 |
| Một phụ nữ mang theo con khi làm việc trên cánh đồng thuốc phiện ở bang Guerrero ở Mexico. Ảnh: The New York Times |
Làm việc trên dãy núi Sierra Madre del Sur ở phía nam Mexico, nơi vô số cây anh túc (hay còn gọi là cây á phiện, cây nàng tiên) phủ kín những sườn núi, Ortega di chuyển trên những thửa ruộng dốc với sự khéo léo của một vũ công balê, The New York Times mô tả.
Dù khá nhát, Ortega tỏ ra hào hứng khi mô tả “kỹ năng công việc”: rạch nụ hoa anh túc một cách nhẹ nhàng, cạo mủ một cách kiên nhẫn. Tiền công mỗi ngày của cô bé 15 tuổi cao hơn thu nhập cả tuần của bố và mẹ.
Việc Ortega phải lao động khi mới 15 tuổi không phải là điều bất thường đối với người dân ở Calvario – một làng nhỏ trên núi thuộc bang Guerrero, Mexico. Em và những học sinh cùng lớp thường xuyên bỏ học để thu hoạch mủ anh túc. Ở một nơi mà cơ hội việc làm rất hiếm, thu nhập là yếu tố người dân coi trọng hơn so với giáo dục.
“Công việc này là lựa chọn tốt nhất với chúng cháu. Nếu người dân ở đây xuống thành phố, họ sẽ không có bất kỳ cơ hội nào để kiếm tiền”, Ortega nói khi dựa vào tường của ngôi nhà gỗ mà em ở.
Trong bối cảnh số người nghiện heroin tăng vọt tại Mỹ, tình trạng tương tự cũng đang diễn ra ở vùng biên phía nam giáp Mexico. Giới chức ở hai nước nhận định sản lượng heroin tại Mexico tăng khoảng 50% trong năm 2014 do nhu cầu tăng vọt ở Mỹ, cuộc sống kham khổ của nông dân Mexico và sự lộng hành của những tập đoàn ma túy ở vùng biên.
Do chính quyền trấn áp tình trạng lạm dụng thuốc giảm đau, những người nghiện ma túy ở Mỹ đang tìm những loại ma túy rẻ hơn. Một số bang ở Mỹ hợp pháp hóa hoạt động giao dịch cần sa khiến giá ma túy giảm, buộc nhiều nông dân Mexico phải bỏ cần sa để trồng loại cây khác. Trong khi đó, các tập đoàn ma túy Mexico thích nghi với tình hình mới rất nhanh. Chúng xâm nhập thị trường Mỹ, nơi khách hàng chỉ chuộng heroin chất lượng cao từ Đông Nam Á, đồng thời mở rộng hoạt động tại các trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô và nông thôn.
“Các tập đoàn ma túy đã đáp ứng nhu cầu của dân nghiện tại Mỹ. Đó là lý do quan trọng nhất khiến các ruộng anh túc bùng nổ ở miền nam Mexico”, Jack Riley, Phó giám đốc Cơ quan Chống ma túy Mỹ (DEA), phát biểu.
Thành công của các tổ chức tội phạm ma túy gây nên hậu quả tai hại ở cả hai nước. Tại Mỹ, nơi số trường hợp tử vong vì ma túy tăng 175% trong khoảng thời gian từ năm 2010 tới năm 2014, giới chính trị gia và lực lượng chống ma túy đang cố gắng đối phó tình hình. Ở Mexico, nơi bạo lực giữa các tổ chức tội phạm lan khắp đất nước khiến hàng nghìn người chết và mất tích, chính phủ tuyên bố họ đã phá rất nhiều ruộng anh túc trong năm ngoái.
Bang Guerrero là nơi hoạt động sản xuất heroin diễn ra mạnh mẽ nhất ở Mexico. Bạo lực trong bang cũng bùng nổ do các nhóm tội phạm tàn sát lẫn nhau để cạnh tranh thị trường. Nhiều vụ mất tích bí ẩn khiến người dân trong bang luôn sống trong sợ hãi. Số lượng nông dân trồng cây anh túc tăng dần ở những nơi mà chính quyền không thể kiểm soát. Để đáp ứng yêu cầu của bọn tội phạm, nông dân huy động cả con, cháu thu hoạch mủ anh túc. Đối với họ, khoản tiền công mà bọn tội phạm trả lớn đến mức họ không thể phớt lờ. Ngoài ra, di chuyển trên những sườn núi cheo leo là công việc khá phù hợp đối với những đứa trẻ do cơ thể của chúng nhẹ và nhỏ.
Rogelio Ortega Martinez, Thống đốc bang Guerrero, ví bang của ông với Afghanistan, nước sản xuất thuốc phiện lớn nhất thế giới.
“Guerrero và Afghanistan rất giống nhau, dù Guerrero chỉ là một bang, còn Afghanistan là một quốc gia”, ông nói.
Nhưng khác với Afghanistan, bang của Martinez không phải vật lộn với xung đột trong hơn 3 thập kỷ qua. Guerreo có nhiều bãi biển đẹp và khu nghỉ dưỡng, cùng vô số siêu thị và cửa hàng ăn nhanh.
“Sản xuất thuốc phiện không phải là nguyên nhân khiến kinh tế chậm phát triển, mà chính sự trì trệ của nền kinh tế đã thúc đẩy sự phát triển của hoạt động sản xuất thuốc phiện”, ông Antonio Mazzitelli, người đứng đầu Văn phòng Chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc tại Mexico, bình luận.
Nhiều người dân ở làng Calvario nói rằng luật pháp không tạo ra trật tự ở đây. “Những tên tội phạm ma túy cai trị chúng tôi”, một nông dân bình luận.
Hầu như không ai ở Calvario quan tâm, hoặc thậm chí chẳng biết, tới cuộc tranh luận liên quan tới hoạt động mua, bán ma túy. Người dân ở đây chẳng thấy bất kỳ tác hại nào từ việc thu hoạch mủ hoa anh túc. Không người nào trong làng sử dụng ma túy, trong khi thu nhập từ anh túc gấp hàng chục lần so với ngô.
Sự cô lập cũng là một yếu tố chủ chốt khiến người dân ở Calvario sẵn sàng làm thuê cho tội phạm ma túy. Calvario chỉ cách thủ phủ của bang vài km. Nhưng vì nằm trên núi nên khoảng 100 người dân ở đây chẳng quan tâm tới thế giới bên ngoài. Thậm chí nhiều nông dân trong làng không biết người ta sẽ dùng thuốc phiện để làm gì.
Còn nữa
