Những ai từng đến thăm ngôi nhà cổ ở phố Mã Mây (Hoàn Kiếm, Hà Nội) chắc hẳn không thể nào quên hình ảnh một ông đồ mặc áo the, khăn xếp, chân đi guốc mộc ngồi ngay ngắn bên khiên mực viết chữ và vẽ tranh thủy mặc.
Ông lão đó là Nguyễn Bá Dần (SN 1940), mọi người vẫn thường gọi ông là ông đồ Dần. Mới đây, ông lại tiếp tục cái nghiệp “muôn năm cũ” của mình tại ngôi đình Kim Ngân cổ kính nằm trên phố Hàng Bạc.
 |
| Ông đồ Dần quanh năm ngồi viết chữ trong ngôi nhà cổ. |
Vốn là người dân gốc Hà Nội, sinh ra ở bãi Phúc Xá, sau đó chuyển về sinh sống ở Hàng Chiếu, cách đây vài năm, ông Dần lại cùng gia đình về ngõ chợ Khâm Thiên. Sau khi học hết phổ thông, ông theo mấy người hàng xóm đi làm thợ nề để kiếm sống.
Làm được 3 năm, ông Dần bị mắc bệnh nan y chữa nhiều chỗ nhưng không khỏi. May nhờ có người mách tới nhà ông thầy lang tên Trần Hữu Quảng nổi tiếng về đông y, chỉ sau 3 thang thuốc, bệnh đã dứt hẳn.
Điều đặc biệt là, thầy thuốc Quảng rất quý mến ông Dần và đã nhận ông làm “đệ tử”, truyền cho tất thảy những tuyệt học về nghề thuốc của ông.
 |
| Một cô gái đến xin chữ ông Dần ngày cuối năm. |
Để học được về thuốc đông y, ông Dần bắt buộc phải học chữ Hán để đọc được các vị thuốc cũng như các sách vở, tư liệu chuyên biệt. Sau hơn 3 năm cần mẫn, ông cũng đã đủ vững và tự mở cho mình một cửa hiệu lá xông bán kèm theo các bài thuốc chữa bệnh.
Trong quãng thời gian này, ông Dần bắt đầu nghiên cứu tìm tòi về chữ Hán, sau khi nhờ một vài người bạn dạy thêm chữ nghĩa cho mình, ông tự mua từ điển về học và bắt đầu học sang nghệ thuật của chữ mà đặc biệt là nghệ thuật thư pháp và vẽ tranh.
Kể từ đó, hằng ngày ông đều say mê viết chữ thư pháp trên nền giấy dó, lại sẵn có chất họa sĩ, những bức tranh thủy mặc do ông vẽ ra ai nấy cũng đều hết lời khen ngợi.
Đến khoảng năm 1988, ông Dần bỏ hẳn nghề thuốc và quay ra chuyên viết thư pháp và viết sớ cho mọi người vào những dịp lễ tết. “Thời đó, viết sớ hầu hết những ông thầy đồ đều viết bằng bút bi, riêng tôi sử dụng bút lông nên người ta thích hơn. Bởi vậy mà cả ngày viết không kịp, có hôm mỏi tay quá phải đóng cửa nghỉ”, ông Dần thật thà tâm sự.
Những người đến viết sớ thấy căn phòng của ông Dần treo đầy chữ thư pháp và tranh thủy mặc, tranh làng quê có hồn nên đã truyền tai nhau. Dần dà nhiều người thường tìm đến nhà ông để mua tranh, xin chữ.
 |
| Với ông Dần, thư pháp là một thú vui sống. |
Chẳng biết từ bao giờ, cái tên ông đồ Dần cứ thế vang xa mà như một nghệ danh gắn liền với ông lão.
Chẳng qua một trường lớp nào nhưng những bức thư pháp hay những bức tranh do ông Dần vẽ ra đều đẹp một cách kỳ lạ và mang đậm chất hồn Việt.
Nhìn bức tranh cô gái gội đầu, ông Dần bảo đó là hình ảnh về người mẹ của mình.
Bức tranh đi lội đồng bắt cá là hình ảnh thân thuộc của những người nông dân Việt Nam thuở xưa. Rồi đến những bức sơn thủy, ông vẽ dòng sông con suối cũng đều là những hình ảnh về quê hương đất nước.
Với ông Dần, nghiệp vẽ không phải để kiếm tiền mà đó là một niềm đam mê, một mối duyên ngầm đã sẵn có trong máu ông để rồi khi được thỏa sức vẫy vùng đã tạo nên những bức tranh sống động trên nền giấy dó.
