Việc tha tù trước thời hạn hàng trăm người bị kết tội hiếp dâm, giết người và buôn bán ma túy khiến Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bối rối. Bộ trưởng Tư pháp của ông nói rằng họ không đủ điều kiện để được thả tự do vì mức độ nghiêm trọng của tội ác.
Khoảng 1.700 phạm nhân nhận bản án chung thân đã được thả tự do vì cải tạo tốt trong ba năm kể từ khi ông Duterte nắm quyền với lời hứa tiến hành cuộc chiến quốc gia chống tham nhũng, ma túy và tội phạm.
Trong số những người được phóng thích có 745 người bị kết tội hiếp dâm, 748 người mang tội giết người và 156 tội phạm ma túy bị kết án, theo tài liệu nội bộ nhà tù do Reuters thu thập được. Tài liệu này liệt kê tất cả tù nhân phạm tội vào loại "cực kỳ tàn ác".
Khi "Kẻ trừng phạt" giận dữ
Họ bao gồm Josman Aznar, Ariel Balansag và Alberto Cano, ba trong số sáu người đàn ông bị kết án tử hình năm 2004 vì vụ bắt cóc, hãm hiếp và giết hai chị em năm 1997. Họ bị kết án chung thân trong một trong những vụ án nghiêm trọng nhất của đất nước.
Ông Duterte, cựu công tố viên và thị trưởng chống tội phạm, được đặt các biệt danh như “Duterte Harry” và "Kẻ trừng phạt" - theo tên bộ phim của Clint Eastwood và tiêu đề bài báo về ông trên tạp chí Time.
Ông giận dữ khi những người chỉ trích cáo buộc rằng cục quản lý trại giam, hiện do những người được ông bổ nhiệm điều hành, đã thả những tội phạm nguy hiểm khỏi nhà tù.
 |
| Cảnh sát trưởng Quốc gia Philippines Ronald Dela Rosa thì thầm với Tổng thống Rodrigo Duterte trong khi tuyên bố giải tán các hoạt động của cảnh sát chống buôn lậu ma túy tại cung điện Malacanang ở Manila, Philippines, ngày 29/1/2017. Ảnh: Reuters. |
Cục phủ nhận các cáo buộc tham nhũng. Một trong những cựu lãnh đạo của cơ quan nói rằng ông không biết rằng cần sự chấp thuận của bộ trưởng Tư pháp để thả tù nhân.
Tuần trước, ông Duterte đã yêu cầu 1.700 người bị kết án này đầu hàng, cung cấp tiền thưởng 1 triệu peso (19.200 USD) cho những vụ bắt giữ nếu những người bị kết án không tuân theo. Hôm 11/9, 185 người đã đầu thú.
Lãnh đạo phe thiểu số của Hạ viện Edcel Lagman gọi đó là "cuộc vượt ngục khổng lồ" khiến nền tảng luật pháp và chính sách trật tự của chính quyền bị nhạo báng.
"Đây thực sự là một bản cáo trạng nghiêm trọng của bất kỳ chiến dịch chống hối lộ và tham nhũng nào khi những người đang bị kết án vì phạm tội cực kỳ tàn ác được thả ra mà công chúng không hay biết", ông Lagman nói với Reuters.
Những nhà tù chật ních
Luật Giảm án vì Cải tạo tốt được thông qua dưới thời người tiền nhiệm của ông Duterte vào năm 2013 để khuyến khích phục hồi nhân phẩm và giảm tải cho một số nhà tù đông đúc nhất thế giới.
Hơn 21.000 tù nhân đã được thả ra, 2.000 người trong số họ bị kết án vì những tội ác ghê tởm, như hãm hiếp, ma túy, giết người, hối lộ, cướp bóc, bắt cóc và đốt phá.
Trong số đó, gần 900 người đã được cục quản lý nhà tù thả tự do dưới chỉ đạo của Nicanor Faeldon, một nhân vật trung thành với ông Duterte, và 130 người được thả dưới thời Ronald dela Rosa, một thượng nghị sĩ được ông Duterte ủng hộ.
 |
| Các tù nhân người Philippines bên trong phòng giam của họ ở quận Bắc Cotabato, thành phố Kidapawan, tỉnh Cotabato, miền Nam Philippines, ngày 4/1/2017. Ảnh: AP. |
Dela Rosa, cựu cảnh sát trưởng lãnh đạo cuộc chiến chống ma túy của ông Duterte, cho biết chỉ một trong số những người được phóng thích là tội phạm ma túy.
Tuy nhiên, các tài liệu về nhà tù mà Reuters xem xét cho thấy 16 tội phạm ma túy đã được thả ra trong thời gian ông đứng đầu cục quản lý nhà tù.
Dela Rosa chưa bị buộc tội vì bất kỳ hành vi sai trái nào nhưng nói rằng ông cởi mở với việc bị điều tra.
Ông đang ủng hộ việc khôi phục hình phạt tử hình mà ông nói có ý nghĩa hơn chương trình cải tạo tốt.
"Tại sao lại đổ hết lỗi cho chúng tôi? Chúng tôi chỉ đang thực thi pháp luật. Chúng tôi không làm luật", ông nói với kênh tin tức ANC.
"Để đơn giản hóa mọi thứ, hãy khôi phục án tử hình", ông nhấn mạnh.
Ông Duterte miễn cưỡng sa thải ông Faeldon, loại bỏ ông khỏi vị trí được xem là quyền lực thứ hai. Ông từ chức giám đốc hải quan vào năm 2017 sau khi 123 triệu USD ma túy được chuyển qua cục mà không bị phát hiện. Ông Faeldon không bị buộc tội với bất kỳ cáo buộc nào.
Ông nói trong phiên điều trần của Thượng viện rằng ông không biết cần có sự chấp thuận của bộ trưởng Tư pháp trước khi phóng thích gần 900 cựu phạm nhân khỏi bản án chung thân.
Luật sư của ông Faeldon, Jose Diño, nói với Reuters rằng thân chủ của mình không nhận hối lộ từ các tù nhân nhưng thừa nhận rằng việc này thuộc trách nhiệm của ông Faeldon.
"Chúng tôi sẽ không phủi tay khỏi trách nhiệm chỉ đạo", ông nói.
