Ngày 13/3 (giờ Việt Nam), Lễ trao giải Oscar lần thứ 95 thu hút sự chú ý từ khắp nơi trên thế giới. Trong bầu không khí trang trọng, ấm cúng tại Nhà hát Dolby (Mỹ), Dương Tử Quỳnh làm nên lịch sử khi là diễn viên gốc Á đầu tiên thắng giải Nữ chính xuất sắc. Everything Everywhere All at Once giành 7/11 tượng vàng, gồm cả hạng mục quan trọng Phim xuất sắc và Đạo diễn xuất sắc.
Sự kiện năm nay không chỉ ghi nhận chiến thắng từ dàn nghệ sĩ châu Á, đó còn là sự trở lại mạnh mẽ của Viện Hàn lâm. Chương trình tập trung nhiều hơn vào việc vinh danh các ứng cử viên. Khâu tổ chức, dàn dựng cũng được cải thiện so với năm trước. Một Oscar trọn vẹn, đúng nghĩa là điều mà bất kỳ ai theo dõi chương trình đều nhận thấy.
Những con số nghịch lý
Oscar lần thứ 95 đã khép lại, song những con số hé lộ nhiều điều bất ngờ về lễ trao giải năm nay. Theo Variety, chương trình trực tiếp Oscar 2023 đạt 18,7 triệu người theo dõi trên kênh ABC, vào khoảnh khắc Everything Everywhere All At Once được gọi tên chiến thắng hạng mục Phim hay nhất.
Số liệu được tổng hợp cho thấy lượng người xem tăng 12,5% so với Oscar 2022 là 16,6 triệu. Lễ trao giải Oscar 2023 trở thành chương trình có lượt xem cao nhất kể từ Oscar 2020 (23,64 triệu). Trước đó, Oscar 2021 gặp trở ngại bởi dịch bệnh, khiến lượt khán giả theo dõi thu hẹp còn 10,4 triệu.
Không chỉ vậy, Oscar dẫn đầu những chương trình trao giải nổi tiếng trong năm 2023 như Grammy (12,5 triệu), Quả cầu Vàng (6,25 triệu). Thế nhưng, chính những con số đã tạo nên bước ngoặt cho Viện Hàn lâm.
Cách đây một năm, cú tát chấn động của Will Smith dành cho Chris Rock tại Oscar 2022 không khiến lượng người xem tăng hơn. Thay vào đó, sự việc trở thành chủ đề gây tranh cãi, Viện Hàn lâm bị chỉ trích thiếu kinh nghiệm xử lý tình huống phát sinh trên sóng trực tiếp. Nhờ đó, yếu tố kịch tính trở thành món ăn được mong chờ không chỉ Oscar mà còn tại các lễ trao giải danh giá khác.
Trở lại lễ trao giải năm nay, khâu tổ chức, dàn dựng chương trình trở thành tâm điểm bên cạnh “cơn sốt” châu Á. Khán giả dành sự quan tâm nhiều hơn tới từng diễn biến xuyên suốt buổi lễ. Họ muốn được nhìn thấy sự sáng tạo đột phá trong nội dung, đồng thời yếu tố kịch tính cũng được chú ý. Lượng khán giả theo dõi chương trình cũng vì thế mà được đẩy cao bất ngờ.
Trên thực tế, Oscar 2023 được tổ chức ngắn gọn, ban tổ chức không bày vẽ quá nhiều mà dành phần lớn chất xám cho việc vinh danh nghệ sĩ. MC Jimmy Kimmel nắm vai trò dẫn dắt được coi là lựa chọn an toàn. Đảm bảo tính hài hước và sự trang trọng là điều không dễ dàng khi nắm vai trò dẫn dắt tại Oscar. Những người nắm trọng trách xướng tên hạng mục và trao giải cũng hoàn thành nhiệm vụ mà không để lại tranh cãi.
Điều đó tạo nên nghịch lý khi Oscar 2023 - với sự ổn định - lại vượt mặt Oscar 2022 đầy tranh cãi. Dẫu vậy, những con số là lời khẳng định đanh thép nhất cho thành công của Oscar năm nay. Khán giả sẽ từ chối theo dõi nếu chương trình không hấp dẫn hoặc không kịch tính. Lượng người theo dõi Oscar 2023 cao hơn đồng nghĩa chất lượng lễ trao giải đã có sự cải thiện rõ rệt.
Oscar tìm lại chính mình
Trước tràng pháo tay nồng nhiệt từ các đồng nghiệp và khách mời có mặt tại Nhà hát Dolby, Dương Tử Quỳnh thẳng thắn chia sẻ: "Và các quý cô, đừng để bất kỳ ai nói mình hết thời". Trong khoảnh khắc lịch sử, bài phát biểu của minh tinh Malaysia là thông điệp mạnh mẽ gửi tới tất cả phụ nữ trên toàn cầu. Đó chỉ là một trong những khoảnh khắc ấn tượng tại lễ trao giải của Viện Hàn lâm lần thứ 95.
Sau chương trình, Ricky Kirshner - đồng sản xuất Oscar 2023 - có những chia sẻ với Hollywood Reporter: "Tôi cảm thấy rằng đội ngũ sản xuất đã làm được những điều mà chúng tôi muốn. Đó là việc tôn vinh nghệ sĩ và giới thiệu những bộ phim đã ra mắt trong năm nay. MC Jimmy Kimmel đã làm tốt nhiệm vụ của mình. Hiện giờ, tôi cảm thấy hạnh phúc với mọi thứ".
Lễ trao thường niên của Viện Hàn lâm không ít lần chứng kiến những chiến thắng vang dội cũng như bài phát biểu xúc động. Với Oscar năm nay, buổi lễ vẫn mang lại cảm xúc khó tả cho bất kỳ ai theo dõi. Lược bỏ những chi tiết thừa hay chiêu trò thiếu tinh tế, ban tổ chức tập trung vào việc vinh danh các cá nhân, tác phẩm xuất sắc. Điều đó giúp Viện Hàn lâm lấy lại thiện cảm từ người hâm mộ.
Chia sẻ với Time, Bill Kramer - Giám đốc điều hành của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) - nói về cách ban tổ chức cải thiện chất lượng chương trình.
"Chúng tôi có một nhóm chỉ để xử lý khủng hoảng, điều chưa từng xảy ra trước đây tại Oscar. Nhóm đã lên kế hoạch cho mọi kịch bản phát sinh. Hy vọng rằng ban tổ chức sẽ có sự chuẩn bị chu đáo nhất cho lễ trao giải năm nay", ông nói.
Khâu chuẩn bị chu đáo năm nay cho thấy Viện Hàn lâm đã chuyên nghiệp hơn, hiểu rõ giá trị cốt lõi của giải thưởng. Kiểm soát chặt chẽ hơn, không có nghĩa là chương trình mất đi tính hấp dẫn. Bản chất Oscar là lễ trao giải thưởng cho cá nhân tác phẩm có đóng góp xuất sắc trong ngành điện ảnh. Sự hấp dẫn vốn đến từ những ứng cử viên, màn đối đầu về chuyên môn hay kỳ tích. Tính giải trí, sự hài hước dừng ở mức vừa phải để lễ trao giải được nhớ tới, thay vì đáng quên.
Cây bút Owen Gleiberman từ Variety cho hay: "Những pha hài hước từ Jimmy Kimmel đảm bảo sự thú vị vừa đủ. Ngoài ra, kết cấu chương trình được sắp xếp hợp lý cho thấy sự hấp dẫn. Ban tổ chức đã có quyết định khôn khéo khi để các cặp nghệ sĩ xướng tên 2 giải thưởng liên tiếp".
Oscar 2023 nhận về một số phàn nàn, chẳng hạn việc lồng ghép quảng cáo khi phát trailer của The Little Mermaid, nhưng không ảnh hưởng quá nhiều đến tổng chương trình. Trong những năm tới, Viện Hàn lâm cần lược bỏ những chi tiết này bởi tính thương mại quan trọng nhưng không phải thời điểm nào cũng phù hợp.
"Bạn thực sự không thể tách biệt tính thương mại khỏi mọi thứ. Thật may mắn khi Oscar không đi quá giới hạn trong lĩnh vực này. Trong những năm gần đây, khi tỷ suất người xem suy giảm và điện ảnh dường như mất dần vị thế trước truyền hình, quảng cáo âm thầm len lỏi trong các chương trình phát sóng. Cách lồng ghép đã có sự thay đổi tinh tế hơn, song có thể yên tâm rằng khán giả vẫn quan tâm tới các tác phẩm điện ảnh", nhà phê bình AO Scott từ New York Times nhận định.
Nhìn nhận khách quan, lễ trao giải Oscar đang có những chuyển biến tích cực. Điều đó được thể hiện rõ qua lượt người theo dõi, nhận định chuyên gia và trải nghiệm của chính khán giả. Cảm xúc là yếu tố đặc trưng tại các lễ trao giải bất kể Oscar, Quả cầu Vàng hay Grammy. Vì lẽ đó, Viện Hàn lâm cần tập trung tôn vinh những cá nhân, tác phẩm xuất sắc. Song, khoảnh khắc xúc động, truyền cảm hứng cũng cần được chăm chút và lan tỏa.
Chuyên mục Giải trí giới thiệu cuốn Hollywood: The Oral History. Đây là cuốn sách đầy ắp những câu chuyện trên phim trường, chi tiết kỹ thuật, giai thoại hài hước về các diễn viên, chiến lược của các nhà điều hành hãng phim hay sự phàn nàn về các nhà phê bình.