Vừa còng lưng, vã mồ hôi kéo gạch cho một người dân xong, đặt chiếc xe bò yên vị bên lề đường, cụ Lương Mậu Nghi (86 tuổi, khối phố Long Xuyên 2, thị trấn Nam Phước) thở hổn hển nói: “Giờ không có xe kéo thì người ta mới gọi chúng tôi kéo thuê, một ngày kiếm ít tiền ăn uống qua ngày thôi chú à!”.
Cụ Nghi kể: “Một năm sau ngày giải phóng (1976), Hợp tác xã nông nghiệp Duy An 1 (thuộc huyện Duy Xuyên) thành lập đội xe bò gồm 21 xe. Thời bao cấp nên mỗi ngày kéo xe bò được tính theo công điểm. Mỗi công điểm được trả 2kg lúa. Người nào làm nhiệt tình, giỏi thì được 3kg lúa”.
Theo cụ Nghi, thời đó nghề kéo xe bò rất thịnh. Nơi đâu cũng thấy xe bò, người người đều dùng xe bò kéo hàng hóa, lúa gạo, vật liệu xây dựng. Khoảng sáu năm sau đội xe bò hợp tác xã giải tán nhưng những người kéo xe bò vẫn tiếp tục mưu sinh trên những chiếc xe bò.
 |
| Cụ Lương Mậu Nghi kéo xe bò thuê tại ngã ba Nam Phước, huyện Duy Xuyên. |
Những thành viên trong đội xe bò hợp tác xã ngày ấy hiện nay có người đã già yếu và đã chết, nhưng cũng còn vài ba cụ vẫn theo đuổi nghề kéo xe bò. Nhờ cái nghề kéo xe bò này, các cụ đã có thu nhập nuôi con cái ăn học thành tài. Giờ nhiều cụ con cái đã yên bề gia thất, tuy nhiên chiếc xe bò vẫn còn hữu ích và gắn bó với cuộc đời các cụ.
Nhiều cụ cho rằng kéo xe bò đem lại cho họ niềm vui trong những thời khắc ngắn ngủi còn lại. Cụ Huỳnh Hồ (81 tuổi), tuy con cái đã có gia đình, vẫn dùng nghề kéo xe bò để sinh sống. Giữa ngã ba thị trấn Nam Phước, cụ đã góp nhặt từng đồng để xây cho mình ngôi nhà gạch làm nơi trú ngụ.
Khi tiếng gà gáy xua tan màn đêm cũng là lúc các cụ thức dậy, lục tục sửa soạn chiếc xe bò cũ kỹ, quấn dây thừng lên xe và kéo đến các chợ đầu mối ở Duy Xuyên để kiếm mối kéo thuê. Hàng hóa các cụ nhận kéo là rau quả, lúa gạo, gà vịt...
Cụ Nghi cho biết mỗi lần kéo 4-5km, các tiểu thương trả cho các cụ khoảng 50.000 đồng. Nhiều người thấy các cụ tuổi cao, sức yếu còn cho thêm tiền. Nghỉ trưa xong, khoảng 13h các cụ lại dắt xe bò đến ngã ba Nam Phước kiếm mối kéo vật liệu xây dựng. Ở cái tuổi gần đất xa trời, thế mà nhiều cụ vẫn còn khỏe mạnh, dẻo dai dù những đoạn đường kéo xe có xa cách mấy.
“Chúng tôi sẽ kéo xe bò đến khi đôi tay không cầm nổi cần xe, đôi chân không còn đi nổi nữa mới thôi”, cụ Nghi nói.
