Người trẻ kết hợp các hình thức đọc để gia tăng trải nghiệm

Độc giả trải nghiệm nghe sách nói tại hội sách TP.HCM. Ảnh: Tâm Anh.

Tại hội nghị Triển khai công tác xuất bản và phát hành xuất bản phẩm 2024, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng từng nhận xét người Việt Nam không đọc ít đi mà đang đọc nhiều hơn. Tuy nhiên, mọi người đang có nhiều cách đọc hơn, kể cả cách đọc là không đọc bằng cách hỏi trợ lý ảo.

Ông cũng cho rằng nhiều cách đọc hơn tức là không gian của xuất bản rộng hơn. Xuất bản phải tìm đến những cách đọc khác nhau để tạo ra sản phẩm phù hợp cho người tiêu dùng.

Thời gian qua, các đơn vị xuất bản, phát hành đều đang tích cực triển khai, xuất bản các hình thức đọc hiện đại, mới lạ đáp ứng nhu cầu đó của độc giả. Qua đó, trải nghiệm của người đọc Việt, đặc biệt là nhóm độc giả trẻ, đang ngày càng được đa dạng.

Sử dụng linh hoạt theo nhu cầu cá nhân

Là fan trung thành của sách giấy và vẫn luôn thích phong cách “giấy trắng mực đen” truyền thống, nhưng từ khi lên đại học, không có nhiều thời gian, Như Hoàn (sinh năm 2003) bắt đầu dùng thêm audiobook (sách nói) và eBook (sách điện tử) vì tính năng tiện lợi và linh hoạt.

Với Hoàn, mỗi hình thức tiếp cận tri thức này đều có ưu, nhược điểm riêng. Ví dụ, eBook có thể tích hợp với nhiều thiết bị điện tử thông minh, tải tất cả đầu sách trên mạng dễ dàng và có hình thức gọn nhẹ, tiện lợi. Tuy nhiên, người dùng dễ bị mất hứng vì không mang lại cảm giác như đọc sách giấy, nếu nhìn vào màn hình lâu cũng gây mỏi mắt.

Đức Nhân sử dụng khá thường xuyên sách điện tử và sách nói.

Trong khi đó, audiobook tiện lợi, có thể nghe mọi lúc mọi nơi kể cả khi đang làm việc khác; không gây mỏi mắt như sách giấy hay eBook. Song, Hoàn khó tìm được nghệ sĩ diễn đọc có giọng hợp gu hay nhiều sách muốn tìm nghe nhưng không có người dẫn.

"Còn đối với sách giấy, tôi luôn thấy mùi của nó thực sự 'gây nghiện'. Hình thức này cũng mang tính sưu tầm cao, ta có thể tự tạo cho mình một không gian đọc sách theo đúng chất riêng. Sách giấy đồng thời mang lại cảm giác trân trọng, nâng niu các cuốn mình sở hữu", Hoàn nói với Tri thức - Znews.

Hiện, cô kết hợp các hình thức đọc phù hợp và tiện lợi với bản thân: đọc sách giấy khi ngồi ở nhà, ở thư viện hoặc ở quán cafe; nghe audiobook khi làm việc nhà, khi học bài hoặc trước khi đi ngủ; đọc ebook khi di chuyển bằng tàu, xe hoặc máy bay.

Cây viết, nhà sáng tạo nội dung Đức Nhân (sinh năm 1992) cũng sử dụng khá thường xuyên sách điện tử và sách nói. Bắt đầu nghe audiobook từ đầu năm 2024, đến nay, anh đã hoàn thành 9 cuốn.

"Tôi quan sát thấy một số bạn có nghe, đọc hay xem review sách qua YouTube, TikTok hay dùng ChatGPT. Với quan điểm của cá nhân, tôi thấy hình thức đọc này chưa tối ưu và đem lại giá trị cao cho người đọc lắm", anh đánh giá.

Cũng giống Như Hoàn, Đức Nhân phân bố thời gian và thể loại sách phù hợp với từng hoạt động, mục đích để tiện lợi, đạt hiệu quả tối ưu. Nhân có thói quen đọc 60 phút vào buổi sáng. Trong khoảng thời gian này, anh chọn sách giấy bởi cảm giác và tiện dụng với nhu cầu của cá nhân.

Với eBook và audiobook, anh lựa chọn khi di chuyển trên đường, có những quãng ngắn đọc khi có công việc đột xuất. Hai hình thức đọc này anh đánh giá tiện lợi, phù hợp với nhịp sống nhanh của giới trẻ và thời đại. Tuy nhiên cảm giác “đọc” rất khác với sách giấy và chưa bằng được.

Sách giấy vẫn được ưu ái nhất

Là người mê sách chính hiệu, Thế Nam (sinh năm 1997) đánh giá việc phát triển nhiều hình thức đọc là một tín hiệu tốt cho các mọt sách Việt hiện nay. Bởi nhiều lý do khác nhau, không phải ai cũng có thể đọc sách theo kiểu truyền thống, sự đa dạng của các hình thức giúp nhiều bạn đọc được tiếp cận với tri thức hơn, và anh cho rằng sẽ là những bước đầu tiên khá hiệu quả đối với những người trước giờ chưa đọc sách nhiều.

Thế Nam yêu thích nhất thể loại sách giấy truyền thống.

Cũng từng sử dụng nhiều hình thức đọc hiện đại song nếu để lựa chọn, chàng trai TP.HCM khẳng định sách giấy truyền thống vẫn là loại được anh yêu thích và hay dùng nhất.

"Tôi thích sách giấy nhất vì có thể đọc ngắt quãng mà vẫn không bị mất cảm xúc, và chắc khoảng 95% sách tôi đọc là sách giấy. Giả dụ như đang đọc sách mà bận gì đột ngột, khi tôi làm xong vẫn có cảm hứng để đọc sách tiếp, còn với ebook thì không.

Nếu đọc PDF, tôi chỉ đọc những quyển từ 300 trang trở xuống. Còn sách nói, tôi nghe nhưng không nhớ vì thường nếu nghe sách nói sẽ cảm giác không được tập trung, thường lúc đó sẽ đang bận tay làm thêm việc gì đó khác", Nam chia sẻ.

Cũng lựa chọn sách giấy là hình thức trải nghiệm tối ưu nhất khi cân bằng được các yếu tố vật lý, trải nghiệm và tiếp thu thông tin, Đức Nhân vẫn khuyến khích độc giả thử thêm nhiều hình thức mới.

"Với quan điểm của tôi, dù sao thì mọi hình thức đọc đều phải dẫn tới kết quả giúp người đọc tiếp thu thông tin và trở nên tri thức hơn. Nếu bạn thích đọc ebook, hãy cứ đọc ebook. Nếu bạn thích đọc sách giấy, hãy đọc và ghi chép theo sở thích của mình nhưng nên mở rộng thói quen đọc sang các hình thức khác để nhận được lợi ích của việc đọc", anh chia sẻ.