Sách là con đường ngắn nhất để tiếp cận văn minh nhân loại

Cách đây 10 năm, ngày 19/4/2014, dưới chân tượng đài Đức vua Lý Thái Tổ, UBND thành phố Hà Nội đã phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông long trọng tổ chức Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc lấy ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sách Việt Nam (nay là Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam).

Hôm nay, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, trường đại học đầu tiên của đất nước, di tích quốc gia đặc biệt của thủ đô nghìn năm văn hiến, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người – Thành phố vì hòa bình – Thành phố sáng tạo, Lễ khai mạc Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ Ba - năm 2024 do Bộ Thông tin và Truyền thông cùng UBND thành phố Hà Nội, phối hợp với các cơ quan Trung ương, Thành phố tổ chức.

Lời đầu tiên, thành phố Hà Nội xin nhiệt liệt chào mừng và trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành Trung ương, các địa phương, các nhà xuất bản, công ty sách và người dân Thủ đô đã tham dự sự kiện đầy ý nghĩa này. Kính chúc các đồng chí lãnh đạo, quý vị đại biểu và nhân dân nhiều sức khỏe, hạnh phúc và có nhiều trải nghiệm, nhiều cảm xúc tại không gian văn hóa đặc biệt này.

Nói đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám, chúng ta nhớ đến Khuê Văn các - công trình thể hiện mong muốn vẻ đẹp của văn chương, đạo học sẽ mãi tỏa sáng như sao Khuê giữa bầu trời, cũng là biểu tượng của thủ đô Hà Nội.

82 tấm bia tiến sỹ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám - di sản văn hóa vô giá, những trang sử bằng đá của cha ông ta được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu và ghi vào danh mục Ký ức thế giới; được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là bảo vật Quốc gia. Đây cũng là một trong những nơi hội tụ tinh hoa, trí tuệ của Việt Nam, khẳng định truyền thống hiếu học, quý trọng người tài; coi “hiền tài là nguyên khí quốc gia”; đề cao tri thức, truyền thống ham đọc sách và coi trọng sách của người Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung.

Cũng chính tại nơi đây, Chu Văn An - người thầy của muôn đời với câu nói nổi tiếng “Thần đọc sách, chưa thấy nước nào không coi trọng sự học mà có thể tiến lên được” đã là người đầu tiên mở ra việc giảng dạy chính quy bằng cách viết sách giáo khoa, đưa việc dạy học vào nền nếp, quy củ, khoa học, có chất lượng.

Với vị thế là Thủ đô - trung tâm chính trị, hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa - khoa học - giáo dục - kinh tế - giao dịch quốc tế của cả nước, Hà Nội cũng là nơi tập trung nhiều nhà xuất bản, công ty phát hành và liên kết xuất bản,…nhiều văn nghệ sĩ, trí thức, chuyên gia, nhà khoa học… Thủ đô di sản với hàng nghìn di sản (cả vật thể và phi vật thể) là niềm cảm hứng cho sáng tác và sáng tạo; Đây là điều kiện thuận lợi trong việc nâng cao đời sống tinh thần, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, về văn hóa đọc cho nhân dân.

Nhằm phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến, Thành ủy, HĐND, UBND thành phố Hà Nội luôn đặc biệt quan tâm, chỉ đạo triển khai các hoạt động, phong trào phát triển văn hóa đọc, hoạt động tôn vinh sách, đưa Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4 thực sự có ý nghĩa trong đời sống xã hội, với mong muốn lan tỏa và truyền cảm hứng về tình yêu sách trong cộng đồng.

Những năm gần đây, văn hóa đọc Thủ đô đã có những bước phát triển rõ rệt, chuyển biến thực chất. Đọc sách trở thành thói quen và nét đẹp trong đời sống xã hội. Ngành xuất bản đã khẳng định được vị trí, tầm quan trọng trong việc góp phần xây dựng xã hội học tập, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, sự đa dạng của các phương tiện truyền thông, nhưng sách vẫn khẳng định được vị trí quan trọng, luôn là nguồn tri thức vô giá, là con đường ngắn nhất để tiếp cận với nền văn minh của nhân loại. Đọc sách là một trong những phương pháp giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy – sáng tạo.

Nhận thức rõ vai trò của sách và văn hóa đọc trong phát triển kinh tế - xã hội, bên cạnh việc ban hành Nghị quyết số 18 về chuyển đổi số và xây dựng Thành phố thông minh, Hà Nội còn là địa phương đi đầu trong việc xây dựng và triển khai Nghị quyết số 09 về phát triển công nghiệp văn hóa, trong đó, xuất bản và văn hóa đọc là một trong những lĩnh vực đóng góp tích cực vào sự phát triển công nghiệp văn hóa, góp phần từng bước thực hiện quan điểm xuyên suốt theo Nghị quyết số 15 của Bộ Chính trị đã đề ra “văn hóa và con người vừa là mục tiêu, vừa là nền tảng, là động lực, nguồn lực quan trọng để phát triển Thủ đô”.

Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam năm nay được diễn ra từ ngày 17-21/4/2024 với nhiều hoạt động sôi nổi, quy tụ hơn 40.000 ấn phẩm sách có giá trị, với các thông điệp: “Sách hay cần bạn đọc”; “Sách quý tặng bạn”; “Tặng sách hay - Mua sách thật”; “Sách hay: Mắt đọc - Tai nghe”. Với mong muốn sự kiện thực sự trở thành Ngày hội sách của toàn dân; du khách đến Ngày sách được trải nghiệm không gian đọc sách văn minh, văn hóa, được tiếp cận và sở hữu các đầu sách chất lượng.

Đặc biệt, tại Ngày sách và Văn hóa đọc năm 2024, bộ sách điện tử gồm 34 cuốn có nội dung giới thiệu về di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, truyền thống hiếu học, danh nhân khoa bảng,.. ra mắt và giới thiệu tới độc giả trong thời gian diễn ra Ngày sách và trên nền tảng Ebook365 - nền tảng xuất bản sách điện tử quốc gia.

Bộ Sách này có ý nghĩa đặc biệt bởi văn hóa đọc đồng hành cùng sự phát triển của công nghệ, chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản chính là hoạt động thiết thực hướng tới mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", theo định hướng, nhiệm vụ trọng tâm mà Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đề ra: “Tập trung phát triển văn hoá Thủ đô xứng tầm với truyền thống nghìn năm Thăng Long - Hà Nội; xây dựng Hà Nội thực sự là trung tâm hội tụ, kết tinh văn hoá của cả nước, trở thành nguồn lực phát triển mới cho Thủ đô”.

Cách đây hơn 200 năm, nhà bác học Lê Quý Đôn đã khẳng định về ý nghĩa, vai trò của sách trong đời sống con người, dù ở quá khứ, hiện tại hay tương lai: “Dẫu có bạc vàng trăm vạn lạng, chẳng bằng kinh sử một vài pho”.

Chúc Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ Ba - năm 2024 thành công tốt đẹp!