|
|
|
Đối với nhiều người Việt tại California, đại điện đảng Cộng hòa Donald Trump là ứng cử viên tổng thống tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ, xứng đáng bị bà Hillary Clinton của đảng Dân chủ “đè bẹp” trong cuộc bầu cử ngày 8/11 tới. Tuy nhiên, cũng có những ý kiến ủng hộ ông Trump và cho rằng tỷ phú New York bị giới truyền thông bôi nhọ.
Lái xe chở tôi đi thăm văn phòng tranh cử của bà Clinton ở San Jose, luật sư N.T. nói thẳng ông cực kỳ căm ghét Trump.
Người Việt như chúng tôi dù là bạn bè thân thiết cũng ít ai hỏi ông (bà) bầu cho Trump hay Clinton. Mỗi người một quan điểm chính trị riêng, nói ra rồi lại cãi nhau chí chát, mất cả tình bạn.
Luật sư N.T ở San Jose
“Không thể tưởng tượng nổi một kẻ như Trump lại có khả năng trở thành tổng thống Mỹ được. Nhưng nói với bạn vậy thôi chứ ở đây người Việt như chúng tôi dù là bạn bè thân thiết cũng ít ai hỏi ông (bà) bầu cho Trump hay Clinton. Mỗi người một quan điểm chính trị riêng, nói ra rồi lại cãi nhau chí chát, mất cả tình bạn”, luật sư N.T. bày tỏ.
KẺ 'ĐÁNG TỞM'
Theo ông, Trump có thể thu hút nhiều cử tri Mỹ vì vẻ ngoài hào nhoáng của một tỷ phú lắm tiền nhiều của. “Nhưng đằng sau cái mã đó ông ta thật đáng ghê tởm. Đã có một ứng cử viên tổng thống nào huênh hoang về chuyện sờ soạng chỗ kín phụ nữ chưa?”, luật sư N.T bức xúc.
Trump cho thấy ông ta chẳng biết gì về chính trị - ngoại giao, nhưng khoảnh khắc mà nhiều cử tri Mỹ giật mình tỉnh ngộ về Trump là khi ông ta không chịu chấp nhận kết quả bầu cử tổng thống nếu bà Clinton chiến thắng, luật sư N.T. phân tích.
“Tôn trọng kết quả bầu cử, dù bất cứ bên nào giành chiến thắng, là một phần quan trọng của nền dân chủ Mỹ. Hành động đó của Trump cho thấy ông ta không hề tôn trọng thể chế dân chủ. Lẽ ra nếu khẳng khái tuyên bố sẽ chấp nhận kết quả bầu cử dù thắng hay thua, ông ta sẽ nhận được nhiều sự ủng hộ. Sự từ chối đó chắc chắn khiến ông ta mất nhiều lá phiếu”, luật sư N.T dự đoán.
Doanh nhân J.N, chủ một nhà hàng Việt Nam khá sang trọng và ngon miệng ở khu Litte Saigon tại San Jose, là một thành viên đảng Cộng hòa, nhưng kỳ bầu cử năm nay anh cũng quyết định ủng hộ bà Clinton.
Chia sẻ với Zing.vn, anh J.N. nói: “Trump đánh vào tâm lý của những người Mỹ da trắng cảm thấy bị xã hội bỏ rơi. Nếu bạn để ý sẽ thấy đa phần người ủng hộ Trump là người da trắng, đã lớn tuổi. Họ là những người ngày xưa chỉ học hết trung học là đã kiếm được việc làm ổn định”.
 |
|
Lá phiếu có in song ngữ tiếng Anh và tiếng Việt của một cử tri gốc Việt bầu chọn bà Hillary Clinton. |
Anh J.N. phân tích con cái của những người da trắng này cũng đi theo con đường đó. Nhưng kinh tế Mỹ và thế giới đã thay đổi. Các nhà máy sản xuất vải, xe, lắp ráp hàng hóa... đã không còn, loại công việc này được đưa ra nước ngoài như Mexico, Trung Quốc, Đông Nam Á... Công nghệ phát triển, đòi hỏi người lao động có bằng cấp cao hơn. Những người từng làm loại công việc này, giờ ở tuổi 50-60, bị mất việc làm.
Con cái họ cũng vậy. Chính sách của chính phủ Mỹ để hỗ trợ họ cũng bị hạn chế. Do đó họ cảm thấy bị bỏ rơi. Nhìn xung quanh, họ thấy mình phải chạy đua với người Mỹ gốc Á, người da đen, người gốc Mexico. Họ nghĩ rằng người nhập cư cướp công việc của họ. Họ đặt câu hỏi tại sao chính phủ Mỹ chỉ thực hiện những chính sách có lợi cho người nhập cư.
Theo anh J.N.N, ông Trump đã tận dụng được tâm lý bất mãn đó. Trump khẳng định chính phủ Mỹ đã đối xử tệ bạc với tầng lớp này và chính quyền Tổng thống Barack Obama suốt 8 năm qua cũng không đem lại lợi ích gì cho họ. Trump đổ lỗi rằng nhiều thỏa thuận thương mại của Mỹ với các nước chỉ có lợi cho nước ngoài và gây thiệt hại cho người Mỹ da trắng.
“Các cử tri Mỹ da trắng giận dữ sẽ không quan tâm đến việc ông Trump ăn nói bậy bạ hay hành xử không ra gì. Họ chỉ biết rằng ông Trump có tiếng nói phản ánh những gì họ nghĩ. Họ tin rằng ông Trump với kinh nghiệm làm ăn sẽ giải quyết được những vấn đề của họ”, anh J.N khẳng định.
 |
|
Một cử tri gốc Việt đi bỏ phiếu sớm thay vì chờ tới ngày 8/11. |
Nỗi lo cuộc sống
Tại San Jose, trung tâm thương mại Grand Century ở khu Little Saigon là nơi người Việt thường hay lui tới tụ tập cà phê, ăn uống. Ở đây bán nhiều đồ ăn Việt Nam khá ngon, từ cháo vịt Thanh Đa cho đến bánh xèo và bún bò Huế. Ngồi trong quán cà phê Paloma, nữ doanh nhân Vịnh Thanh Thảo bày tỏ với Zing.vn nỗi lo lắng về tương lai của cộng đồng người Việt trước tình hình kinh tế khó khăn hiện nay của nước Mỹ.
“Người ta cứ nghĩ nước Mỹ còn đang giàu mạnh, nhưng thực ra nước Mỹ đang gặp nhiều khó khăn, nhất là về tài chính. Nhà cửa giá ngày càng cao, người trẻ gốc Việt nói riêng và thanh niên Mỹ nói chung ra trường lập gia đình, có việc làm dù là hai vợ chồng đều vất vả nhưng cũng khó có thể mua nhà. Mượn tiền ngân hàng giờ cũng không dễ dàng gì", chị tâm sự.
Tương lai sẽ còn khó khăn hơn nữa. Mỹ cần một chính trị gia giỏi, một lãnh đạo giỏi để đương đầu với những khó khăn hiện tại và tương lai. Vị trí tổng thống Mỹ không chỉ lãnh đạo nước Mỹ mà còn có ảnh hưởng rất lớn đối với cả thế giới. Chị cho rằng một doanh nhân như Trump không đủ tầm để trở thành ông chủ Nhà Trắng. “Với rất nhiều người, Trump là một kẻ dị hợm và chẳng biết gì. Những người có tầm nhìn xa sẽ không thể bầu chọn Trump”, chị Thảo quả quyết.
Theo chị, việc Trump tranh cử tổng thống là thông điệp rằng “có tiền mua tiên cũng được”. Trump muốn chứng tỏ rằng chỉ cần có tiền là có thể làm được bất kỳ những gì ông ta muốn. Và nếu ông ta đắc cử thì điều đó sẽ trở thành sự thật. Nhưng tiền không phải là tất cả. Cử tri cần phải phản bác thông điệp đó bằng lá phiếu chống lại Trump.
“Nhiều người Việt ở đây luôn nghĩ mình chỉ là người di cư. Nhưng thực tế họ là công dân Mỹ, là người Mỹ gốc Việt, do đó có bổn phận và quyền lợi là đi bầu cử để chọn người xứng đáng lãnh đạo đất nước. Không phải cứ người da trắng mới là người Mỹ. Đây là điều quan trọng đối với cộng đồng người Việt”, chị Thảo nhấn mạnh. Chị gửi gắm niềm tin vào bà Clinton với hy vọng rằng bà sẽ đủ sức giải quyết được những vấn đề mà nước Mỹ đang phải đối mặt.
 |
| Khung cảnh chợ Việt tại San Jose. Ảnh: Hiếu Trung.
|
Trump bị đối xử bất công?
Nhưng dù xu hướng ngả về đảng Dân chủ đang lan rộng trong cộng đồng người Việt tại Mỹ, ước tính vẫn còn khoảng 40% ủng hộ đảng Cộng hòa. Kỹ sư công nghệ Hải, một cử tri đảng Cộng hòa , rất nhiệt tình lái xe từ xa tới Grand Century để trao đổi với Zing.vn quan điểm cá nhân khác biệt của anh về ông Trump. “Tôi thích ông Trump vì ông ta là nhân tố mới”, anh Hải giải thích.
“Thứ nhất, ông Trump là tỷ phú, chả cần nhận tiền của ai. Ông ta giàu có nên sẵn sàng chi tiền túi ra tranh cử. Bà Clinton thì nhận rất nhiều tiền quyên góp của Phố Wall và chắc chắn sẽ bị họ thao túng. Nhưng ông Trump bị giới truyền thông Mỹ bôi nhọ và vùi dập. Video ông ta nói tục tĩu về phụ nữ chỉ là chuyện phiếm của đàn ông. Nhưng truyền thông quyết diệt ông Trump nên moi móc chuyện quá khứ", anh Hải phân tích.
Ông Trump là tỷ phú, chả cần nhận tiền của ai. Ông ta giàu có nên sẵn sàng chi tiền túi ra tranh cử. Bà Clinton thì nhận rất nhiều tiền quyên góp của Phố Wall và chắc chắn sẽ bị họ thao túng.
Kỹ sư Hải ở San Jose
Theo anh Hải, bản thân bà Clinton cũng có những chuyện xấu trong quá khứ nhưng truyền thông không đụng đến, chỉ có một số trang web trên mạng nêu lên. Bà ấy không đủ tiêu chuẩn về luật pháp để trở thành tổng thống nhưng được truyền thông bơm lên. Hơn nữa, chính sách đối ngoại của Mỹ nhiều năm qua rất yếu như chính quyền Obama phản ứng khá yếu ớt với Trung Quốc về vấn đề biển Đông.
Điều đó có thể làm cho Trung Quốc nghĩ họ muốn làm gì thì làm ở biển Đông và chính quyền Obama sẽ không dám làm gì mạnh tay. Ông Trump lên lãnh đạo có thể sẽ cứng rắn hơn với Trung Quốc. Kỹ sư Hải cho biết có rất nhiều cử tri ủng hộ Trump dù không nói ra để tránh bị mang tiếng, nhưng đến ngày bầu cử sẽ bỏ phiếu cho tỷ phú New York. Do đó ông Trump vẫn có cửa thắng dù đang thất thế.
Tuy nhiên kỹ sư Hải không bỏ phiếu cho ông Trump hay bà Clinton. “Tôi thấy rằng Mỹ có nhiều đảng nhưng nhiều năm qua truyền thông chỉ ủng hộ hai đảng. Đó là điều không tốt. Do đó năm nay tôi bầu cho ông Gary Johnson của đảng Tự do vì muốn vượt qua tư tưởng 2 đảng. Tôi biết sẽ chỉ bà Clinton hoặc ông Trump thắng, nhưng nếu tỷ lệ phiếu dành cho ứng cử viên thứ 3 đủ cao thì đó là tín hiệu cho thấy rằng hệ thống chính trị cần đối xử bình đẳng với đảng thứ 3, thứ 4 đó”, anh Hải nói.
Ở San Jose, không ít người Việt đã đi bỏ phiếu sớm. Và có rất nhiều người đang nóng lòng chờ đến ngày bầu cử 8/11 để thực hiện quyền công dân, để góp phần của cá nhân mình vào việc quyết định đường hướng tương lai của đất nước.
