Nằm giữa những khu rừng dưới chân núi Kalfa, Roccafiorita là ngôi làng nhỏ nhất ở miền Nam Italy. Độ tuổi trung bình của 187 nhân khẩu tại Roccafiorita rơi vào khoảng 60 tuổi.
Vào tháng 10, khi Thị trưởng Concetto Orlando của Roccafiorita nhận thông báo rằng một nhân viên trong văn phòng có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19, tim ông thắt lại, lo ngại về viễn cảnh ngôi làng nhỏ bé bị xóa sổ bởi đại dịch.
“Cuộc điện thoại báo tin nhân viên của tôi nhiễm Covid-19 hệt như sấm động giữa trời quang vậy”, ông Orlando kể lại với Guardian. “Thời điểm đó, dịch bệnh đang manh nha bùng phát trở lại, nên trong một khoảnh khắc, tôi nghĩ ngôi làng này sẽ vĩnh viễn biến mất khỏi bản đồ”.
Những "vùng đỏ" mong manh
Đầu tháng 11, chính phủ Italy siết các quy định về cách ly xã hội trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trở lại với trung bình 30.000 ca nhiễm mới mỗi ngày.
Không chỉ những thành phố lớn như Milano hay Naples bị ảnh hưởng bởi chính sách này, hàng nghìn ngôi làng nhỏ trên khắp đất nước hình chiếc ủng cũng phải chật vật để chống chọi với tác động của dịch bệnh.
Gần 70% trong số 8.000 làng mạc, thị trấn và thành phố ở Italy có ít hơn 5.000 dân. Khoảng 2.000 địa phương có chưa tới 1.000 nhân khẩu.
Thậm chí, ở một số nơi, dân cư ít ỏi và thưa thớt đến mức dân làng đổ chuông để ăn mừng việc sinh em bé.
 |
| Làng Roccafiorita có 187 nhân khẩu. Ảnh: Guardian. |
Hàng chục địa phương ít dân này bị liệt vào danh sách “vùng đỏ” khi dịch Covid-19 đổ bộ vào Italy.
“Vùng đỏ” là những khu vực có nguy cơ lây nhiễm đặc biệt cao và yêu cầu phong tỏa hoàn toàn - “nội bất xuất, ngoại bất nhập”.
“Sự sụt giảm dân số nhanh trong thời gian ngắn đã khiến những địa phương ít dân này đối mặt với nguy cơ trở thành ‘thị trấn ma’ trong ba thập kỷ tới, khi tỷ lệ sinh tại đây thấp hơn tỷ lệ tử vong khoảng 30 lần”, Tổng thư ký Mario Alvano của Hiệp hội Thành thị Italy tại Sicily cho biết.
“Giờ đây, đại dịch đang đẩy nhanh quá trình diệt vong của những địa phương này”, ông Alvano nhận xét.
Sinh trưởng tại Roccafiorita và sống sót sau Thế chiến II, ông Salvatore Occhino, 93 tuổi, chưa bao giờ hình dung sẽ có mối đe dọa thậm chí còn đáng sợ hơn đối với sự tồn vong của quê hương.
 |
| Ông Salvatore Occhino, 93 tuổi, sinh ra và lớn lên tại Roccafiorita. Ảnh: Guardian. |
“Tôi lo lắng rằng nếu làn sóng của đại dịch quét qua quá khủng khiếp, sẽ không còn ai sót lại ở Roccafiorita cả", ông Occhino nói. “Tim tôi như rỉ máu khi nghĩ đến những hy sinh mà thế hệ của tôi đã làm để bảo vệ ngôi làng này. Giờ đây, chúng tôi chỉ có thể để Chúa định đoạt vận mệnh của mình”.
Những "thị trấn ma" đối chọi đại dịch
Sau Thế chiến II, dân số của Roccafiorita có xu hướng giảm mạnh khi một lượng lớn cư dân rời sang Mỹ để tìm việc làm và cơ may đổi đời.
Tính riêng trong năm 2020, dân số của ngôi làng phía nam Italy này giảm 2 người khi có 1 trẻ sơ sinh chào đời và 3 người tử vong.
Đây không phải hiện tượng cá biệt của các vùng nông thôn. Tỷ lệ sinh trên toàn quốc gia Nam Âu đang ở mức thấp nhất trong lịch sử tính từ giai đoạn thống nhất Italy vào thế kỷ 19.
Lần đầu tiên sau 90 năm, dân số Italy (không bao gồm người nước sinh sống tại đây) giảm xuống còn khoảng 55 triệu người.
Italy hiện chỉ xếp sau Nhật Bản về tỷ lệ người cao tuổi trong cơ cấu dân số. Điều này dẫn đến sự gia tăng số lượng “thị trấn ma”. Có tới 40% nhà dân sinh tại Roccafiorita bị bỏ hoang.
 |
| Số "thị trấn ma" tại Italy tăng mạnh trong những năm gần đây. Ảnh: Caserio. |
Bên cạnh Roccafiorita, ít nhất ba ngôi làng nhỏ khác tại Italy đang co mình trước sự càn quét của dịch bệnh, trong đó có thị trấn Galati Mamertino ở Sicily.
Địa phương này được đánh dấu “vùng đỏ” vào ngày 1/11, sau khi 157 trong số 2.400 cư dân tại đây có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19.
Nếp sống góp phần lây lan mầm bệnh
Giới chuyên gia cho rằng mầm bệnh dễ lây lan tại các đô thị nhỏ bắt nguồn từ sự gần gũi của người dân trong vùng, đặc trưng trong đời sống xã hội ở những khu vực này.
“Ở những ngôi làng nhỏ, mối quan hệ giữa người thân hay bạn bè thường rất khăng khít”, bác sĩ Tullio Prestileo thuộc Bệnh viện Benfratelli tại Palermo cho biết.
“Cư dân tại những địa phương này thường cho rằng bạn bè hoặc người thân ít có khả năng lây nhiễm mầm bệnh cho mình. Người ta cũng tin rằng vị trí biệt lập của những ngôi làng sẽ ngăn sự lây lan của virus từ các đô thị lớn”, bác sĩ Prestileo nói thêm.
 |
| Nếp sống của cư dân tại những vùng hẻo lánh ở Italy được cho là nguồn cơn gây ra các đợt bùng phát dịch Covid-19. Ảnh: Guardian. |
Một trong những yếu tố khiến Covid-19 trở thành mối đe dọa hàng đầu đối với các đô thị nhỏ ở Italy chính là sự thiếu thốn về cơ sở hạ tầng và thiết bị y tế.
Bệnh viện gần nhất đủ khả năng điều trị cho bệnh nhân mắc Covid-19 cách làng Roccafiorita hơn gần 2 giờ lái xe.
Một dấu hiệu lạc quan đã thắp lên hy vọng đối với người dân ở ngôi làng nhỏ phía nam Italy. Một đợt kiểm tra nhanh (nhưng chưa đảm bảo tính chính xác) trên 187 cư dân đều cho ra kết quả âm tính.
Nhưng nguy cơ một đợt bùng phát mới vẫn đang chực chờ nuốt chửng ngôi làng nhỏ bé. Người dân Roccafiorita trông đợi giải pháp vaccine sẽ giúp họ vượt qua cơn ác mộng mang tên Covid-19.
