Trước hết, ông đề cập dấu ấn đối ngoại của Việt Nam khi thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với một loạt nước:
Đến năm 2013, chúng ta đã xây dựng 14 đối tác chiến lược và có thể nói tất cả các nước lớn trên thế giới chúng ta đã xây dựng khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược hoặc đối tác toàn diện. Điều đó thể hiện vai trò, vị thế của Việt Nam. Chính sách của chúng ta muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới đang được triển khai một cách có hiệu quả. Trong thời gian tới, chúng ta tiếp tục xây dựng các khuôn khổ quan hệ với các nước quan trọng và với các nước láng giềng.
Hiện nay trong khuôn khổ Đông Nam Á, chúng ta đã xây dựng quan hệ với các nước Đông Nam Á trong một cộng đồng chung ASEAN vào năm 2015. Đồng thời, chúng ta có quan hệ đặc biệt với Lào, xây dựng quan hệ hợp tác toàn diện với Campuchia. Vừa qua, chúng ta có xây dựng khuôn khổ quan hệ hợp tác chiến lược với Indonesia, Singapore và Thái Lan.
Có thể nói, Việt Nam là nước duy nhất cho đến nay trong khu vực Đông Nam Á có xây dựng đối tác chiến lược với một số nước thành viên trong cộng đồng ASEAN và xu hướng là sẽ tiếp tục định hình khuôn khổ quan hệ với các nước Đông Nam Á.
Còn với các nước trên thế giới, chúng ta cũng đã tiếp tục xây dựng mối quan hệ hợp tác toàn diện không chỉ với các nước lớn, các nước có vai trò quan trọng mà còn với các nước ở khu vực khác như châu Mỹ, châu Phi…
- Cũng là công tác ngoại giao, với cương vị một Bộ trưởng thì khác gì với cương vị Phó Thủ tướng? Hai cương vị này có hỗ trợ gì cho nhau, thưa ông?
- Với Bộ trưởng Ngoại giao cũng như các bộ trưởng thành viên Chính phủ, đó là lãnh đạo của một bộ ngành. Với cương vị Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao vừa được Quốc hội phê chuẩn, đó là theo dõi, chỉ đạo đối ngoại và hội nhập quốc tế. Như vậy, công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế không chỉ là của riêng Bộ Ngoại giao, đó còn là công tác của Nhà nước chúng ta, của Chính phủ chúng ta.
Đối ngoại Việt Nam chúng ta là ngoại giao Nhà nước, đối ngoại Đảng và ngoại giao nhân dân. Với việc phê chuẩn của Quốc hội, tôi là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao giúp Thủ tướng trong công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của Chính phủ.
- Ở trọng trách mới, ông lưu ý vấn đề Biển Đông như thế nào?
- Chủ quyền luôn luôn là một vấn đề thiêng liêng của đất nước, bảo vệ chủ quyền là một trong những mục tiêu trong hoạt động đối ngoại của chúng ta. Đó là duy trì môi trường hòa bình và ổn định trên thế giới để đảm bảo chủ quyền. Trên Biển Đông thì chúng ta có chủ quyền và quyền chủ quyền. Quyền chủ quyền có nghĩa là chủ quyền của chúng ta ở thềm lục địa theo Công ước luật Biển của Liên hợp quốc.
 |
| Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh. |
Ngoại giao phải đóng góp làm sao duy trì được môi trường hòa bình ở Biển Đông và đó là đóng góp đối ngoại về chủ quyền và quyền chủ quyền của nước ta ở Biển Đông. Và hiện nay ở khu vực Biển Đông, chúng ta cùng với các nước ASEAN đang phấn đấu, xây dựng và thực hiện các tuyên bố ứng xử trên Biển Đông và trong đó tiếp tục cùng với các nước, với Trung Quốc xây dựng bộ quy tắc ứng xử. Đó là các biện pháp để chúng ta bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông cũng như bảo vệ quyền chủ quyền.
- Bộ quy tắc ứng xử đã có bản thảo bước đầu. Vừa rồi ở hội nghị cấp cao ASEAN tại Brunei, Trung Quốc đã nhất trí nhưng bây giờ bước tiến tiếp theo giữa ASEAN với Trung Quốc như thế nào?
- Có thể nói về Biển Đông với ASEAN, ta phải quay lại lịch sử từ năm 2002, các nước ASEAN đã ký với Trung Quốc tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông, giữ các nước có liên quan đến chủ quyền Biển Đông duy trì nguyên trạng. Nhưng tuyên bố không có tính chất ràng buộc.
ASEAN và Trung Quốc đang tham vấn về việc xây dựng bộ quy tắc trên Biển Đông. Trên thực tế, khi Việt Nam làm điều phối viên của ASEAN và Trung Quốc từ năm 2009 đến năm 2012, Việt Nam rất tích cực cùng với các nước ASEAN xây dựng các thành tố của bộ quy tắc ứng xử này.
Hiện nay, các nước ASEAN cùng Trung Quốc bắt đầu tham vấn, đây là tiến triển của năm 2013 và Trung Quốc đã đồng ý cùng với các nước ASEAN tham vấn để bắt đầu đi vào xem xét bộ quy tắc này. Tuy nhiên, từ tham vấn đến thương lượng và ký kết là cả một quá trình cố gắng chung của các nước ASEAN và Trung Quốc.
- Cha của ông, cố Bộ trưởng, Phó chủ tịch Hội đồng bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch được đánh giá là nhà ngoại giao lỗi lạc. Ông có thái độ rất cứng rắn và quyết liệt đối với những thái độ không đồng thuận từ phía bên ngoài. Ông có học được điều gì từ cha ông?
- Đường lối đối ngoại của chúng ta là do Đại hội Đảng vạch ra và được lãnh đạo cấp cao Đảng và Nhà nước chỉ đạo. Công tác đối ngoại thực hiện, triển khai các đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước.
