng, đến năm 2045, máy tính sẽ thông minh bằng hoặc vượt qua con người dưới mọi hình thức.
Cách mạng của công nhân cổ trắng
Nhóm người bảo thủ trong những năm 1800 không thành công vì nhiều lý do. Họ không có quyền lực về chính trị. Đồng thời họ tổ chức không tốt. Họ nhận định sai nguyên nhân của vấn đề là do công nghệ hoặc những người làm chủ. Vì vậy họ không được công chúng ủng hộ.
Trái lại, những người tham gia phong trào cổ trắng sẽ có mối quan hệ chặt chẽ, tổ chức hiệu quả. Họ có khả năng hùng biện để thu hút sự đồng cảm của công chúng.
 |
| Nhân viên văn phòng liệu có nổi dậy vì AI? Ảnh: Gizmodo |
Khác với cuộc nổi dậy của người lao động, cách mạng công nhân cổ trắng có thể thay đổi đòn bẩy quyền lực. Nó có thể giải quyết vấn đề của hệ thống kinh tế - chính trị hướng đến giới nhà giàu, gia tăng bất bình đẳng, giúp các tập đoàn thoát khỏi trách nhiệm giải trình với công chúng, đồng thời thất bại trong việc phân chia tài sản, đất đai.
Khi AI chiếm đoạt việc của con người, lợi ích sẽ rơi vào tay những người sở hữu công nghệ. Người mất việc làm sẽ hứng chịu hậu quả.
Vì vậy, vấn đề ở đây là chính trị, không phải công nghệ. Mặc khác, công nghệ đã làm tăng sự bất bình đẳng trong chủ nghĩa tư bản. AI sẽ dần thay thế toàn bộ công nhân, thậm chí cả những người từng thuộc tầng lớp ưu tú.
