Thanh tra Chính phủ mới công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - Vietcombank.
Nội dung của đợt thanh tra này chủ yếu tập trung vào hoạt động tín dụng, đầu tư tài chính, mua sắm tài sản của Vietcombank, đặc biệt là cho vay, xử lý rủi ro, bán nợ, cơ cấu nợ, tăng và thoái vốn đầu tư…
Bên cạnh ưu điểm được nêu ra như như tốc độ tăng trưởng tài sản đạt mức cao trong hệ thống, chất lượng tín dụng được chú trọng, hệ số an toàn được đảm bảo, thu hồi nợ ngoại bảng kết quả tốt, hoạt động dịch vụ tăng trưởng tốt, lợi nhuận tăng, tỷ suất sinh lời đạt khá, Vietcombank cũng có những vi phạm, khuyết điểm được nêu ra trong kết luận.
Các khuyết điểm, vi phạm được chỉ ra
Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra một số vi phạm trong hoạt động tín dụng liên quan đến thẩm định, phê duyệt cho vay, giải ngân vốn, kiểm tra sử dụng vốn vay, tài sản đảm bảo, phân loại nợ, xử lý rủi ro.
Cụ thể, một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, dự án không đầy đủ, thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác, báo cáo thẩm định chưa phân tích, đánh giá khá năng, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn...
Một số hồ sơ được giải ngân khi chưa đủ điều kiện theo phê duyệt, chứng từ giải ngân không đầy đủ, giải ngân cho vay mới khoản vay cũ hoặc trả lãi vay, có trường hợp giải ngân mà không kiểm tra các hoá đơn chứng từ dẫn đến khách hàng giả mạo, sửa chữa nâng giá trị hoá đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng.
 |
| Hàng loạt sai phạm tại Vietcombank đã được Thanh tra Chính phủ chỉ ra. Ảnh minh họa: Ngô Minh. |
Liên quan đến tài sản bảo đảm và phân loại nợ, thanh tra Chính phủ cho biết một số hồ sơ nhận thế chấp tài sản bảo đảm không đủ điều kiện bảo đảm theo quy định. Hợp đồng thế chấp tài sản đảm bảo của một số hồ sơ không có công chứng, không mua bảo hiểm đầy đủ... Một số hồ sơ thực hiện xếp hạng khách hàng, phân loại, cơ cấu nợ chưa đúng quy định.
Một số hồ sơ xử lý rủi ro có nguyên nhân từ việc khi cho vay, Vietcombank đã vi phạm quy định của hoạt động tín dụng. Sau khi xử lý rủi ro, ngân hàng chưa có biện pháp kiên quyết, phù hợp như phát mại tài sản, bán nợ... để thu hồi nợ.
Trong hoạt động bán nợ, cơ quan thanh tra chỉ ra Vietcombank có khuyết điểm, vi phạm trong việc ban hành 2 quyết định về hướng dẫn mua bán nợ không rõ ràng, cụ thể. Điều này khiến cho quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước. Bên cạnh đó, VAMC uỷ quyền cho ngân hàng bán các khoản nợ theo kiểu thoả thuận trực tiếp với khách khi chưa cơ cấu nợ theo đấu giá là chưa đúng với quy định tại điều khoản của Thông tư 19, Thông tư 14 của NHNN.
Trong hoạt động đầu tư tài chính, Thanh tra Chính phủ chỉ ra khuyết điểm, vi phạm của Vietcombank là việc góp vốn, mua cổ phần chưa phù hợp với quy định tại khoản 1, khoản 2 điều 129 Luật Các tổ chức tín dụng và khoản 1, khoản 2, điều 18 Thông tư 36 của NHNN.
Vietcombank có cổ phần tại Gentraco từ tháng 7/2006 đến tháng 10/2014 và một ngân hàng là MB từ năm 1994 nhưng Gentraco hoặc công ty con của MB lại là cổ đông của Vietcombank là chưa đúng quy định tại khoản 5, điều 129, khoản 2, điều 135 Luật Các tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, Vietcombank còn chậm thoái vốn.
 |
Thanh tra cũng cho hay hiệu quả đầu tư của ngân hàng chưa tương xứng với việc tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014-2015. Chẳng hạn như giá trị đầu tư năm 2014 là hơn 5.170 tỷ đồng, năm 2015 là hơn 5.375 tỷ đồng nhưng thu nhập từ cổ tức lần lượt là hơn 438 tỷ đồng và hơn 265 tỷ đồng.
Trong hoạt động mua sắm tài sản, Vietcombank có một số khuyết điểm, vi phạm như quy trình, nội dung đầu tư, các yêu cầu về bảo mật, năng lực cán bộ thực hiện dự án... 2 gói thầu công nghệ thông tin. Điều này dẫn đến khi trúng thầu và các hợp đồng được ký thì các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà ngân hàng không nắm được.
Vietcombank nói gì về kết luận của cơ quan thanh tra?
Phía Vietcombank ngay sau đó cũng đã có phản hồi về kết luận của Thanh tra Chính phủ.
Theo đó, Vietcombank cho biết những vi phạm tại một số đơn vị của ngân hàng được Thanh tra Chính phủ chỉ ra là những sai sót trong nghiệp vụ của đơn vị phát sinh từ những năm trước.
Ngân hàng này cũng cho biết trong quá trình thanh tra, Vietcombank đã tích cực phối hợp cung cấp kịp thời, đầy đủ hồ sơ chứng từ theo yêu cầu của Đoàn thanh tra.
Hầu hết sai sót mà Thanh tra Chính phủ đưa ra đã được ngân hàng chủ động phát hiện thông qua hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ và có biện pháp khắc phục. Có những trường hợp ngân hàng chủ động cung cấp hồ sơ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, tòa án để đẩy nhanh tiến độ thu hồi nợ và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Vietcombank khẳng định đến nay, phần lớn các tồn tại theo kết luận của Thanh tra Chính phủ đã cơ bản được Vietcombank xử lý hiệu quả. Hoạt động kinh doanh năm 2016 và đặc biệt năm 2017 của Vietcombank đạt kết quả tốt, vượt các chỉ tiêu được giao, là ngân hàng có hiệu quả kinh doanh cao, đứng đầu trong ngành ngân hàng về nộp thuế cho ngân sách Nhà nước.
Ngân hàng này cũng cho hay kết quả kinh doanh năm 2017 đạt kỷ lục trên 10.000 tỷ đồng lợi nhuận, tăng hơn 20% so với năm trước đó.
