Ngày 21/8, Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) đã có kết luận ban đầu về Công văn số 1042/C67-P3 của Cục cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt (C67, Bộ Công an).
 |
| Việc quay phim, chụp ảnh CSGT đang làm nhiệm vụ là hoạt động hết sức bình thường của mọi công dân. Ảnh: HTD |
Theo Cục trưởng Cục kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) Lê Hồng Sơn, chỉ đạo của công văn này nêu ra hai nhóm hành vi “có lời nói đe dọa, lăng mạ”, “hành vi chống đối CSGT” và nhóm hành vi “quay phim, chụp ảnh hoạt động tuần tra kiểm soát (TTKS), xử lý vi phạm (XLVP) khi chưa được phép đồng ý của CSGT đang làm nhiệm vụ”. Điều này thể hiện sự thiếu thận trọng khi kết nối các nhóm hành vi có bản chất, mức độ khác nhau.
Theo đó có thể hiểu khi bất kỳ người nào quay phim, chụp ảnh hoạt động TTKS, XLLVP buộc phải “được phép đồng ý” của CSGT đang làm nhiệm vụ. CSGT có quyền yêu cầu xuất trình giấy tờ để xác định là “được phép” hay chưa để xác định “đúng là nhà báo hay giả danh nhà báo” đã không phù hợp với các quy định hiện hành về quyền của nhà báo (hoặc người dân) khi quay phim, chụp ảnh.
Theo Tiến sĩ Sơn, pháp luật hiện hành chỉ quy định trường hợp vì bí mật nhà nước, các khu vực an ninh, quốc phòng mà có quy định cấm hoặc hạn chế người dân, phóng viên quay phim, chụp ảnh thì mới buộc công dân phải tuân thủ. Về nguyên tắc, cán bộ, chiến sĩ công an khi thi hành nhiệm vụ, công vụ duy trì trật tự an toàn giao thông đường bộ được giao phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
Qua rà soát, Cục Kiểm tra VBQPPL chưa thấy có quy định nào của pháp luật cấm công dân quay phim, chụp ảnh cán bộ, công chức và chiến sĩ công an đang thi hành công vụ nếu không thuộc trường hợp cấm, hạn chế. Như vậy, việc quay phim, chụp ảnh lực lượng CSGT không phải hành vi bị pháp luật cấm.
“Hơn nữa, cán bộ, chiến sĩ CSGT cũng không được quyền truy hỏi người đang quay phim, chụp ảnh là được phép hay không được phép, cũng không được quyền truy xét về giấy tờ để xác định là nhà báo hay giả danh nhà báo”, ông Sơn khẳng định.
Cạnh đó, công văn 1042 của C67 quy định “nếu đúng là nhà báo thì tập hợp thông báo cho cơ quan chủ quản”. Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng điều này càng thể hiện rõ hơn việc trao quyền cho CSGT truy hỏi, truy xét về giấy tờ, danh tính của người quay phim, chụp ảnh để xác định “đúng nhà báo” hay “giả danh nhà báo”. Nội dung này cũng giao quyền tập hợp thông tin (hồ sơ) để thông báo cho cơ quan chủ quản là không phù hợp với nhiệm vụ của lực lượng CSGT khi TTKS, XLVP.
Mặc khác, quay phim hay chụp ảnh CSGT khi đang thực thi công vụ không phải là ghi hình ảnh riêng tư của một hay một vài cá nhân cụ thể, không thuộc phạm trù bí mật đời tư theo quy định của Bộ Luật Dân sự.
“Đây thực chất là ghi hình người thi hành công vụ của cơ quan, cá nhân đại diện cho Nhà nước tại nơi công cộng (công khai) là bình thường, không cần phải được CSGT hay bất kỳ cá nhân nào có mặt ở nơi công cộng này “cho phép”. Đó là hoạt động giám sát hoạt động của lực lượng thực thi công vụ hết sức bình thường của mỗi công dân. Nhờ những hoạt động giám sát đó mà những hình ảnh đẹp của lực lượng CSGT được tôn vinh, những sai phạm được kịp thời phát hiện, xử lý” – Tiến sĩ Sơn nhận định.
Theo phân tích của Cục Kiểm tra VBQPPL, Luật báo chí hiện hành quy định một trong những nhiệm vụ của báo chí là phát hiện, biểu dương gương tốt, nhân tố mới, đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực khác. Nhà báo có quyền khai thác và được cung cấp thông tin trong hoạt động báo chí theo quy định của pháp luật. Khi nhà báo tác nghiệp đúng luật báo chí thì không ai có quyền ngăn cản, truy xét.
Đối với mọi công dân khác (ngoài nhà báo), quay phim, chụp ảnh không phải là hành vi sai trái. Người dân hoàn toàn có quyền thực hiện việc này nếu không thuộc trường hợp pháp luật cấm hoặc hạn chế. Cũng không phải vì người quay phim, chụp ảnh “không phải nhà báo” mà dễ dàng quy kết là “giả danh nhà báo”.
“Việc xác định một công dân quay phim, chụp ảnh là nhà báo hay giả danh nhà báo tại nội dung công văn số 1042 là điều không phù hợp với chức năng, thẩm quyền, của CSGT khi đang TTKS, XLVP”, ông Sơn cho hay.
Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật khẳng định: Xét về thẩm quyền thì những nội dung liên quan đến việc định “quay phim, chụp ảnh hoạt động tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm khi chưa được phép đồng ý của CSGT đang làm nhiệm vụ” cũng như việc xác định người quay phim, chụp ảnh là “nhà báo” hay “giả danh nhà báo” tại văn bản 1042 không thuộc thẩm quyền quy định của một lãnh đạo C67.
Từ những phân tích nên trên, Cục Kiểm tra VBQPPL thấy rằng công văn 1042 có nhiều nội dung có dấu hiệu sai trái cần phải được xử lý. Việc xử lý văn bản này trước hết thuộc thẩm quyền của Bộ Công an (C67, Vụ Pháp chế, lãnh đạo Bộ Công an). Trường hợp Bộ Công an không xử lý thì Bộ Tư pháp sẽ thực hiện trách nhiệm kiểm tra, xử lý theo quy định của Chính phủ.
