 |
"Chiến thắng của ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden có ý nghĩa như thế nào đối với châu Á? Ông ấy liệu có phải ông Obama thứ hai?", các chuyên gia của Nikkei Asian Review đặt câu hỏi.
"Hay ông Biden sẽ là phiên bản 'lite' của ông Trump?", họ viết, ngụ ý các chính sách tương tự, nhưng nhẹ tay hơn so với tổng thống Mỹ đương nhiệm.
Theo Nikkei Asian Review, nếu đắc cử, ông Biden sẽ phải đối phó với những tác động lớn mà Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump gây ra ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong 4 năm qua.
Chính quyền Tổng thống Trump đưa ra những quan điểm chống đối Trung Quốc từ thương mại, công nghệ đến dịch Covid-19. Washington cũng thực hiện các biện pháp trừng phạt đối với những công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc như Huawei Technologies và TikTok.
Ông Biden còn thừa hưởng thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 và mối quan hệ thương mại lung lay với châu Á do ông Trump đã rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Công nghệ và Trung Quốc
Chiến dịch tranh cử của ông Biden khẳng định cựu Phó tổng thống Mỹ sẽ dẫn dắt Mỹ "chiến thắng Trung Quốc trong cuộc đua vì tương lai".
Kể từ năm 1991 đến 2016, chi tiêu cho việc nghiên cứu và phát triển của Trung Quốc tăng gấp 30 lần. Ông Biden cam kết đầu tư mạnh vào các công nghệ mới với kế hoạch "Mua hàng Mỹ". Kế hoạch này bao gồm 300 tỷ USD chi tiêu cho công nghệ xe điện, vật liệu nhẹ, 5G và trí tuệ nhân tạo. Đó đều là những lĩnh vực mà Bắc Kinh đang phát triển nhanh chóng.
 |
Hơn 70% chuyên gia tin rằng Mỹ nên cấm Huawei và các công ty Trung Quốc khác khỏi thị trường 5G. |
Chiến dịch của ông cũng đưa ra các biện pháp chống lại công ty công nghệ Trung Quốc. Phía ông Biden còn cho biết một số thông tin về việc liệu cựu phó tổng thống có giữ lệnh trừng phạt của ông Trump đối với doanh nghiệp Trung Quốc nằm trong danh sách đen hay không.
Nhà cựu ngoại giao Kurt Campbell và cố vấn của ông Biden, ông Jake Sullivan, từng cho rằng Mỹ cần phải "bảo vệ lợi thế công nghệ trước những hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ và các chính sách công nghiệp có mục tiêu của Trung Quốc". Đó đều là những điểm mấu chốt trong xung đột thương mại Mỹ-Trung.
Họ ủng hộ việc tăng cường hạn chế đối với dòng đầu tư công nghệ và thương mại ở cả hai hướng. Tuy nhiên, cả hai cũng cảnh báo rằng lạm dụng các lệnh hạn chế công nghệ có thể khiến những quốc gia khác hướng về Trung Quốc.
Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Washington), 71% chuyên gia tin rằng Huawei và các công ty Trung Quốc nên bị cấm tham gia vào thị trường 5G của Mỹ. Hơn 50% ủng hộ Washington cấm tất cả mặt hàng xuất khẩu của họ.
 |
| Ông Biden chỉ trích thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 chưa giải quyết các hành vi thương mại không công bằng và hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ. Ảnh: Reuters. |
Cố vấn cấp cao Scott Kennedy tại CSIS cho rằng ông mong đợi "việc kết hợp giữa hợp tác và áp lực, cũng như sự phối hợp tốt hơn với các chính phủ khác" dưới sự điều hành của ông Biden.
Theo ông Kennedy, cựu phó tổng thống Mỹ có thể sử dụng một số chiến thuật mà chính quyền ông Trump sở hữu, chẳng hạn như kiểm soát xuất khẩu và hạn chế đầu tư. Tuy nhiên, cách ông Biden thực hiện sẽ rất khác.
"Chúng ta cần hiểu rằng chính sách của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi các động thái của Trung Quốc", ông nhấn mạnh.
"Nếu Trung Quốc tiếp tục các chính sách hiện tại, với kế hoạch khoa học và công nghệ 5 năm và 10 năm, chiến lược của Mỹ sẽ gây tác dụng ngược", ông giải thích.
Thương mại
Ứng viên đảng Dân chủ khẳng định muốn phối hợp với các đồng minh của Mỹ để tạo áp lực lên Bắc Kinh.
Cuộc chiến thương mại giữa Tổng thống Trump và Trung Quốc đã tiêu tốn hàng tỷ USD trên toàn cầu. Bất chấp thỏa thuận thương mại giai đoạn một, thuế trung bình của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc vẫn ở mức 19,3%, cao hơn 600% so với trước khi cuộc chiến thương mại diễn ra.
Trong khi đó, mức thuế trung bình của Trung Quốc đối với hàng hóa Mỹ là 20,3%, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson.
 |
Đòn thuế gia tăng trong suốt cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ. |
Chính quyền của ông Trump cũng không làm việc với các đồng minh và rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, Thỏa thuận Paris, Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, Thỏa thuận Hạt nhân Iran và đe dọa rời Tổ chức Thương mại Thế giới và Tổ chức Y tế Thế giới.
"Tôi tin rằng chính quyền ông Biden sẽ tập trung hơn vào vấn đề Trung Quốc và kết hợp chặt chẽ hơn với các đồng minh. Ông ấy có thể thận trọng hơn nhiều trong việc đánh thuế", chuyên gia Edward Alden thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại bình luận.
Ứng viên đảng Dân chủ chỉ trích thỏa thuận giai đoạn 1 giữa ông Trump và Bắc Kinh là "trống rỗng". Ông cho rằng thỏa thuận này vẫn chưa giải quyết các hành vi thương mại không công bằng và hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ.
Ông Biden cũng cam kết sẽ làm việc với đồng minh của Mỹ để thay đổi hành vi của Bắc Kinh. Hầu hết chuyên gia tin rằng cuộc chiến giữa Trung Quốc và Mỹ là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, cách chính quyền Washington hành động là chìa khóa thúc đẩy những thay đổi tích cực trong mối quan hệ.
"Cách tiếp cận thành công cần phải dựa trên khuôn khổ thực tế. Mỹ không nên dành nhiều thời gian cho những việc bất khả thi như yêu cầu Trung Quốc thay đổi chính quyền", ông Clayton Dube, giám đốc Viện Mỹ-Trung Quốc tại Đại học Nam California, bình luận.
 |
| Mức thuế trung bình của Mỹ đối với hàng Trung Quốc tăng 600% so với trước khi cuộc chiến thương mại diễn ra. Ảnh: Reuters. |
Theo ông, bằng cách làm việc với các đồng minh, Mỹ sẽ cho Trung Quốc thấy rằng nước này cần thay đổi để tránh tự gây hại.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chính quyền ông Biden sẽ ngay lập tức tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Ông Biden không tiết lộ nhiều quan điểm về TPP, vốn được chính quyền ông Obama ủng hộ. Thay vào đó, ứng viên đảng Dân chủ lập luận về sự cần thiết của đầu tư trong nước trước khi thực hiện các giao dịch thương mại lớn khác.
Ông Biden nhấn mạnh rằng ông muốn đưa các chuỗi cung ứng quan trọng trở lại Mỹ, chẳng hạn sản phẩm y tế, trong bối cảnh Mỹ thiếu nguồn cung thiết bị bảo vệ cá nhân vào giai đoạn đầu dịch Covid-19.
Bà Wendy Cutler, Phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội châu Á, nói rằng Mỹ có thể làm việc với các đồng minh đáng tin cậy trong CPTPP về vấn đề lỗ hổng của chuỗi cung ứng.
