 |
Chiến thắng đại dịch - hoặc ít nhất là kiểm soát nó - cho đến nay là nhiệm vụ khó khăn nhất đối với ông Joe Biden trên cương vị tổng thống.
Sau gần một năm đẩy mạnh thông điệp rằng vaccine là con đường thoát khỏi đại dịch, ông Biden đã không thể thuyết phục được người dân ở những bang theo đảng Cộng hòa và vùng nông thôn đi chủng ngừa.
Sự chia rẽ của nước Mỹ còn khiến tình hình trở nên phức tạp hơn. Có một chủ đề xuyên suốt được nhấn mạnh nhiều lần trong phát biểu của tổng thống: Thúc giục người Mỹ xích lại gần nhau.
Do đó, Tổng thống Biden - người lo lắng về biến chủng Omicron và khả năng xảy ra đợt bùng dịch vào mùa đông - đã đưa ra một chiến lược chống dịch Covid-19 mới vào hôm 2/12.
Kế hoạch này bao gồm lập hàng trăm điểm tiêm chủng, cung cấp mũi tiêm tăng cường cho tất cả người lớn, yêu cầu xét nghiệm với khách du lịch quốc tế và xét nghiệm miễn phí tại nhà.
Chiến lược mới của ông thay đổi từ việc tập trung gần như duy nhất vào tiêm chủng sang trọng tâm mới là xét nghiệm. New York Times nhận định đây chính là lời ngầm thừa nhận của Nhà Trắng rằng tiêm chủng là chưa đủ để chấm dứt cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng tồi tệ này.
"Chúng ta sẽ chiến đấu với biến chủng này bằng khoa học và tốc độ, chứ không phải bằng hỗn loạn và nhầm lẫn", tổng thống cho biết hôm 2/12.
Thông báo của ông Biden được đưa ra giữa lúc Mỹ ghi nhận một số trường hợp nhiễm biến chủng Omicron. Trong số đó bao gồm 5 người ở bang New York, một người từ Minnesota đến thành phố New York và một cư dân Colorado trở về từ miền Nam châu Phi. Hawaii và California cũng báo cáo ca nhiễm Omicron.
Chưa rõ mức độ ảnh hưởng tới kinh tế
Các quan chức Nhà Trắng, và bản thân tổng thống, cho biết kế hoạch mới này là nhằm giữ cho nền kinh tế và trường học mở cửa. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ chiến lược và các chính sách mới sẽ ảnh hưởng thế nào đến sự phục hồi kinh tế khi đối mặt với khả năng bùng dịch vì biến chủng Omicron.
Các chuyên gia kinh tế đã đưa ra một loạt cảnh báo dự báo về tăng trưởng và lạm phát trong những ngày gần đây khi lo ngại về biến chủng mới gia tăng. Họ cho rằng sự xuất hiện của Omicron sẽ là một bước lùi nhỏ đối với nền kinh tế toàn cầu vẫn đang hồi phục. Nhưng nếu biến chủng mới lây lan rộng và khiến tỷ lệ tử vong tăng cao, đây sẽ là một "cú đòn chí mạng" vào nền kinh tế.
 |
| Những hạn chế mới nhằm ngăn Omicron lây lan có thể thúc đẩy người dân chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa, tạo sức ép cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Ảnh: Reuters. |
Những hạn chế mới, như quy định về đi lại mà Mỹ và các quốc gia châu Âu bắt đầu áp đặt, có thể thúc đẩy người dân chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa thay vì đi du lịch hoặc ăn uống. Điều này tạo thêm sức ép mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu và có khả năng đẩy giá nhiều mặt hàng, đặc biệt là đồ nội thất và đồ điện tử.
Các quan chức Nhà Trắng cũng khó có thể thuyết phục những người Mỹ - vốn đã cảnh giác với Covid-19 - đồng loạt quay trở lại thị trường lao động vào tháng 1/2022.
Nhóm cố vấn kinh tế của Nhà Trắng đồng thời phân tích khả năng Omicron sẽ không gây tổn hại tới tỷ lệ tăng trưởng - hoặc có thể giúp kiềm chế lạm phát bằng cách giảm nhu cầu về xăng và các mặt hàng khác.
Không còn tập trung hoàn toàn vào tiêm phòng
Ông Biden dành một phần lớn trong kế hoạch để đổi mới cách tiếp cận nhằm tiếp tục thúc đẩy người dân đi tiêm chủng, ngay cả với nhóm trẻ 5-11 tuổi.
Sau khi dẹp bỏ các điểm tiêm chủng hàng loạt trong năm nay, chính quyền có kế hoạch mở “hàng trăm phòng tiêm chủng gia đình" - nơi cung cấp vaccine cho mọi người ở mọi lứa tuổi đủ điều kiện.
Kế hoạch này cũng bao gồm một chiến dịch quốc gia nhằm tiếp cận 100 triệu người Mỹ đủ điều kiện đi tiêm mũi vaccine tăng cường. Không chỉ chi trả cho quảng cáo, chiến dịch này còn cung cấp phương tiện miễn phí chở người có nhu cầu đến điểm tiêm chủng.
Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang sẽ triển khai phòng khám tiêm chủng lưu động cho gia đình, bắt đầu trước tiên tại Washington và New Mexico.
Tổng thống cũng kêu gọi người sử dụng lao động cung cấp khoảng thời gian nghỉ có lương cho công nhân để họ đi nhận liều vaccine tăng cường. Chính quyền cũng sẽ có quy định tương tự với nhân viên liên bang.
 |
| Cựu Tổng thống Barack Obama và tiến sĩ Anthony S. Fauci tới gặp những trẻ em nhận liều vaccine thứ 2 ở Washington trong tuần này. Ảnh: New York Times. |
Các chuyên gia đồng ý rằng việc tăng tỷ lệ phủ vaccine là rất quan trọng để kiểm soát đại dịch. Nhưng họ cũng nhấn mạnh về vai trò của khẩu trang và xét nghiệm. Xét nghiệm sẽ trở thành công cụ hữu hiệu nếu biến chủng Omicron có khả năng trốn tránh vaccine.
Bắt đầu từ đầu tuần tới, các quan chức Nhà Trắng cho biết khách du lịch quốc tế cần xuất trình bằng chứng xét nghiệm âm tính trong vòng một ngày trước khi khởi hành.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đang nghiên cứu các giải pháp thay thế cho việc cách ly trong trường học, bao gồm chính sách “xét nghiệm để tiếp tục" - trong đó học sinh tiếp xúc gần với ca mắc Covid-19 đeo khẩu trang và xét nghiệm để tiếp tục đi học.
Phần lớn những gì ông Biden mới công bố vẫn khá khiêm tốn. Ông tránh xa các chủ đề gây tranh cãi như yêu cầu đeo khẩu trang.
Tuy nhiên, ông vẫn gia hạn quy định bắt buộc sử dụng khẩu trang hiện tại cho những người đi máy bay, tàu hỏa và xe buýt, cũng như trong nhà ga và trung tâm trung chuyển, cho đến giữa tháng 3/2022. Ban đầu, quy định này sẽ hết hạn vào ngày 18/1/2022.
"Họ (chính quyền) nên nêu bật tầm quan trọng của việc đeo khẩu trang", tiến sĩ Carlos del Rio, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Emory, cho biết. "Loại virus này là kẻ thù đáng gờm và chúng ta cần có thêm nhiều chiến lược".
"Xét nghiệm là nền tảng sức khỏe cộng đồng"
Các chuyên gia hoan nghênh động thái mới của ông Biden về việc xét nghiệm.
Tiến sĩ Michael Mina - từng là nhà dịch tễ học tại Đại học Harvard, người ủng hộ mạnh mẽ việc xét nghiệm nhiều hơn nữa - cho biết có thể sử dụng biện pháp này vừa như một thiết bị y tế - xác định xem ai mắc bệnh, vừa như một công cụ y tế công cộng - xác định xem ai có nguy cơ lây nhiễm cho người khác không.
"Xét nghiệm là một trong những nền tảng của sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trong đại dịch", tiến sĩ Mina nói. “Không rõ có lý do gì mà mọi người vẫn chủ yếu coi xét nghiệm là thiết bị y tế".
Theo kế hoạch của tổng thống, bắt đầu từ năm tới, 150 triệu người Mỹ có bảo hiểm tư nhân sẽ được hoàn trả phí xét nghiệm tại nhà.
Để đảm bảo khả năng tiếp cận của những người không có bảo hiểm hoặc được Medicaid chi trả, chính quyền dự định phân phối thêm 25 triệu bộ xét nghiệm cho các trung tâm y tế cộng đồng và phòng khám nông thôn - những nơi có xu hướng điều trị cho bệnh nhân có thu nhập thấp.
Các chuyên gia hình dung ra một thế giới nơi mọi người có thể tự xét nghiệm ngay khi có triệu chứng. Sau đó, nếu kết quả dương tính, họ cách ly và điều trị bằng các loại thuốc kháng virus mới.
 |
| Tại Mỹ, xét nghiệm tại nhà tương đối khó khăn vì thiếu nguồn cung. Ảnh: Canadian Press. |
Việc xét nghiệm sớm là rất quan trọng vì thuốc kháng virus hoạt động tốt nhất ngay sau khi bắt đầu có triệu chứng. Nhà Trắng đã đặt trước 13 triệu liệu trình điều trị kháng virus. Hai công ty, Merck và Pfizer, đang xin cấp phép sử dụng khẩn cấp cho thuốc kháng virus của họ.
Tại Mỹ, xét nghiệm tại nhà tương đối khó khăn vì thiếu nguồn cung. Tiến sĩ del Rio nói rằng thay vì để mọi người trải qua quá trình rườm rà khi nhận khoản bồi hoàn bảo hiểm cho việc xét nghiệm, “chúng ta nên trợ cấp và để giá xét nghiệm rẻ đến mức khó tin".
Anh miễn phí xét nghiệm nhanh, trong khi người dân Đức chỉ cần trả khoảng 1 USD cho một que xét nghiệm. Tại Mỹ, bộ xét nghiệm bán dưới dạng gói có 2 que, dao động với giá 14-34 USD.
Các công ty bảo hiểm tư nhân đã đài thọ chi phí xét nghiệm thực hiện tại văn phòng bác sĩ và cơ sở y tế. Thị trường Mỹ hiện có khoảng 8 loại xét nghiệm tại nhà.
Quan chức Nhà Trắng cho rằng vẫn còn nhiều câu hỏi cần giải quyết về các chính sách mới. Việc hoàn trả cho việc xét nghiệm tại nhà ở Mỹ sẽ không diễn ra ngay lập tức và không có hiệu lực hồi tố.
Ngoài ra, cơ quan liên bang sẽ ban hành hướng dẫn vào tháng 1/2022 để làm rõ rằng công ty bảo hiểm sẽ phải bồi hoàn cho những người xét nghiệm Covid-19 tại nhà trong trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng.
Tiến sĩ Nirav Shah - chủ tịch Hiệp hội Quan chức y tế vùng lãnh thổ và bang - cho biết nhóm của ông muốn mọi người được hoàn tiền khi họ mua các bộ xét nghiệm, thay vì phải nộp đơn sau đó để được hoàn trả.
Hiện chưa rõ một người có thể được hoàn tiền khi mua bao nhiêu bộ xét nghiệm. Nhưng ông Biden hứa rằng người dân Mỹ sẽ được xét nghiệm miễn phí tại nhà vào tháng tới.
“Điểm mấu chốt là vào mùa đông này, mọi người sẽ được xét nghiệm miễn phí giữa không gian thoải mái tại chính ngôi nhà của mình và cảm thấy yên tâm hơn nhiều”, tổng thống nói.
