Những sự kiện thiên văn nổi bật nhất năm 2012

Mặt trăng góp phần đánh đắm tàu Titanic huyền thoại; Siêu xe thăm dò 2,5 tỷ USD đổ bộ thành công xuống sao Hỏa hay phát hiện nhiều hành tinh giống trái đất… là những sự kiện thiên văn nổi bật nhất năm 2012.

Mặt trăng góp phần đánh đắm tàu Titanic

Nghiên cứu được công bố trong năm 2012 cho thấy, hiện tượng siêu trăng xảy ra năm 1912 là “đồng phạm” trong vụ chìm tàu Titanic huyền thoại. Trong một bài báo được phát hành tháng 3 vừa qua, hai nhà Vật lý tại Đại học Taxas đã đưa ra những chứng cớ lịch sử để chứng minh sự liên can của mặt trăng vào vụ chìm tàu thảm khốc.

Theo đó, ngày tàu Titanic gặp nạn, mặt trời, mặt trăng và trái đất nằm thẳng hàng với nhau, dẫn tới hiện tượng thủy triều cao thấp bất thường. Đặc biệt, hiện tượng này không hề phổ biến và xảy ra trong khoảng thời gian 1.400 năm/lần. Nước triều lớn khiến nhiều tảng băng vốn mắc kẹt nhiều năm tại khu vực nước nông xung quanh Labrador và Newfoundland được giải thoát. Một trong số đó va chạm với tàu Titanic, gây ra thảm họa nghiêm trọng nhất lịch sử hàng hải thế giới.

NASA có thêm 2 kính thiên văn Hubbles

Không cần phải tranh cãi khi khẳng định rằng, Kính thiên văn vũ trụ Hubble là một trong những dụng cụ khoa học thành công và hữu ích nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, dù mang lại những thành tựu vượt trội nhưng Hubble cũng sẽ phải nghi hưu, khi những sửa chữa không thể giúp nó tiếp tục hoạt động trên khoảng không vũ trụ.

Tuy nhiên, trong tháng 6 vừa qua, Qũy Khoa học Quốc gia Mỹ tiết lộ sự tồn tại của không chỉ một mà là 2 nguyên mẫu kính thiên văn Hobble tại một nhà kho ở Rochester, New York. Ban đầu, những mẫu kính thiên văn này được thiết kế cho Văn phòng trinh sát quốc gia, cơ quan phụ trách các vệ tinh gián điệp, được sử dụng để quan sat trái đất nhiều hơn là quan sát không gian.

Hiện tại, hai nguyên mẫu này đã được trao cho Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) tùy ý sử dụng nhưng hiện chưa rõ cơ quan này sẽ làm gì với chúng. Rất có thể, các nguyên mẫu sẽ được nâng cấp lên thành kính viễn vọng cùng với việc sở hữu những hệ thống điện tử thông minh, giúp nó hoạt động hiệu quả hơn.

Phát hiện nước trên bề mặt mặt trăng

Ngay khi Neil Amstrong cùng tàu Apolo 11 đáp xuống mặt trăng, toàn thế giới biết rằng một kỉ nguyên mới của việc chinh phục không gian đã được khai mở. Tuy nhiên, bí ẩn về vệ tinh duy nhất của trái đất vẫn chờ con người khám phá, dù hàng chục năm sau khi mẫu khoáng vật từ mặt trăng được thu thập.

Nghiên cứu những mẫu vật được các tàu Apolo mang trở lại trái đất, các nhà khoa học bất ngờ phát hiện sự hiện diện của nước bên trong hợp chất mang tên Hydroxyl. Nghiên cứu trích dẫn của các nhà khoa học cho thấy, nguồn gốc loại nước này rất có thể là sản phẩm từ quá trình bão từ tác động lên bề mặt mặt trăng từ hàng triệu năm qua.

Triều Tiên phóng vệ tinh thời tiết

Không chỉ giới khoa học mà cả giới quân sự cũng đều rất chú ý tới lần phóng vệ tinh thời tiết, được Bình Nhưỡng triển khai vào đợt tháng Tư vừa qua. Các nhà chức trách Bình Nhưỡng tuyến bố, tên lửa Unha-3 sẽ mang vệ tinh thời tiết Kwangmyongsong-3 bay vào quỹ đạo nhằm phục vụ mục đích hòa bình mà Triều Tiên đang theo đuổi.

Theo những thông tin được tiết lộ, Kwangmyongsong-3 xuất hiện với hình khối lập phương, được bao bọc xung quanh bởi các tấm pin năng lượng mặt trời. Kwangmyongsong-3 sở hữu một máy ảnh độ nét cao, giúp các nhà chức trách Triều Tiên theo dõi điều kiện thời tiết và khí hậu của đất nước. Tuy nhiên, phía Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ lo ngại, việc sử dụng tên lửa tầm xa Unha-3 để đưa Kwangmyongsong-3 lên quỹ đạo là động thái thử tên lửa đạn đạo trá hình của Triều Tiên, bất chấp sự phản đối gay gắt của Bình Nhưỡng.

Phát hiện đại dương trên mặt trăng Encelandus của sao Thổ

Không chỉ có cái tên chữ tình, đại dương Enceladan của mặt trăng Encelandus, sao Thổ còn là một trong những phát hiện thiên văn quan trọng nhất năm 2012. Nằm cách trái đất 888 triệu dặm (1,4 tỷ km), mặt trăng Encelandus của sao Thổ vô cùng lạnh. Chính vì lẽ đó, đại dương của nó nằm sâu dưới lớp băng dày bao phủ toàn bộ bề mặt. Tuy nhiên, dữ liệu thu thập tàu vũ trụ Cassini quay quanh mặt trăng Encelandus từ năm 2004 cho thấy, tồn tại nước ở bề mặt trăng sao Thổ.

Tìm thấy “chị em song sinh” của trái đất

Một khám phá mới và quan trong được công bố trên tạp chí Nature hồi tháng 10 khẳng định, nhóm chuyên gia có trụ sở tại Đài quan sát Geneva, Thụy Sĩ đã phát hiện một hành tinh quay quanh ngôi sao lùn Alpha Centauri, giống với mặt trời của chúng ta, có môi trường và nhiệt độ phù hợp với việc tồn tại và duy trì sự sống.

Chỉ nằm cách trái đất 4 năm ánh sáng (tương đương 35.000 tỷ km), hành tinh có thể tồn tại sự sống nằm phía Nam chòm sao Nhân Mã. Hệ mặt trời mà nó đang quay xung quanh là một trong 3 đốm sáng rõ nhất trong bầu trời đêm, giúp con người có thể quan sát bằng mắt thường. Thậm chí, đây chính là hệ mặt trời hàng xóm của trái đất, giúp mở ra mơ ước tìm thấy sự sống khác trong vũ trụ của nhân loại.

Tàu vũ trụ tư nhân đầu tiên kết nối với ISS

Dự án SpaceX đã làm lên lịch sử khi trở thành công ty tư nhân đầu tiên sản xuất, chế tạo và đưa vào thử nghiệm thành công một tàu vũ trụ tư nhân, có khả năng vận chuyển hàng hóa, đưa các phi hành gia đến và về từ trạm vũ trụ quốc tế ISS và những công trình khác trong tương lai.

Theo kế hoạch, tàu vũ trụ Dragon của SpaceX sẽ đảm trách hợp đồng nhiều tỷ USD với NASA, nhằm thay thế vai trò hoạt động của đội tàu con thoi đình đám mà Mỹ mới cho nghỉ hưu hồi cuối năm trước. Khi các thử nghiệm hoàn tất, SpaceX sẽ đảm trách hoạt động tiếp tế hàng hóa và phi hành gia Mỹ lên ISS, nhiệm vụ vốn đang phải dựa hoàn toàn vào đội tàu Soyuz của Nga.

Kẻ săn sự sống Curiosity hạ cánh trên sao Hỏa

Trải qua 7 phút kinh hoàng khi lao với vận tốc cực nhanh vào khí quyển sao Hỏa, siêu xe thăm dò cùng hệ thống thiết bị hạ cánh hoàn toàn không được phép phạm bất kể sai lầm nào trong suốt quá trình đáp xuống bề mặt người láng giềng của trái đất. Thực hiện nhiệm vụ hạ cánh chưa từng có tiền lệ, Curiosity được đưa xuống an toàn trên bề mặt sao Hỏa nhờ giá phản lực 4 cặp động cơ độc nhất vô nhị.

Sở hữu những công nghệ tiên tiến nhất, cỗ máy thăm dò trị giá 2,5 tỷ USD của Mỹ thực sự làm nên lịch sử khi Curiosity vừa thăm dò sao Hỏa, vừa tiến hành các thí nghiệm nhằm truy tìm dấu vết của nước, các hợp chất hữu cơ có thể hỗ trợ cho sự sống nguyên thủy. Với trọng lượng của một chiếc xe hơi loại nhỏ, Curiosity vừa là xe thăm dò, vừa là phòng thí nghiệm lưu động trên hành tinh Đỏ, hứa hẹn mang lại cho con người những khám phá mới về người láng giềng thân cận.

Trịnh Duy

Theo Infonet