Đại diện ga Sài Gòn cho biết mỗi ngày ít nhất có 20 chuyến tàu ra vào nội thành, còn dịp cao điểm (lễ tết, cuối tuần) có thể lên 26 chuyến. Đó là chưa kể các toa đầu kéo tàu hàng chạy qua lại giữa ga Sóng Thần (Bình Dương) và ga Sài Gòn (TP.HCM) chuyển hàng.
Vào giờ cao điểm sáng (6h-8h30) có hai chuyến xuất phát từ ga Sài Gòn là tàu SE8 và SPT 12, hai chuyến đến Sài Gòn là tàu SQN1 và SN3. Vào giờ cao điểm chiều (16h30-19h) có ba chuyến xuất phát từ ga Sài Gòn là tàu SE2, SQN2, PT4 và có một chuyến đến ga Sài Gòn là tàu SE5.
 |
| Điểm giao cắt đường sắt tại ngã tư Bình Triệu, TP.HCM thường xuyên gây kẹt xe vào giờ cao điểm (ảnh chụp chiều 11/8). |
Hàng ngàn xe cộ chờ một chuyến tàu
7h30 sáng 30/7 tại giao lộ Hoàng Văn Thụ - đường sắt Bắc-Nam (Q.Phú Nhuận), khi xe cộ đang đông nghẹt thì bỗng nghe tiếng chuông kêu reng reng. Nhân viên gác xe lửa kéo thanh barie chắn ngang đường Hoàng Văn Thụ khiến dòng xe khựng lại. Khi thanh chắn được kéo xuống, phải mất khoảng 30 giây sau đoàn tàu mới lao tới. Nhưng lần này không phải là một đoàn tàu hàng chục toa kéo dài mà chỉ có một toa đơn lẻ.
Đường Hoàng Văn Thụ đoạn giao cắt với đường sắt Bắc - Nam khá hẹp, có nhiều giao lộ nên lượng xe cộ rất đông. Đoạn từ điểm giao cắt đường sắt Bắc - Nam đến giao lộ Hoàng Văn Thụ - Hồ Văn Huê chỉ dài khoảng 50m nên chỉ cần dừng chờ tàu một vài phút là xảy ra tình trạng kẹt xe cục bộ. Một người dân buôn bán gần khu vực này cho biết bình quân khoảng một giờ có một chuyến tàu chạy qua nên tình trạng kẹt xe xảy ra liên tục, phải mất gần 10 phút sau giao thông mới trở lại bình thường.
Tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi vào sân bay Tân Sơn Nhất là trục đường chính chạy vào trung tâm TP.HCM. Giao thông trên tuyến đường này thường xuyên bị ngắt quãng vì phải nhường đường cho tàu hỏa. Do tuyến đường này phải dùng hệ thống barie kéo nên mất nhiều thời gian, khi gặp những đoàn tàu khách (hơn 10 toa) người đi đường phải chờ hơn hai phút. Nhiều người chạy xe trên tuyến đường này, nhất là xe vào sân bay Tân Sơn Nhất, rất bức xúc khi dừng chờ tàu qua bởi sợ trễ giờ máy bay.
Cảnh kẹt xe nặng nề nhất là ở điểm giao cắt quốc lộ 13 - Kha Vạn Cân (Q.Thủ Đức). Đây là tuyến đường cửa ngõ đông bắc TP và là tuyến đường được quy định cho xe chở khách ra vào bến xe miền Đông. Gặp những lúc có tàu hỏa chạy qua, hàng ngàn xe xếp hàng chờ qua đây mất gần mười phút. Theo ghi nhận, dù các nhân viên trực gác chắn thường xuyên tìm cách rút ngắn thời gian chờ tàu cho người đi đường bằng cách kéo barie khi tàu đến gần và mở barie trước lúc tàu chạy qua nhưng tình trạng ùn ứ, kẹt xe sau mỗi lần tàu chạy qua là điều không tránh khỏi.
 |
| Đường sắt Bắc - Nam cắt ngang quốc lộ 13 (Q.Thủ Đức, TP.HCM) khiến giao thông qua khu vực này thường xuyên bị ùn ứ. |
Ngoài những trục đường chính, các nhánh đường nhỏ băng ngang đường sắt cũng thường xuyên bị kẹt xe mỗi lần có tàu chạy qua. Trên đường Kha Vạn Cân có nhiều đường băng ngang đường sắt để vào các khu dân cư phía trong P.Hiệp Bình Chánh, P.Hiệp Bình Phước (Q.Thủ Đức). Mỗi lần có tàu chạy qua, xe cộ trên đường Kha Vạn Cân lại bị “vạ lây” vì xe quẹo vào khu dân cư bị tắc lại, tràn xuống đường Kha Vạn Cân khiến cả tuyến đường này ùn ứ.
Tương tự, đường Bình Lợi, đường Nơ Trang Long (Q.Bình Thạnh) thường xuyên bị “nghẽn mạch” vì tàu hỏa. Mỗi lần chờ tàu hỏa xong, xe cộ từ đường Nơ Trang Long, Bình Lợi và từ hai hướng đường song hành dọc đường tàu cứ châu đầu vào nhau. Vào giờ cao điểm, lực lượng dân quân được huy động điều tiết giao thông tại đây nhưng tình trạng kẹt xe vẫn thường xảy ra.
Chờ đến bao giờ?
Có thể nói tình trạng kẹt xe do tàu hỏa gây ra ngày càng nặng nề là do số lượng xe các loại ngày càng nhiều. Theo Ban an toàn giao thông TP.HCM, bình quân mỗi ngày TP có thêm 1.000-1.200 xe máy và khoảng 100 ô tô các loại. Trong khi đó, việc tổ chức giao thông tại các điểm giao cắt giữa đường sắt và đường bộ vẫn không thay đổi nhiều so với cách đây gần 37 năm, khi đường sắt Bắc - Nam hoạt động trở lại.
Ông Vũ Tá Tùng, Phó tổng giám đốc tổng công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết ngành đường sắt có thực hiện một số biện pháp nhằm làm giảm áp lực giao thông ở TP.HCM. Theo đó, tổng công ty thường chuyển nhiều đoàn tàu Thống Nhất khởi hành vào ban đêm từ ga Sài Gòn hoặc đến ga Sài Gòn vào 4-5h sáng. Tuy nhiên, do đây là tuyến đường độc đạo (đường sắt đơn) và các đoàn tàu về đến ga Sài Gòn là đường cụt, nên việc sắp xếp cũng như bố trí các đoàn tàu tránh lưu thông vào ban ngày hoặc tránh đi vào giờ cao điểm rất khó khăn.
Nhằm giảm áp lực giao thông ở TP.HCM, tổng công ty Đường sắt Việt Nam chuẩn bị đầu tư xây dựng trạm đầu máy tàu hàng ở ga Sóng Thần. Dự kiến cuối năm 2014 hoặc đầu năm 2015 sẽ đưa trạm này vào hoạt động thì các tàu hàng sẽ được xử lý ngay tại ga Sóng Thần, giảm được số lượng tàu hàng ra vào ga Sài Gòn.
Về căn cơ, theo ông Vũ Tá Tùng, Thủ tướng chỉ đạo giao tổng công ty Đường sắt Việt Nam làm chủ đầu tư dự án xây dựng tuyến đường sắt trên cao từ Trảng Bom (tỉnh Đồng Nai) về ga Sài Gòn. Đơn vị này đã ký hợp đồng với một đơn vị tư vấn thiết kế lập báo cáo khả thi xây dựng tuyến đường sắt trên cao.
Dự tính trong năm 2013 sẽ hoàn thành thiết kế, nếu tập trung nguồn vốn đầu tư thì hi vọng công trình sẽ sớm khởi công xây dựng. Khi hình thành tuyến đường sắt trên cao (theo lộ trình cũ của tuyến đường sắt trên mặt đất hiện nay), nỗi lo kẹt xe tại 17 tuyến đường sắt cắt ngang đường bộ ở TP.HCM mới được giải quyết triệt để.
