Trong năm 2019 với 2 kỳ họp diễn ra, Quốc hội đã biểu quyết thông qua hàng loạt dự án luật với nhiều quyết sách quan trọng được đưa ra.
Cấm lái xe khi đã uống rượu, bia
Đây là quyết sách chuẩn bị có hiệu lực, nằm trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia được Quốc hội thông qua hồi tháng 6. Luật gồm 7 chương, 36 điều và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2020.
Dự luật được thông qua trong bối cảnh trước đó liên tiếp xảy ra các vụ tai nạn giao thông gây chết người do tài xế sử dụng rượu, bia. Bởi vậy, điều 5 của dự thảo luật quy định “cấm điều khiển phương tiện khi đã uống rượu, bia” được đem ra biểu quyết xin ý kiến Quốc hội 2 lần. Sau lần thứ nhất không quá bán, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn tha thiết đề nghị đưa quy định này vào xin ý kiến.
 |
| Tỷ lệ đại biểu tán thành quy định "đã uống rượu bia thì không được lái xe". Ảnh: Hoài Thu. |
Tại lần biểu quyết thứ hai, 77,27% đại biểu Quốc hội đã đồng tình với quy định này, tức là cấm triệt để việc điều khiển phương tiện khi đã sử dụng rượu, bia.
Luật Giao thông đường bộ hiện hành quy định người điều khiển xe môtô, xe gắn máy chỉ được uống ở mức pháp luật cho phép (nồng độ cồn trong máu không vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở).
Nhưng với việc Quốc hội thông qua Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, chỉ còn một tuần nữa, người uống rượu, bia không được điều khiển phương tiện giao thông.
Quy định này sẽ mở rộng đối tượng không được uống rượu, bia khi tham gia giao thông và tạo chế tài nghiêm khắc để xử lý nghiêm minh người vi phạm, thể hiện quyết tâm của Quốc hội, của Chính phủ trong việc ngăn chặn các vụ tai nạn giao thông.
Luật cũng quy định nhiều nhóm hành vi bị nghiêm cấm khác, như: Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia; Người chưa đủ 18 tuổi uống rượu, bia và bán, cung cấp, khuyến mại rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi.
Chính phủ chọn nhà đầu tư xây sân bay Long Thành
Cuối tháng 11, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội thông qua Nghị quyết về Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế Long Thành (giai đoạn 1). Dự án gồm một đường cất hạ cánh, một nhà ga hành khách cùng các hạng mục phụ trợ, với công suất 25 triệu hành khách một năm và 1,2 triệu tấn hàng hoá mỗi năm.
 |
Thiết kế ga hành khách của Cảng hàng không quốc tế Long Thành. |
Ngoài ra còn có hệ thống giao thông kết nối trực tiếp với sân bay gồm: Tuyến số 1 nối sân bay với quốc lộ 51 có quy mô 6 làn xe; Tuyến số 2 nối sân bay với đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây với quy mô 4 làn xe.
Diện tích đất quốc phòng cũng được giảm từ 1.050 ha còn 570 ha dành riêng cho quốc phòng; 480 ha xây dựng kết cấu hạ tầng hàng không dùng chung quân sự và dân dụng.
Trước đó, Chính phủ đề xuất giao Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư, thực hiện dự án. Tuy nhiên, Quốc hội không quyết việc này mà giao Chính phủ chọn nhà đầu tư.
Quốc hội yêu cầu việc chọn nhà đầu tư phải đảm bảo quốc phòng, an ninh và lợi ích của nhà nước, lợi ích của quốc gia cũng như quản lý của nhà nước về hàng không, quân sự.
Theo Nghị quyết được Quốc hội thông qua, vốn đầu tư giai đoạn một dự án sân bay Long Thành phải là vốn của nhà đầu tư, không sử dụng bảo lãnh Chính phủ. Tổng mức đầu tư dự kiến giai đoạn 1 gần 111.690 tỷ đồng (khoảng 4,77 tỷ USD).
Tăng quyền cho Thủ tướng
Cuối tháng 11, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Dự luật sẽ có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020 nhưng riêng một số quy định sẽ được áp dụng từ nhiệm kỳ 2021-2026.
 |
Các đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua Luật. Ảnh: Hải Quân. |
Một trong những điểm mới của luật sửa đổi lần này là Quốc hội đã bổ sung một số thẩm quyền cho Thủ tướng.
Bên cạnh 11 nhóm nhiệm vụ và quyền hạn theo luật hiện hành, Luật sửa đổi bổ sung thêm quy định: Thủ tướng có quyền chỉ đạo việc quản lý cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; phân cấp hoặc ủy quyền thực hiện những nội dung thuộc thẩm quyền về quản lý công chức, viên chức...
Luật cũng bổ sung cho Thủ tướng thẩm quyền quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND cấp tỉnh; thành lập hội đồng, ủy ban hoặc ban khi cần thiết để giúp lãnh đạo Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những vấn đề quan trọng liên ngành.
Luật Tổ chức Chính phủ cũng quy định thẩm quyền của bộ trưởng trong việc cho từ chức đối với cán bộ, công chức thuộc phạm vi quản lý.
Tăng ngày nghỉ lễ, nâng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình
Bộ luật Lao động (sửa đổi) được Quốc hội thông qua hồi cuối tháng 11 với 17 chương, 220 điều.
Điểm mới đáng lưy ý của luật là người lao động sẽ có thêm một ngày nghỉ lễ trong năm, là ngày liền trước hoặc sau dịp Quốc khánh 2/9. Như vậy, người lao động sẽ được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, Tết gồm: Tết Dương lịch 1 ngày; Tết Âm lịch 5 ngày; Ngày 30/4; Ngày 1/5; Quốc khánh nghỉ 2 ngày; Giỗ Tổ Hùng Vương 1 ngày...
 |
Người lao động sẽ có thêm một ngày nghỉ lễ trong năm là ngày liền trước hoặc sau dịp Quốc khánh 2/9. Ảnh: Hoàng Hà. |
Quốc hội cũng đã thống nhất tăng tuổi nghỉ hưu theo lộ trình với nam là đủ 62 tuổi vào năm 2028 và 60 tuổi với nữ vào năm 2035.
Từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động là đủ 60 tuổi 3 tháng với nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ.
Người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.... có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn. Lao động trình độ chuyên môn kỹ thuật cao được nghỉ hưu muộn hơn, nhưng không quá 5 năm so với quy định.
Bộ luật Lao động cũng quy định doanh nghiệp chỉ được sử dụng lao động làm thêm giờ khi có sự đồng ý. Số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường mỗi ngày. Nếu doanh nghiệp tính giờ làm việc theo tuần, tổng số giờ làm việc và làm thêm không quá 12 giờ/ngày; không quá 40 giờ/tháng.
Bộ luật cũng nêu rõ, doanh nghiệp đảm bảo giờ làm thêm của người lao động không quá 200 giờ mỗi năm và chỉ có một số ngành, nghề được làm thêm đến 300 giờ/năm. Trong trường hợp này, doanh nghiệp phải thông báo bằng văn bản cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc UBND cấp tỉnh.
Bộ luật lao động (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ 1/1/2021.
Luật hóa hình thức kỷ luật ‘xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm'
Được thông qua tại kỳ họp thứ 8, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020.
Lần này, luật đã chính thức quy định việc xử lý kỷ luật với cán bộ công chức đã nghỉ hưu theo hướng: “Cán bộ, công chức sau khi nghỉ việc hoặc nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm phải chịu một trong những hình thức kỷ luật khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm gắn với hệ quả pháp lý tương ứng với hình thức xử lý kỷ luật.
 |
Quốc hội đã chính thức đưa vào luật quy định xóa tư cách chức vụ của cán bộ về hưu có sai phạm và bị kỷ luật. Ảnh: Hải Quân. |
Ba mức kỷ luật cán bộ nghỉ hưu gồm: Khiển trách, cảnh cáo, xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm. Mỗi hình thức kỷ luật được gắn với hệ quả pháp lý tương ứng. Chính phủ sẽ quy định chi tiết các hệ quả pháp lý này.
Với cán bộ đương chức, luật vẫn giữ sáu mức kỷ luật gồm: Khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc.
Luật cũng bỏ loại hợp đồng không thời hạn với người được tuyển dụng làm viên chức từ 1/7/2020, chỉ quy định một loại hợp đồng có thời hạn. Hợp đồng sẽ do bên tuyển dụng và người được tuyển dụng xác định, trong đó thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 60 tháng. Khi hợp đồng hết hạn, nếu không ký tiếp với người được tuyển dụng, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
Các trường hợp vẫn được ký hợp đồng không thời hạn gồm: Viên chức tuyển dụng trước ngày 1/7/2020; Cán bộ chuyển sang làm viên chức; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Luật này có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020.
Thí điểm không tổ chức HĐND cấp phường ở Hà Nội
Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua dự thảo Nghị quyết thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội. Việc thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội được thực hiện từ ngày 1/7/2021 cho đến khi Quốc hội quyết định chấm dứt.
Theo Nghị quyết, chính quyền địa phương ở các phường thuộc quận, thị xã tại Hà Nội là UBND phường. Đồng thời, sẽ không tổ chức HĐND phường.
 |
Hà Nội sẽ thí điểm mô hình chính quyền đô thị từ 2021 với việc bỏ HĐND cấp phường. Ảnh: Hải Quân. |
Với mô hình thí điểm này, HĐND cấp quận, thị xã sẽ quyết định, phân bổ, điều chỉnh dự toán thu, chi ngân sách; phê chuẩn quyết toán thu, chi ngân sách quận, thị xã, trong đó bao gồm ngân sách của các phường trực thuộc, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Cùng với đó, quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn đầu tư công tại các phường trực thuộc…
UBND quận, thị xã có nhiệm vụ xây dựng, trình HĐND cùng cấp quyết định các nội dung liên quan và tổ chức thực hiện các nghị quyết của HĐND. Căn cứ vào nghị quyết của HĐND cùng cấp, quyết định giao và điều chỉnh nhiệm vụ thu, chi ngân sách cho các phường trực thuộc, quyết định các chủ trương, biện pháp triển khai thực hiện ngân sách…
Đối với UBND phường, chỉ đề xuất chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách Nhà nước với UBND quận, thị xã; tham gia ý kiến về chủ trương đầu tư dự án thuộc thẩm quyền quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền. UBND phường không có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Miễn thị thực cho người nước ngoài vào khu kinh tế ven biển
Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam cũng được thông qua tại kỳ họp thứ 8 với điều khoản đáng lưu ý là bổ sung quy định miễn thị thực 30 ngày cho người nước ngoài vào các khu kinh tế ven biển. Trước đó, nhiều đại biểu không tán thành quy định này vì lo ngại ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
.jpg "cấm triệt để lái xe khi đã uống rượu, bia ảnh 7") |
Phú Quốc là một trong những khu kinh tế ven biển đảm bảo đủ 4 điều kiện để miễn thị thực cho người nước ngoài. Ảnh: Thuận Thắng. |
Có 4 điều kiện đi kèm với quy định này là các khu kinh tế ven biển phải có sân bay quốc tế, không gian riêng biệt; ranh giới địa lý xác định, cách biệt với đất liền; phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội; không làm phương hại đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Việt Nam.
Hiện cả nước có 18 khu kinh tế ven biển, bao gồm hai huyện đảo Phú Quốc, Vân Đồn. Luật giao Chính phủ quyết định khu kinh tế ven biển nào được miễn thị thực nếu đáp ứng đủ 4 điều kiện.
Quy định này được kỳ vọng vừa tạo thuận lợi cho người nước ngoài vào đầu tư, hoạt động tại khu kinh tế ven biển đủ điều kiện để phát triển khu vực này, vừa bảo đảm chặt chẽ về công tác quản lý nhà nước và bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020.
