Trước nguy cơ bị đánh bại bởi “làn sóng xanh” (đảng Dân chủ), nhiều nghị sĩ Cộng hòa đang cố gắng vừa giữ các cử tri trung thành của ông Trump, vừa không để uy tín cá nhân bị ảnh hưởng bởi sự thất thường của tổng thống.
“Đảng Cộng hòa đang rối loạn”, nhà sử học về các tổng thống, ông Douglas Brinkley, nói với Washington Post. “Họ muốn rời bỏ ông Trump, rồi nhận ra vẫn chưa thể làm vậy. Nhưng họ biết thương hiệu Trump không còn tạo ra sự hào hứng khi đi vận động”.
Theo các chiến lược gia đảng Cộng hòa, sự phản ứng từ trong đảng sẽ còn tăng lên trong những tuần tới, khi thị trường cổ phiếu bị ảnh hưởng bởi việc ngưng đàm phán về gói kích cầu, và dịch lây lan mạnh hơn vì trời lạnh dần lên.
“Tổng thống dành nhiều tháng gạt đi virus và nói về kinh tế hồi phục. Nhưng khi tổng thống mắc Covid-19 và kinh tế thì không hồi phục, bạn làm gì? Bạn cố sống sót thôi”, nhà tư vấn của đảng Cộng hòa, Rick Tyler, nhận xét.
 |
| Tổng thống Trump rời bệnh viện ngày 5/10. Ảnh: New York Times. |
Đảng Cộng hòa lên tiếng về ông Trump
Ngay sau khi ra viện ngày 5/10, ông Trump bị các chuyên gia và cộng đồng mạng phản đối vì ngay lập tức tháo khẩu trang trước ống kính truyền hình, rồi viết trên Twitter và đăng video kêu gọi “đừng sợ virus, đừng để virus áp đảo bạn”.
Ông bị chỉ trích là cổ xúy thái độ coi nhẹ dịch bệnh, và thiếu nhạy cảm với những người Mỹ không nhận được sự điều trị tốt nhất vốn chỉ dành cho tổng thống.
Đến tối 7/10, ông Trump lại đăng video nói bị nhiễm virus là “phúc lành từ Chúa”.
Chỉ mới tuần trước, đảng Cộng hòa đa phần vẫn đứng bên tổng thống, ngay cả khi báo chí Mỹ phản ứng mạnh mẽ về việc ông không lên án các nhóm da trắng thượng đẳng trong cuộc tranh luận với đối thủ Joe Biden.
Ông Trump gần đây liên tục nhắc lại thuyết âm mưu về việc cựu Tổng thống Barack Obama cố làm hại chiến dịch năm 2016 của ông, mà không hề có bằng chứng cụ thể. Ông Trump tweet và chia sẻ lại các tweet về điều này gần 50 lần kể từ tối ngày 6/10. Ông còn hỏi Bộ trưởng Tư pháp William Barr vì sao chưa bắt giữ và truy tố các cựu quan chức chính quyền Obama.
Nhưng giờ đây, việc các nghị sĩ Cộng hòa không thoải mái khi gắn mình với ông Trump ngày càng rõ rệt.
Thượng nghị sĩ John Cornyn ở Texas, đang đứng trước cuộc đua sát nút, nói ông Trump đã “không đề phòng” và “lạc quan quá sớm” khi coi nhẹ mối đe dọa Covid-19.
“Tôi nghĩ sai lầm lớn nhất mà người làm chính trị phạm phải là không nói sự thật, nhất là trong những vấn đề được công chúng quan tâm, vì bạn biết câu chuyện thật sẽ được phơi bày”, ông nói.
Ở bang Arizona, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Martha McSally đang tụt lại trong cuộc đua với đối thủ Mark Kelly của đảng Dân chủ. Bà đã né tránh khi được hỏi hôm 6/10 rằng bà có tự hào khi ủng hộ ông Trump hay không.
“Tôi tự hào vì đang tranh đấu cho bang Arizona mỗi ngày”, bà McSally nói, dù người điều phối đã hỏi lại. “Tôi tự hào vì đang đấu tranh cho người dân Arizona trong một số vấn đề như giảm thuế”.
 |
| Viễn cảnh kinh tế Mỹ đang u ám, khi bầu cử chỉ cách một tháng. Trong ảnh, người xếp hàng lấy thức ăn ở khu Borough Park của Brooklyn, New York, hồi tháng 9. Ảnh: Reuters. |
Ông Biden gia tăng cách biệt
Theo Washington Post, các thăm dò cho thấy cách biệt của ông Biden đang nới rộng ở các bang chiến địa quan trọng là Florida và Pennsylvania.
Ở Florida, ông Biden dẫn ông Trump 51% - 40%, so với hồi đầu tháng 9 là 48% - 45%. Còn ở Pennsylvania, ông Biden đang dẫn 54% - 41% so với 52% - 44% hồi tháng 9.
Những diễn biến bất lợi do Tổng thống Trump gây ra khiến đảng Cộng hòa lo ngại về một chiến thắng áp đảo của đảng Dân chủ.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (đảng Cộng hòa, bang South Carolina), một trong những đồng minh của ông Trump, cho biết ông không đồng ý với việc tổng thống ngừng đàm phán về gói cứu trợ.
Hạ nghị sĩ John Katko (đảng Cộng hòa, bang New York) cũng bất đồng và “mạnh mẽ kêu gọi” ông Trump cân nhắc lại quyết định.
“Đợi tới sau bầu cử mới đàm phán về gói cứu trợ Covid-19 là sai lầm lớn”, bà Susan Collins, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đại diện bang Maine, cho biết trong thông cáo.
Một số ý kiến lại cho rằng các buổi điều trần tại Thượng viện để chấp thuận Thẩm phán Amy Coney Barrett vào Tòa án Tối cao, dự kiến diễn ra tuần tới, sẽ chuyển hướng chú ý và khiến cử tri Cộng hòa hào hứng trở lại, nhất là nếu đảng Dân chủ công kích bà Barrett quá nhiều.
“Trí nhớ của dư luận khá ngắn, những gì làm họ bất bình hôm nay có thể bị quên lãng vào tuần sau, nếu Tòa Tối cao hay những vấn đề khác trở thành vấn đề thời sự”, Tom Ingram, chiến lược gia đảng Cộng hòa, nói với Washington Post.
Giới quan sát còn ví đợt bất bình với ông Trump hiện nay với vụ băng ghi âm Access Hollywood bị lộ gần sát bầu cử năm 2016, trong đó ông Trump khoe về việc sờ soạng phụ nữ và nói “khi bạn nổi tiếng, thì họ cho bạn làm vậy”. Các nghị sĩ Cộng hòa cũng đồng loạt lên tiếng bất bình, nhưng ông Trump vẫn đắc cử sau đó.
