Sáng sớm 17/3, Bộ Công an thông tin chính thức về vụ án Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi Chiếm đoạt tài sản, Tổ chức đánh bạc, Đánh bạc, Mua bán trái phép hóa đơn và Rửa tiền xảy ra tại Phú Thọ và một số tỉnh thành, liên quan ông Nguyễn Thanh Hóa, cựu Cục trưởng cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50).
Kết quả điều tra bước đầu cho thấy đây là đường dây đánh bạc qua mạng lớn nhất Việt Nam lợi dụng lỗ hổng trong quản lý thẻ cào viễn thông, thẻ game, hoạt động trung gian thanh toán để trục lợi.
14 triệu con bạc sát phạt thông qua 43 triệu tài khoản
Năm 2017, Công an tỉnh Phú Thọ nhận đơn trình báo của một phụ nữ địa phương bị lừa đảo chiếm đoạt 110 thẻ cào điện thoại trị giá 55 triệu đồng qua Facebook. Lập chuyên án đấu tranh, cuối tháng 7/2017, Công an tỉnh Phú Thọ đã bắt giữ Lê Văn Huy (sinh năm 1997, ở Quảng Trị) - người gây ra vụ án.
Huy khai sau khi chiếm đoạt 55 triệu đồng, thanh niên này đã đổi thành tiền ảo để đánh bài trực tuyến qua game bài Rikvip. Theo kết quả điều tra, game bài Rikvip hoạt động từ giữa tháng 4/2015 gồm 42 trò mô phỏng các hình thức đánh bạc, hoạt động trái phép thông qua 2 website: rikvip.com, rikvip.vn. Từ tháng 8/2016, trang này đổi tên thành Tip.club và dưới dạng các ứng dụng cho điện thoại và máy tính.
 |
| Game bài Rikvip gồm 42 trò mô phỏng các hình thức đánh bạc. |
Để tham gia, con bạc tạo tài khoản và nạp tiền mua điểm ảo trong game (gọi là RIK) thông qua nạp thẻ viễn thông (Viettel, Mobifone, Vinaphone), nạp thẻ game (Gate, Vcoin, Megacard, GoCoin, Vcard…), nạp từ tài khoản ngân hàng hoặc mua trực tiếp qua hệ thống đại lý. Sau khi thắng - thua, con bạc có thể quy đổi RIK thành tiền, thông qua bán cho đại lý hoặc hiện vật có giá trị là mã thẻ viễn thông, mã thẻ game, nạp tài khoản điện thoại hoặc thông qua các cổng trung gian thanh toán.
Để con bạc nạp tiền chơi bạc, những kẻ tổ chức đường dây đã thông qua các pháp nhân do chúng lập ra hợp tác với các cổng trung gian thanh toán (VNPT EPAY, Ngân Lượng, HOMEDIRECT và Giải trí số) để con bạc có thể sử dụng thẻ cào viễn thông, thẻ game nạp vào game bài (gọi chung là “gạch thẻ”); hợp tác với Cổng thanh toán quốc gia NAPAS để con bạc nạp tiền từ tài khoản ngân hàng; phát hành thẻ game Vcard và Gocoin để con bạc nạp tiền chơi bạc.
Chúng còn lập ra hệ thống đại lý nhiều cấp, gồm 25 đại lý cấp 1 và hơn 5.800 đại lý cấp 2, trên toàn quốc để con bạc nạp, rút tiền chơi bạc; việc giao dịch được thực hiện bằng tiền mặt hoặc qua ngân hàng. Với mạng lưới trên toàn quốc, hệ thống đại lý đã góp phần rất lớn trong việc thu hút con bạc và là một kênh giao dịch chiếm tỷ trọng lớn (đại lý cấp 1 có tổng lượng giao dịch lớn nhất lên đến trên 1.700 tỷ đồng).
Do hệ thống dễ dàng nạp - rút tiền chơi bạc và được quảng cáo rầm rộ trên mạng nên Rikvip/Tip.club nhanh chóng thu hút được lượng lớn người chơi, trở thành trò chơi cờ bạc trá hình có quy mô và doanh thu lớn nhất Việt Nam. Theo kết quả điều tra, từ 18/4/2015 đến 29/8/2017 có gần 43 triệu tài khoản người chơi thực trên hệ thống (nếu trung bình 1 con bạc có 3 tài khoản thì tổng số tương đương trên 14 triệu con bạc).
Trước việc nhiều kẻ lợi dụng Internet để tổ chức đánh bạc trực tuyến, tháng 7/2016, Bộ Công an đã chỉ đạo lực lượng chức năng tập trung công tác nghiệp vụ điều tra, xác minh và xác lập chuyên án đấu tranh với các đường dây tổ chức đánh bạc quy mô lớn trên không gian mạng, trong đó có Rikvip/Tip.club.
Ai giúp sức Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương?
Thời điểm này, Công an tỉnh Phú Thọ cũng tiến hành điều tra vụ án liên quan Lê Văn Huy và áp dụng biện pháp tố tụng đối với một số người liên quan đến đại lý cấp 1 nằm trong chuyên án của Bộ Công an. Sau đó, Bộ Công an nhận quyết định giao Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Phú Thọ thụ lý điều tra theo thẩm quyền.
Từ ngày 29/8/2017, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Phú Thọ đồng loạt tiến hành các biện pháp tố tụng đối với các cá nhân, tổ chức liên quan đến hành vi tổ chức đánh bạc và đánh bạc qua game bài Rikvip/Tip.club. Quá trình điều tra vụ án, cơ quan công an đã nhận được sự chỉ đạo của Ban Bí thư, Thủ tướng và sự phối hợp chặt chẽ của liên ngành tư pháp Trung ương, liên ngành tư pháp tỉnh Phú Thọ.
 |
| Chủ tịch nước đã ký Quyết định tước danh hiệu Công an nhân dân đối với ông Nguyễn Thanh Hóa, cựu Cục trưởng C50. Đồ hoạ: Phượng Nguyễn. |
Ngày 11/3/2018, Đảng ủy Công an Trung ương đã báo cáo Ban Bí thư về vụ án. Cùng ngày, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Phú Thọ khởi tố bị can và thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Thanh Hóa, nguyên Cục trưởng cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50 - Bộ Công an) về hành vi Tổ chức đánh bạc.
Qua điều tra xác định đường dây tổ chức đánh bạc này do Phan Sào Nam (sinh năm 1979, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty cổ phần VTC Truyền thông trực tuyến - VTC online), Nguyễn Văn Dương (sinh 1975, Chủ tịch HĐTV Công ty đầu tư phát triển an ninh công nghệ cao - CNC) và Hoàng Thành Trung (sinh năm 1978, Phó giám đốc Công ty TNHH dịch vụ phát triển đầu tư Nam Việt, Chủ tịch HĐTV Công ty đầu tư phát triển an ninh công nghệ cao - CNC) và Hoàng Thành Trung (sinh năm 1978, Phó Giám đốc Công ty TNHH dịch vụ phát triển đầu tư Nam Việt, nguyên Trưởng phòng Công ty VTC công nghệ và nội dung số - VTC Intecom) bàn bạc thực hiện. Trong đó, Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương có vai trò chủ mưu, còn Hoàng Thành Trung có vai trò thực hành.
Đường dây tổ chức đánh bạc qua mạng có sự giúp sức tích cực của nhiều người khác như Lưu Thị Hồng (Tổng giám đốc CNC), Nguyễn Quốc Tuấn (Phó giám đốc Trung tâm thanh toán CNC), Phạm Tuấn Anh (Trưởng phòng kỹ thuật vận hành CNC), Đoàn Thị Thu Hà (Kế toán CNC), Hoàng Đại Dương (nhân viên Công ty UDIC của Nguyễn Văn Dương)…
 |
| Nguyễn Văn Dương (đeo kính) và Phan Sào Nam. Ảnh: Bộ Công an. |
Một số nhân viên làm việc tại VTC Online giúp sức Phan Sào Nam, Hoàng Thành Trung và Nguyễn Văn Dương cũng được làm rõ, gồm Lê Văn Kiên (Kế toán trưởng), Phan Anh Tuấn (Phó giám đốc công nghệ)… Tại Công ty Nam Việt gồm Đỗ Bích Thủy (Giám đốc), Phan Thu Hương (thành viên góp vốn, dì ruột của Phan Sào Nam)… Ngoài ra, nhóm cầm đầu đường dây đánh bạc còn có sự giúp sức tích cực của Lê Thị Lan Thanh và một số người khác thuộc Công ty cổ phần Viễn thông và Giải trí số Việt Nam trong việc cung cấp cổng thanh toán và mua bán hóa đơn trái phép để hợp thức tiền thu lợi bất chính.
Đến 16/3, cơ quan điều tra đã khởi tố 83 bị can. Trong đó, 41 bị can bị khởi tố về tội Tổ chức đánh bạc, 38 bị can bị khởi tố về tội Đánh bạc, 4 bị can về tội Mua bán hóa đơn trái phép, 2 bị can bị khởi tố tội Rửa tiền và 1 bị can bị khởi tố tội Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. Cơ quan điều tra đang tạm giam 31 bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú 42 bị can, cho bảo lãnh 2 bị can, truy nã 8 bị can đang bỏ trốn.
Nhóm tổ chức đánh bạc hợp thức hóa tiền chiếm hưởng thế nào?
Bộ Công an cho biết tiền đánh bạc được lưu thông qua 2 đường chính là hệ thống đại lý và cổng thanh toán (cả hợp pháp và bất hợp pháp). Bước đầu cơ quan chức năng xác định tổng số tiền đánh bạc nạp qua các cổng thanh toán là hơn 9.500 tỷ đồng (342 tỷ đồng/tháng), trong đó tiền từ thẻ viễn thông và thẻ game là 9.296 tỷ (chiếm 97%). Còn tiền từ các ngân hàng là 168 tỷ đồng (chiếm 1,75%), tiền tham gia đánh bạc qua các đại lý được giao dịch trực tiếp bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản ngân hàng khoảng hơn 5.600 tỷ đồng.
Số tiền giao dịch hơn 9.500 tỷ đồng thu được phân chia cho các doanh nghiệp viễn thông, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán, doanh nghiệp phát hành thẻ game, nhóm đối tượng tổ chức (Dương, Nam, Trung, bao gồm cả chi phí vận hành và một phần nhỏ hạch toán vào các pháp nhân CNC, VTC Online, Nam Việt) và trả thưởng cho con bạc.
Ước tính các doanh nghiệp viễn thông hưởng hơn 1.400 tỷ đồng (tương đương 16% tổng giá trị thẻ viễn thông), doanh nghiệp trung gian thanh toán hưởng hơn 250 tỷ đồng (riêng GTS hưởng khoảng 217 tỷ). Nhóm Nguyễn Văn Dương hưởng khoảng 1.600 tỷ đồng, nhóm Phan Sào Nam và Hoàng Thành Trung hưởng khoảng 1.850 tỷ đồng. Khoảng 2.600 tỷ đồng được dùng để trả thưởng cho con bạc.
 |
| Những mắt xích quan trọng liên quan đến đường dây đánh bạc qua mạng. Đồ hoạ: Phượng Nguyễn. |
Sau khi chiếm hưởng, các thành viên tổ chức đánh bạc dùng nhiều thủ đoạn khác nhau để hợp thức hóa nguồn tiền, như đầu tư các dự án, góp vốn kinh doanh, mua bất động sản, gửi tiết kiệm, chuyển đổi thành vàng, ngoại tệ, chuyển ra nước ngoài (Phan Sào Nam gửi 3,5 triệu USD tại ngân hàng của Singapore)… Cơ quan điều tra đang xác minh về số tiền từng bên được hưởng để thu hồi theo quy định của pháp luật.
Đến nay, cơ quan điều tra đã thu giữ, phong tỏa, niêm phong tổng tài sản trị giá hơn 1.200 tỷ đồng (gồm hơn 1.000 tỷ đồng tiền mặt, 20 căn hộ trị giá 192,6 tỷ đồng) và 12 ôtô (chưa định giá). Theo Tiền Phong, trong một lần khám xét ở Quảng Ninh, cơ quan tố tụng phải thuê xe tải để di chuyển vật chứng. Một lần khác tại TP.HCM, cơ quan điều tra cũng đã hơn 6 giờ để kiểm đếm số vàng và USD trị giá hàng trăm tỷ đồng mà Phan Sào Nam có ý định chuyển hóa vào bất động sản.
Dưới dạng hợp đồng kinh tế, Nguyễn Văn Dương đã chuyển đến ông Nguyễn Thanh Hóa hơn 17 tỷ đồng, trong đó có 12 tỷ đồng (do Dương xách va ly đến gặp ông Hóa) thể hiện là tiền ông Hóa “vay” trong khoảng thời gian năm 2016 - 2017 nhưng chưa trả lại. Trong khi Tuổi Trẻ dẫn nguồn tin cũng cho biết ông Hóa đã ký với Nguyễn Văn Dương một hợp đồng liên quan đến việc công ty của Dương được hoạt động. Theo thỏa thuận, ông Phan Sào Nam (nguyên chủ tịch HĐQT VTC Online) được ăn chia 60% lợi nhuận từ đường dây đánh bạc, còn Dương hưởng 40% lợi nhuận. Còn ông Phan Sào Nam thì khai cho ông Hóa vay một số tiền và hiện chưa đòi.
Nhà mạng hưởng lợi 16% thẻ cào nạp để đánh bạc
Chỉ ra lỗ hổng trong quản lý thẻ cào viễn thông, thẻ game, hoạt động trung gian thanh toán, cơ quan điều tra cho rằng hoạt động tổ chức đánh bạc qua game bài như Rikvip khó có thể thực hiện được với quy mô lớn nếu không có các cổng trung gian thanh toán và các loại thẻ cào. Tiền chơi bạc từ thẻ cào chiếm 97% tổng lượng tiền chơi bạc qua các cổng trung gian thanh toán, trong đó các doanh nghiệp viễn thông (Viettel, Vinaphone, Mobifone) được hưởng 15,5 - 16,3%.
Lợi ích của các doanh nghiệp viễn thông khi cung cấp dịch vụ cho hoạt động đánh bạc này là không nhỏ. Việc quản lý hoạt động phát hành, sử dụng thẻ cào viễn thông lỏng lẻo khiến các thẻ cào dễ dàng trở thành phương tiện thanh toán cho các dịch vụ ngoài viễn thông, tạo điều kiện cho các đối tượng lợi dụng để xây dựng hệ thống thanh toán cho hoạt động đánh bạc trực tuyến.
Ngày 15/3, nguồn tin từ cơ quan tố tụng tỉnh Phú Thọ cho biết đã làm việc với trung tướng Phan Văn Vĩnh, cựu Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an) để thu thập thông tin liên quan vụ án.
Nguồn tin trên tiết lộ buổi làm việc diễn ra từ ngày 14/3. Do vụ án đang trong quá trình điều tra nên cơ quan chức năng chưa thể cung cấp nội dung vụ việc.
Các cổng trung gian thanh toán đóng vai trò quan trọng trong hoạt động tổ chức đánh bạc trực tuyến nhưng việc quản lý còn rất lỏng lẻo, khiến các doanh nghiệp trung gian thanh toán như VNPT EPAY, Ngân Lượng, Home Direct, Giải trí số… dễ dàng cung cấp dịch vụ cho game bài Rikvip/Tip.club để con bạc tham gia đánh bạc trong thời gian dài. Do thiếu hành lang pháp lý chặt chẽ, hoạt động này không được Ngân hàng Nhà nước coi là hoạt động trung gian thanh toán để quản lý, trong khi Bộ Thông tin và Truyền thông không quản lý hoạt động thanh toán bằng thẻ cào.
Việc quản lý hoạt động cung cấp dịch vụ cho thuê máy chủ, cho thuê chỗ đặt máy chủ, tên miền, đầu số còn lỏng lẻo. Các thành phần tổ chức đánh bạc dễ dàng được cung cấp dịch vụ thuê chỗ đặt máy chủ, đường truyền Internet, IP, tên miền, kể cả tên miền quốc gia từ các doanh nghiệp trong nước (VNPT, Viettel, Công ty cổ phần Mắt Bão, Công ty GMO Runsystem…) và dễ dàng thuê các đầu số tổng đài của FPT để “chăm sóc khách hàng” và sử dụng dịch vụ nhắn tin thương hiệu của Công ty cổ phần truyền thông VMG để quảng bá Rikvip/Tip.club qua tin nhắn.
Bộ Công an đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo, đồng thời, đưa nhiều nội dung nhằm khắc phục những sơ hở, hạn chế này trong dự thảo Luật An ninh mạng dự kiến được Quốc hội xem xét thông qua trong kỳ họp thứ 5 sắp tới.
