Sách thủ công của Việt Nam được ưa chuộng tại hội sách quốc tế

Tháng 2, các bản sách thủ công giới hạn của Đông A có mặt tại Hội chợ Nghệ thuật Sách Quốc tế CODEX lần thứ 9 năm 2024, đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam có đại diện tham dự tại hội chợ nghệ thuật sách hàng đầu thế giới.

Trở về từ California, Giám đốc Công ty Cổ phần Văn hóa Đông A Trần Đại Thắng đã chia sẻ với Tri thức - Znews về hành trình tham dự hội sách CODEX 2024 cũng như những ấp ủ cho một tương lai sách đặc biệt của Việt Nam.

Một độc giả tại Hội chợ Nghệ thuật Sách CODEX chụp hình với ấn bản đặc biệt The Great Gatsby. Ảnh: NVCC.

Quy tụ nghệ nhân, đơn vị hàng đầu trong giới chế tác sách

- Điều gì đưa ông đến Hội sách CODEX? Hành trình đưa Đông A đến với Hội chợ Nghệ thuật sách CODEX năm nay diễn ra như thế nào?

- Ngay từ khi thành lập vào năm 2004, Đông A đã theo đuổi dòng sách đặc biệt. Ấn bản đặc biệt đầu tiên là Văn mới năm năm đầu thế kỷ với 100 bản đánh số có chữ ký trực tiếp của 41 tác giả ra mắt vào năm 2005. Suốt 20 năm qua rất nhiều ấn bản đặc biệt khác đã ra đời theo từng giai đoạn khác nhau gắn với sự trưởng thành của công ty.

Trong quá trình đó, chúng tôi liên tục tham quan các triển lãm, các hội chợ, các workshop về sách cổ, sách quý, sách đặc biệt để tìm hiểu, học hỏi và giao lưu để biết được thế giới họ đã làm gì và đi đến đâu. Và cái duyên đã đưa chúng tôi đến với CODEX, Hội chợ Nghệ thuật Sách thế giới, lần thứ 9.

Trong quá trình tìm hiểu về các hôi sách nghệ thuật thế giới để tham gia, Đông A may mắn được Timothy Bindery, một bạn trẻ có kỹ thuật đóng sách cao, kiến thức rất sâu và rộng về sách thủ công trên thế giới giới thiệu và tư vấn về hội sách CODEX. Nhận thấy đây là một cơ hội quý và thích hợp, Đông A đã tích cực chuẩn bị trong một thời gian dài và tham gia.

- Giới làm sách thường biết tới những hội sách phổ thông như Frankfurt, London, Bologna; trong khi một hội chợ về sách đặc biệt như CODEX thì chưa biết nhiều. Vậy ông có thể chia sẻ với bạn đọc về không khí Hội sách năm nay, các tác phẩm, nghệ sĩ, đơn vị tham dự?

- Diễn ra hai năm một lần, CODEX là hội chợ quốc tế lớn nhất về nghệ thuật chế tác sách. Năm nay, hội sách quy tụ hơn 200 đơn vị trên khắp thế giới là các nghệ nhân, xưởng đóng sách thủ công, nhà xuất bản, nhà sản xuất vật liệu, nhà in hàng đầu của Mỹ và châu Âu.

Năm nay các tên tuổi nổi tiếng tham gia có thể kể đến như: nghệ nhân Luigi Castiglioni từ Italy, Peter Malutzki từ Đức, Kate Holland từ Anh, Samuel Feinstein, người mạ vàng giỏi nhất nước Mỹ...; các học viện, nhà in, nhà sản xuất, nhà xuất bản là American Academi of Bookbinding, Sherwin Beach Press, Harmatan Leathers, Suntup Editors...

Độc giả tham quan gian trưng bày của Đông A (trái). Hội sách CODEX 2024 thu hút hơn 200 đại diện xuất bản tham dự (phải). Ảnh: NVCC.

- Trải nghiệm này có khiến ông nảy ra những ý tưởng gì mới cho ấn phẩm của Đông A trong tương lai?

- Được tận mắt chứng kiến, học hỏi, và hòa chung vào giới làm sách nghệ thuật quốc tế với những nghệ nhân và truyền thống đóng sách hàng đầu thực sự có ích rất lớn và đem lại nhiều cảm hứng. Chúng tôi sẽ dần áp dụng các ý tưởng, kinh nghiệm, kỹ thuật học hỏi được trong dịp này cho các bản sách đặc biệt tiếp theo của Đông A, xin bạn đọc chờ đón.

Sách "The Great Gatsby" của Đông A cháy hàng

- Tham gia Hội chợ Nghệ thuật Sách CODEX lần đầu, các tác phẩm của Đông A đã nhận được phản ứng thế nào của bạn bè quốc tế? Trước đó họ đã biết tới sách Việt, sách thủ công hay các ấn bản sách đặc biệt của Việt Nam?

- Đông A đem tới hội sách các ấn bản đặc biệt trong các tủ sách Trăm năm Nobel, Văn học kinh điển thế giới và Văn học kinh điển Việt Nam. Tại đây, các nhà sưu tập và khách hàng tham gia rất hào hứng và thích thú với các ấn bản Số đỏ, Thần khúc, Nhà thờ Đức bà Paris… Cuốn duy nhất in tiếng Anh là The Great Gatsby thì được bán hết ngay tại hội sách, nhiều người còn hẹn giao hàng sau.

Trước hội sách, họ gần như không biết gì về sách giới hạn Việt Nam. Ở châu Á chỉ có 3 nước tham gia hội sách này, trước đó là Nhật Bản, Hàn Quốc và nay là Việt Nam.

Giám đốc Đông A Trần Đại Thắng (trái) và ông Paul - Giám đốc Suntup - nhà xuất bản sách giới hạn hàng đầu của Mỹ - tại Hội chợ Nghệ thuật Sách CODEX 2024. Ảnh: NVCC.

- Phong trào làm và chơi sách thủ công, ấn bản giới hạn, đặc biệt mới có ở Việt Nam vài năm gần đây. Vậy sách Việt có bị “lép vế” khi đi ra thế giới?

- Việc chơi sách thủ công, ấn bản giới hạn hay đặc biệt đã có từ lâu và vẫn tồn tại song song cùng văn hóa đọc. Với tư cách là đơn vị chế tác, thời gian tham gia vào sách giới hạn mới có 5 năm, Đông A tự thấy bản thân còn rất non trẻ, phải phấn đấu hơn nữa bởi còn rất nhiều kiến thức, kỹ thuật, nghệ thuật cần phải trau dồi học hỏi.

Tuy nhiên “lép vế” thì có thể tự tin nói là không, bởi các sản phẩm của chúng tôi đã được độc giả trong nước, một lớp độc giả trẻ, có kiến thức và gu thẩm mỹ cao ghi nhận. Và nay thông qua hội chợ CODEX đến lượt độc giả quốc tế cũng dành sự công nhận. Đây là nguồn động viên lớn để chúng tôi bước tiếp trên con đường này.

- Hiện độc giả tại Việt Nam có nhu cầu ra sao đối với hình thức sách đậm chất nghệ thuật này? Đông A có định hướng đưa sản phẩm ra thị trường quốc tế hay không?

Mỗi cuốn sách đẹp cũng có thể được xem như một tác phẩm nghệ thuật. Việc thưởng thức, sưu tầm, yêu quý tác phẩm đó sẽ giúp tâm hồn ta phong phú và hướng thượng hơn.

Ông Trần Đại Thắng

- Nhu cầu về thưởng thức, sưu tầm và sở hữu sách đẹp hiện ngày càng tăng như một tất yếu khi đời sống tinh thần xã hội phát triển. Là một đơn vị làm sách, Đông A luôn cố gắng hoàn thiện và phát triển để đáp ứng nhu cầu này. Việc tìm hiểu, chuẩn bị và lên kế hoạch đưa sản phẩm ra quốc tế chính là một bước trong quá trình đó.

Thành công của ấn bản giới hạn The Great Gatsby bằng tiếng Anh trong kỳ hội sách này là một tín hiệu tích cực. Trong Hội sách CODEX lần thứ 10, chúng tôi sẽ có thêm các ấn bản tiếng Anh cũng như các sản phẩm chất lượng khác để giới thiệu với bạn bè quốc tế.

- Theo ông, sách ấn bản đặc biệt có ý nghĩa và liên hệ thế nào với văn hóa đọc nói riêng và văn hóa-nghệ thuật nói chung?

Tôi nghĩ rằng sách đẹp sẽ làm mọi người thêm trân trọng và yêu thích việc đọc, từ đó lan tỏa thêm tình yêu với sách. Còn về khía cạnh mỹ thuật, mỗi cuốn sách đẹp cũng có thể được xem như một tác phẩm nghệ thuật. Việc thưởng thức, sưu tầm hay chỉ đơn giản là yêu quý tác phẩm đó thôi sẽ giúp tâm hồn chúng ta phong phú và hướng thượng hơn.