Quảng Ninh tan hoang sau 4 ngày mưa lớn

Hàng trăm khối đất đá sạt lở nằm ngổn ngang tại điểm đồi giữa cầu Vân Đồn 2 với cầu Vân Đồn 3 đã chia cắt tạm thời huyện Vân Đồn với khu vực Cửa Ông - Cẩm Phả.

Mưa lớn kéo dài làm lượng nước kéo theo đất đá từ bãi thải Đông Cao Sơn dồn xuống làm đập 790 (phường Mông Dương, Cẩm Phả) quá tải, xuất hiện vết nứt và có nguy cơ vỡ đập.

Hàng ngàn mét khối bùn đất tràn xuống lấp nhà dân

Khung cảnh tan hoang bao trùm toàn bộ khu vực tổ dân phố 1 và 2 của khu 4 (phường Mông Dương) khi hàng ngàn mét khối bùn từ bãi thải xỉ than của công ty cổ phần than Cao Sơn và công ty cổ phần Than Cọc 6 tràn xuống lấp kín nhà cửa người dân.

Tranh thủ cơn mưa vừa tạnh hạt vào chiều tối 29/7, hàng trăm người dân khu vực này quay lại ngôi nhà của mình tìm kiếm đồ đạc còn sót lại. Gần 100 ngôi nhà bị bùn đất bao phủ gần như hoàn toàn. Phía xa là bãi thải xỉ than cao hàng trăm mét với nham nhở những điểm sụt lún.

Chính quyền địa phương phải huy động nhiều máy xúc, xe chở đá để gia cố thân đập tại bãi thải xỉ than của hai công ty này trước nguy cơ vỡ đập có thể xảy ra.

Hàng trăm người dân tại Cẩm Phả đổ xô đi vớt than trôi, bất chấp trời mưa to và dòng nước chảy xiết.

Vừa nhặt nhạnh lục tìm được vài vật dụng điện tử còn sót lại trong nhà, chị Nguyễn Thanh Nga (tổ 1, khu 4, phường Mông Dương) vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhớ lại sự việc diễn ra sáng 26/7, thời điểm hàng ngàn mét khối bùn đất tràn xuống lấp kín hàng chục ngôi nhà chỉ trong phút chốc.

“Nước lũ kèm bùn thải đổ xuống ào ạt sáng 26/7 khiến cả gia đình chỉ kịp bế theo con nhỏ chạy lên tầng 2, trong chốc lát cả khu xóm bị lấp bởi bùn đất và cô lập với xung quanh” - chị Nga cho biết.

Ông Phạm Thế Kha (tổ dân phố 2, khu 4, phường Mông Dương) hoảng hốt khi chứng kiến cảnh ngôi nhà bị vùi lấp hoàn toàn khi bùn thải tràn về.

Ông Kha cho biết trước đó đã kiến nghị với địa phương đề nghị hai công ty này phải di dời người dân ra khỏi vùng nguy hiểm của bãi thải cao hàng trăm mét.

Tại huyện Vân Đồn, đến chiều tối 29/7 hàng trăm khối đất đá bị sạt lở tại khu vực đồi núi giữa cầu Vân Đồn 2 với cầu Vân Đồn 3 chưa được thu dọn xong khiến toàn huyện Vân Đồn vẫn tạm thời bị chia cắt với bên ngoài.

Hàng dài xe của khách du lịch chờ được thông xe ở hai bên cầu. Chị Nguyễn Thị Nguyệt cho biết bị kẹt tại khu vực Vân Đồn đã ba ngày nay, tiền bạc và đồ ăn mang theo cũng đã cạn dần nhưng vẫn chưa thể thoát khỏi vì đường chưa được khơi thông.

Khu vực Bản Sen của huyện Vân Đồn bị cô lập. Nước lũ dâng cao khiến toàn bộ 27 hộ dân trong thôn này bị ngập trắng, tuyến đường vào thôn cũng bị phá hỏng hoàn toàn, rất may không có thiệt hại về người.

Nước rút, bùn đọng lại khiến công tác dọn dẹp của dân gặp rất nhiều khó khăn.

Ông Hà Văn Hiền - Chủ tịch UBND phường Mông Dương cho biết hiện nay để khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra, địa phương chủ động phối hợp cùng cán bộ chiến sĩ Quân khu 3 tổ chức đưa trên 220 hộ dân tại những điểm xung yếu trong vùng ảnh hưởng của bãi thải xỉ than thuộc khu 3, khu 4... về nơi an toàn và đảm bảo về lương thực, thực phẩm thiết yếu.

Ngập ngụa trong bùn đất

Sáng 29/7, phường Hà Khánh - nơi có những khu dân cư bị ngập lụt nặng nhất tại Hạ Long - nước đã rút, để lại bùn đất lầy lội khắp nơi. Mọi con đường dẫn vào các khu 1, khu 2 (phường Hà Khánh) đều ngập bùn đất cao đến ngang đầu gối.

Một số nhà dân ở các khu vực trũng bị biến thành “đầm lầy” bởi bùn đất, nước vẫn còn đọng lại đến ngang bụng người.

Sau hai ngày bỏ nhà, bỏ tài sản chạy mưa lũ giữa đêm, bà Đỗ Thị Chính (59 tuổi, phường Hà Khánh) trở về nhà và bàng hoàng chứng kiến toàn bộ đồ đạc của gia đình nằm sâu dưới đống bùn lầy.

Bà Chính kể khoảng 2h khuya khi cả nhà đang ngủ say, bà cảm thấy ở nơi giường ngủ bị ướt, tỉnh giấc mới biết nước lũ đang tràn vào nhà. Vì không kịp chạy, bà Chính phải chui lên gác xép ngồi co ro, cả đêm ngâm mình trong mưa và nước lụt.

“Lúc đấy tôi lo lắng nhất là con dâu vừa mới sinh và cháu nội mới được hai tuần tuổi. Cả nhà cuống cuồng cho hai mẹ con cháu vào thùng phuy rồi bơi và đẩy ra ngoài sang nhà hàng xóm trú nhờ. Toàn bộ đồ đạc trong nhà trôi theo nước lũ, đàn gà 20 con cũng bị cuốn. Giờ mất sạch rồi, trắng tay rồi” - bà Chính khóc nấc.

Cũng giống như nhiều hộ dân khác tại phường Hà Khánh, gia đình ông Tô Văn Thắng và bà Nguyễn Thị Xuyến rơi vào cảnh trắng tay sau cơn lũ.

Bà Xuyến khóc nấc kể lại thời khắc kinh hoàng khi dòng lũ cuốn vào nhà: “4h sáng 28/7, khi hai vợ chồng đang ngủ thì nước lũ bắt đầu tràn vào nhà, nước dâng lên ngập giường rồi ngập cả tủ tivi, vợ chồng tôi phải chạy vội lên gác xép thoát thân.

Bà Trần Thị Hợi - một người dân tại phường Hà Khánh, TP Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) - bật khóc khi đồ đạc trong nhà bị nước lũ cuốn trôi.

Đến khoảng 7h sáng, nước đã dâng lên gần 2 m và sắp chạm trần nhà, tôi định đập ngói nhà chui lên thì lực lượng quân đội vào ứng cứu đưa hai vợ chồng thoát ra ngoài”.

Sau khi nước rút, toàn bộ ngôi nhà rộng khoảng 50 m2 ngập ngụa trong bùn đất, đồ đạc trong gia đình phần lớn bị cuốn trôi.

Ông Nguyễn Thanh Bình, bí thư chi bộ khu phố 2 (phường Hà Khánh), cho biết tại đây có 350 hộ bị ngập nặng, trong đó hơn 150 gia đình bị mất trắng tài sản vì không kịp di chuyển do nước lũ ập đến quá nhanh.

“Do dân chủ quan, chính quyền không quyết liệt”

Ông Nguyễn Đức Long, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, nhận định nguyên nhân khách quan đây là diễn biến hết sức bất thường của thời tiết, trận mưa này được đánh giá lớn nhất tại Quảng Ninh trong 40 năm qua.

“Lượng mưa hội tụ lại quá lớn, như một dòng thác chảy từ trên trời rơi xuống đúng địa bàn TP Hạ Long và phường Quang Hanh (Cẩm Phả). Với lượng mưa trên 800 mm và mưa liên tục thì hơn 40 năm nay chưa có trận mưa nào lớn như vậy. Thứ hai là vì hạn chế nên hệ thống thoát nước trong các khu vực đô thị không thoát nước kịp trong thời gian ngắn nên gây ra úng ngập trên diện rộng” - ông Long nói.

Ông Long cho biết thêm nguyên nhân khiến nhiều người thiệt mạng trong mưa lũ là do người dân chủ quan và chính quyền cơ sở không quyết liệt trong công tác di dời dân. Chỉ tính riêng TP Hạ Long, trong số 12 người thiệt mạng thì có 11 người bị vùi lấp do sạt lở đồi làm sập nhà cửa.

“Do đặc điểm của Hạ Long nằm trên các sườn núi, mưa lớn như vậy thì các túi nước trên núi dễ bị bục và gây nên sạt lở. Thế nhưng ý thức của người dân còn chủ quan, yêu cầu di dời khỏi nhà mà nhiều người không chịu đi, mưa lớn mà không chịu ra ngoài, vẫn nằm trong nhà.

Lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo phải tổ chức đưa dân ở những nơi nguy hiểm đến nơi an toàn nhưng chính quyền cơ sở vẫn chưa cương quyết, lẽ ra phải có biện pháp cưỡng chế với những hộ dân không thực hiện. Sau này tỉnh sẽ họp, đánh giá rút kinh nghiệm và xử lý trách nhiệm cụ thể” - ông Long nói.