Đóng chốt mọi ngả đường
Ngày 12/4, một người đồng hương Việt Nam không may qua đời vì bệnh hiểm nghèo, thi thể anh được đưa từ thành phố Donetsk lên Kharkov để hỏa thiêu. Đến lúc trở về thì bị kiểm tra nghiêm ngặt, mọi ngả đường ra vào các thành phố ở miền đông Ukraina đều đã được lập chốt, cắm cờ Nga.
 |
| Người biểu tình ủng hộ ly khai ở Donetsk lập lũy phòng thủ. |
Anh Lê Văn Lương đã sinh sống và bám trụ ở thành phố Donetsk 25 năm và trải qua nhiều thời khắc thăng trầm cùng thành phố này.
Trước khi Liên Xô tan rã, người Việt định cư ở thành phố này ước chừng từ 5.000 đến 7.000 người. Một số phụ nữ làm nghề may gia công trong các nhà máy, còn đa phần nam giới làm cơ khí, sản xuất máy móc phục phụ công tác khai thác mỏ. Sau khi Liên Xô tan rã, người Việt đã tỏa đi các thành phố khác sinh sống và cho đến giờ, ở thành phố Donetsk chỉ còn khoảng 300 người và một số ít khác ở các thành phố khác thuộc tỉnh Donetsk.
Người Việt sống gần trung tâm Donetsk, nơi đang diễn ra những cuộc biểu tình chiếm trụ sở công quyền và đòi trưng cầu dân ý. Ở những địa điểm trọng yếu này tình hình rất căng thẳng. Quảng trường trung tâm thành phố trong hai ngày cuối tuần 12, 13/4, dân chúng kéo đến đây rất đông. Họ xây dựng tường bao, bờ rào cố thủ bằng lốp xe và sỏi đá, cảnh tượng không khác trung tâm Maidan ở Kiev tháng trước. Những thành phần tham gia chiếm trụ sở công quyền có nhiều vũ khí, thậm chí sử dụng súng máy. Những người này đã nổ súng với cảnh sát, buộc cảnh sát phải nhượng bộ.
Tại các khu dân cư, tình hình yên tĩnh hơn. Người dân vẫn đi làm, đi học bình thường. Các cơ quan, trường học, bệnh viện và khu thương mại vẫn mở cửa. Phe biểu tình không có ý thúc dân chúng phải tham gia cùng họ. Đại diện của những người biểu tình này chỉ phỏng vấn một số người, hỏi xem nguyện vọng của người dân muốn gì. Dân ở Donetsk đa phần là thợ mỏ, khi được hỏi họ đều nói rằng: “Cuộc sống của thợ mỏ vốn đã rất khó khăn. Chúng tôi không có niềm tin vào họ và chúng tôi muốn thay đổi”.Ở Donetsk, người dân nói tiếng Nga rất nhiều. Đây cũng là vùng đất “thân Nga”, tuy nhiên, khi được hỏi rằng họ muốn về Nga hay ở lại Ukraina, tỷ lệ đồng ý và phản đối có thể ngang nhau. Người dân Donetsk gặp nhau bây giờ chỉ bàn chuyện tương lai của họ. Một phần tư thế kỷ sống ở Donestk, nay những người Việt ở Donetsk mới thấy người dân nơi đây phải trăn trở về tương lai như vậy.
Đồng tiền “bốc hơi”
Căng thẳng từ Kiev đã chuyển xuống các thành phố miền đông Ukraina. Người dân Kiev vừa trút được nỗi lo an ninh thì tình hình kinh tế ảm đạm lại bủa vây họ. Hơn 10.000 người Việt sống ở các thành phố của Ukraina chủ yếu nhờ vào công việc buôn bán tại các khu chợ và khu thương mại. Khủng hoảng xảy ra ở Ukraina, kinh tế xuống dốc, công việc làm ăn của người Việt bị ảnh hưởng nặng nề.
Hàng ngày, người Việt vẫn đến chợ, nhưng người mua đã ít hơn nhiều và đồng tiền bán được như “bốc hơi” trong giây lát. Họ vẫn nói với nhau “giống như kiểu ai đó thò tay vào túi lấy trộm tiền của mình”. Dân chúng mua hàng bằng tiền USD và bán ra bằng tiền hryvnia của Ukraina, sau đó lại đổi lại đồng USD để dự trữ. Tuy nhiên, đồng hryvnia mất giá đã giảm xuống gần 20% (xuống mức thấp kỷ lục). Bán hàng buổi sáng và chiều gom tiền hryvnia đi đổi ngoại tệ cứ như thế ai đó đã móc mất tiền của mình. Đa phần người Việt buôn bán ở chợ Troeshina trong vài tháng qua đều thua lỗ. Phần lớn người Việt kinh doanh ở Ukraina đều cảm thấy suy sụp, mệt mỏi vì kinh tế suy thoái. Trong đó, người Việt ở Kiev gặp khó khăn nhiều hơn cả. Chi phí cho cuộc sống ở thủ đô đắt đỏ hơn nhiều lần ở các thành phố khác. Từ ngày 1/4, tất cả chi phí sinh hoạt như điện, nước, khí đốt đều đã tăng giá lên gấp đôi, cuộc sống của người Việt càng thêm chật vật.
Ngày 13/4, Bộ trưởng Nội vụ Ukraina Arsen Avakov thông báo, quân ly khai tại Sloviansk đã nổ súng vào lực lượng đặc nhiệm, gây thương vong cho cả hai bên. Một sĩ quan Cơ quan An ninh Ukraina (ABU) đã thiệt mạng, trong khi phía lực lượng ly khai cũng hứng chịu một số lượng thương vong chưa xác định. Các phần tử ly khai đã bắt đầu dùng “lá chắn sống” để bảo toàn tính mạng.
Giám đốc trung tâm Nghiên cứu chính trị - quân sự Ukraina Dmitry Tymchuk nhận định, kịch bản sáp nhập các tỉnh miền đông Ukrainavào Liên bang Nga trong thời điểm hiện nay khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, trang thông tin Khvylia dẫn lời nhận định của một quan chức chính quyền, cho rằng làn sóng bạo loạn mới tại khu vực đông - nam Ukraina trong vài ngày tới có thể lan đến tỉnh Kharkov và cả Kherson. Nhân vật này cũng khẳng định các hoạt động của phe ly khai được đặt dưới sự chỉ đạo của chuyên gia chính trị Aleksei Vorobiev - thuộc cấp của Vladislav Surkov - cố vấn Tổng thống Liên bang Nga Putin về vấn đề Ukraina.
