Trong thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Hong Kong những năm 1980-1990, các nhà làm phim đặt ra tiêu chuẩn mới cho dòng phim hành động.
Dựa trên di sản của Lý Tiểu Long, những ngôi sao như Thành Long, Hồng Kim Bảo và Châu Nhuận Phát đã nâng thể loại phim lên tầm cao mới. Một số tác phẩm tiêu biểu là Câu chuyện cảnh sát, Kế hoạch A và Anh hùng bản sắc…
Sự nổi tiếng toàn cầu của Hong Kong được tạo dựng nhờ những bộ phim hành động. Các nhà làm phim như Viên Hòa Bình, Ngô Vũ Sâm được Hollywood chú ý cũng nhờ vào thể loại trên. Song, có những bộ phim làm nên đặc sản Hong Kong, đến hiện nay vẫn được khán giả nhớ tới là dòng phim lãng mạn.
Giờ đây, dòng phim lãng mạn Hong Kong đang chịu cảnh thất thế trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của phim và chương trình truyền hình Hàn Quốc.
 |
| Lương Triều Vỹ và Trương Mạn Ngọc trong Tâm trạng khi yêu. Ảnh: SCMP. |
Đỉnh cao của dòng phim lãng mạn
Theo SCMP, trên thực tế, những bộ phim tình cảm từng là đặc sản Hong Kong, thường nổi tiếng hơn tác phẩm kung fu, hành động. Hai bộ phim của Châu Nhuận Phát năm 1989 là ví dụ điển hình.
Tác phẩm A Lang đích cố sự của nam diễn viên thu về 5 triệu USD tại phòng vé Hong Kong, trong khi tác phẩm hành động kinh điển của nam diễn viên là Điệp huyết song hùng chỉ thu về số tiền khiêm tốn là 2,3 triệu USD.
Một thời gian dài, bộ phim tình cảm Điềm mật mật (1996) do Lê Minh và Trương Mạn Ngọc đóng chính được khán giả Hong Kong và cả châu Á bàn tán. Phim từng giữ kỷ lục về số lượng giải thưởng Điện ảnh Hong Kong (9 giải), trước khi bị đánh bại bởi bộ phim Nhất đại tông sư. Tác phẩm của đạo diễn Vương Gia Vệ giành được 12 giải thưởng tại Kim Tượng.
  |
Trùng Khánh sâm lâm và Điềm mật mật là một trong những tác phẩm đỉnh cao của dòng phim lãng mạn Hong Kong. Ảnh: SCMP. |
Nhắc đến Vương Gia Vệ, trước khi làm những bộ phim hành động mãn nhãn, ông từng mát tay trong thể loại lãng mạn. Các tác phẩm như Trùng Khánh sâm lâm, Tâm trạng khi yêu tạo dựng tên tuổi cho Lương Triều Vỹ (Ảnh đế Cannes), Lâm Thanh Hà và Trương Mạn Ngọc.
Trải qua nhiều biến cố, dòng phim lãng mạn Hong Kong xuống cấp, hòa theo sự thất thế của điện ảnh. Tất cả thành công trong quá khứ đặt ra câu hỏi là điều gì đã xảy ra với dòng phim truyền thống xuất sắc của xứ Cảng thơm.
Có thể cho rằng bộ phim lãng mạn tuyệt vời cuối cùng của Hong Kong là Khói thuốc tình yêu của đạo diễn Bành Hạo Tường. Trong phim, Dương Thiên Hoa và Dư Văn Lạc vào vai cặp vợ chồng nghiện thuốc lá, lén lút sử dụng thuốc sau lệnh cấm dùng thuốc trong nhà.
Tuy nhiên, loạt phim đã kết thúc vào năm 2017 và gần như đánh dấu sự chấm dứt của thể loại lãng mạn. Kể từ đó, rất ít bộ phim tạo dựng được thành công.
Thất thế trước phim Hàn Quốc
Câu hỏi đặt ra là liệu điện ảnh Hong Kong có đáng trách? Việc thiếu vắng ngôi sao, nghệ sĩ thực lực có thể là lý do lớn nhất dẫn đến điều này. Điện ảnh giống như cách mà Cantopop thất bại trong việc vực dậy thể loại nhạc pop đặc trưng của Hong Kong.
Ngành công nghiệp âm nhạc Hương Cảng vẫn dựa vào những tên tuổi đình đám trong quá khứ để bán vé. Điện ảnh Hong Kong ngày nay cũng phần lớn dựa vào những ngôi sao thành danh từ những năm 1980-1990 để níu chân khán giả.
Nhìn mặt tích cực, những ngôi sao thời kỳ hoàng kim có lượng người hâm mộ nhất định, đảm bảo lợi nhuận. Tuy nhiên, hạn chế là khán giả nước ngoài không mấy mặn mà với những ngôi sao lớn tuổi. Điều này trái ngược với thời kỳ hoàng kim của Thành Long với Châu Nhuận Phát - những ngôi sao thu hút khán giả trong và ngoài nước.
  |
Những bộ phim như Hạ cánh nơi anh, Vì sao đưa anh tới làm lu mờ điện ảnh Hong Kong. Ảnh: tvN, SBS. |
Sự suy giảm chung của ngành công nghiệp điện ảnh Hong Kong cũng là lý do khiến dòng phim này bị suy giảm. Cuối những năm 1990, ngành phim ảnh xứ Cảng thơm xuống cấp do các yếu tố như vi phạm bản quyền, làn sóng “di cư” đến Hollywood của những nhà làm phim hàng đầu. Giữa lúc khó khăn, các nhà làm phim Hong Kong tăng gấp đôi chuyên môn làm phim hành động, thể loại lãng mạn tiếp tục bị lãng quên.
Đó là lý do trở lại năm 2000, Hong Kong có thể chọn một bộ phim như Tâm trạng khi yêu tranh giải Oscar hạng mục Phim truyện quốc tế xuất sắc, trong khi những năm gần đây, loạt phim tranh giải thường là thể loại hành động.
Theo SCMP, dù giá trị đằng sau là gì, các bộ phim lãng mạn cũ của Hong Kong khó gây được tiếng vang trên toàn thế giới như tác phẩm Hollywood. Điều đó có nghĩa là trong thời kỳ khó khăn hơn, ngành công nghiệp phải tốn rất nhiều thời gian và công sức để hấp dẫn các nhà phân phối nước ngoài.
Một lý do cuối cùng khiến điện ảnh Hong Kong thất thế là sự áp đảo của phim truyền hình Hàn Quốc. Làn sóng Hallyu xuất hiện và tăng cao trong những năm gần đây và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Những tác phẩm như Vì sao đưa anh tới, Cô nàng ngổ ngáo, Hậu duệ mặt trời, Hạ cánh nơi anh, Chuyến tàu sinh tử… gần đây là hiện tượng Squid Game… đã làm lu mờ điện ảnh và phim truyền hình Hong Kong.
Với những biểu tượng thành danh toàn châu Á như Lee Min Ho, Jun Ji Hyun, Hyun Bin, Song Hye Kyo… cùng hàng loạt sao trẻ khác, không có gì lạ khi Hong Kong gặp khó khăn những năm gần đây.
Theo SCMP, bất chấp những điều trên, chúng ta phải rõ ràng một điều rằng các nhà làm phim Hong Kong không hoàn toàn đánh mất khả năng tạo ra những bộ phim hay.
 |
| Ten Years được nhiều quốc gia trong khu vực mua bản quyền và làm lại. Ảnh: SCMP. |
Ten Years (2015) từng được các quốc gia, khu vực lân cận như Nhật Bản và Thái Lan mua bản quyền và thực hiện lại. Các bộ phim như Hơn cả giấc mơ và và Nhất niệm vô minh thẳng thắn nhìn về các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Trong khi đó, Kẻ lưu lạc (2018) xem xét các khía cạnh khác thường chưa được khám phá ở Hong Kong như tình trạng khuyết tật và cuộc sống của những người giúp việc.
Vài năm gần đây, thành phố rơi vào tình trạng ảm đạm của Covid-19. Các nhà làm phim Hong Kong cũng đang chờ cơ hội để vực dậy thể loại từng làm mưa làm gió ở châu Á.
