 |
"Theo anh, vai trò producer chiếm bao nhiêu phần trăm thành công với một ca khúc hit ở Vpop", Zing đặt câu hỏi cho một ca sĩ đã ra bài là thành hit trên thị trường, được trả lời: "Khoảng 20-30%".
Công đoạn sản xuất của một bài hát chuẩn trên thị trường, thông thường đi qua các bước: Sáng tác - demo ca khúc - phối khí - thu âm - mix (chỉnh sửa các chi tiết) - master (người cố vấn và chốt sản phẩm cuối cùng).
Trong đó, vai trò của producer đa phần nằm ở công đoạn thứ 3, tức phối một bản nhạc, mà khán giả hay gọi là tạo beat. Một số producer đa năng làm cả công đoạn mix, mastering, thậm chí là sáng tác, nhưng số lượng không nhiều.
Bước ngoặt Touliver
Những năm cuối thập niên 1990, các sản phẩm nhạc trẻ trên thị trường thô sơ về yếu tố âm nhạc. Từ đầu năm 2000 đến 2010, các ca khúc bắt đầu chú trọng khâu phối beat, thông thường nhạc sĩ kiêm luôn vai trò làm nhạc. Trong khi, một số ca khúc giai đoạn 2003-2010 dùng beat có sẵn của nước ngoài, thậm chí là đạo beat.
10 năm gần đây, khán giả dần dần nhắc đến và định hình vai trò đúng nghĩa của một producer ở Vpop.
Producer là danh xưng của một nhà sản xuất hoặc góp sức vào quá trình sản xuất âm nhạc. Hơn 15 năm trước, Vpop đã xuất hiện những nhà sản xuất âm nhạc, dù cách làm chưa thật chuyên sâu. Các bản beat của Vpop thời 2006-2009 gần như na ná nhau, thiếu chiều sâu vì khâu sử dụng nhạc cụ chưa đa dạng.
 |
| Touliver đang là đầu tàu trong giới producer Việt. |
Touliver - một tay chơi piano lâu năm và tiếp cận dubstep (một dòng nhạc điện tử) - xuất hiện kể từ những năm 2008, 2009. Anh tạo bước ngoặt trong giới producer Việt qua các sản phẩm kết hợp cùng Ladykillah như Imma Heartbreaker, Xin anh đừng (ft Emily, LK, JustaTee), Tell Me Why (Mr. A) hay Nothing In Your Eyes (Mr. T ft Yanbi).
Nam producer thổi sức sống mới bằng cách phối beat hiện đại, rất mới ở thị trường Việt Nam thời bấy giờ. Touliver kết hợp nhuần nhuyễn bass, trống, piano, bên cạnh các âm thanh điện tử. Tell Me Why một thời là đỉnh cao của Touliver, và với nhiều khán giả, sau 10 năm nghe lại chưa lỗi thời.
Nhà sản xuất sinh năm 1987 làm tốt ở các dòng nhạc hip hop, Rn'B, kể cả ballad. Touliver không phải là người tiên phong trong vai trò producer trên thị trường nhạc Việt. Nhưng anh được xem là một trong những người đầu tiên định hình giá trị của một producer trong đời sống âm nhạc Việt.
Nhìn Touliver ngồi cạnh dàn thiết bị "khủng" thời bấy giờ, "feel" cùng nền nhạc qua các video, khán giả mới dần hình dung producer phải làm công việc gì và quá trình tạo ra một bản nhạc cầu kỳ cỡ nào.
Masew - một trong những producer ăn khách nhất hiện tại - gọi Touliver là tượng đài khó thay thế.
Anh chia sẻ cùng Zing: "Touliver là người anh đi trước, truyền cảm hứng rất nhiều cho thế hệ sau này. Đến nay, anh Touliver vẫn cập nhật những thứ mới, đầy giá trị để đàn em học hỏi".
Song hành cùng thế hệ của Touliver còn có SlimV, Phúc Bồ, Triple D. Giai đoạn 2013-2017, nổi bật trên thị trường Vpop có Đỗ Hiếu, Khắc Hưng, OnlyC - những producer đa năng, kiêm cả vai trò sáng tác.
Ba năm gần đây, giới producer nở rộ tài năng, với các tên tuổi quen mặt như Masew, Hoaprox, DTAP, Onionn, bên cạnh dàn producer của SpaceSpeakers vẫn trụ vững trên thị trường.
Mảnh ghép chính
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung từng tạo nên hàng chục bản hit ở Vpop từ những năm 2006-2013.
Nhận định cùng Zing, Nguyễn Văn Chung cho rằng âm nhạc thời anh gây sốt và hiện tại hoàn toàn khác biệt. Các khán giả giờ đây khó tính, đòi hỏi nhiều thứ trong một bản nhạc. Do đó, bên cạnh khâu sáng tác, chất giọng của ca sĩ, khâu sản xuất âm nhạc phải được chú trọng.
Nguyễn Văn Chung cho rằng ở một tổng thể ca khúc, nhạc sĩ là người phác họa bức tranh. Còn producer sẽ quyết định tô lên đó mảng màu gì. Nghĩa là producer sẽ định đoạt khía cạnh ca khúc có bắt tai và hấp dẫn với khán giả. Do đó, vai trò producer lúc này phải được nhìn nhận là mảnh ghép chính của một sản phẩm.
  |
Masew và Hoaprox - 2 producer trẻ tài năng của thị trường nhạc Việt. |
Từ góc nhìn của Hoaprox, producer Việt Nam đang hoạt động ở Vpop chia ra 2 nhóm: Đầu tiên là các producer được ca sĩ đặt hàng, làm việc theo kiểu "tiền tươi, thóc thật" theo từng sản phẩm. Nhóm còn lại sẽ sáng tác ca khúc, mời ca sĩ hát (K-ICM), hoặc làm 2 vai trò sáng tác/producer theo đặt hàng của ca sĩ (Mr. Siro, Khắc Hưng, Hứa Kim Tuyền...).
Một số producer có thể kiêm cả vai trò ca sĩ như OnlyC, Hứa Kim Tuyền.
Số đông producer trên thị trường nhạc Việt đang hoạt động theo vế đầu tiên, tức làm việc theo đơn đặt hàng. Họ chỉ làm xong nhiệm vụ phối beat và nhận thù lao. Masew và DTAP - 2 producer phủ sóng dày đặc thời gian qua - được đứng tên ở các sản phẩm, nhưng nhiều producer khác không thể có điều đó.
K-ICM là trường hợp hiếm hoi chiếm "spotlight", thậm chí áp đảo ca sĩ về độ nhận diện. Trong khi đó, cái tên Touliver khi xuất hiện cùng Binz và Soobin, tạo nên độ uy lực. Những bản nhạc có Touliver trên thị trường hiện tại là bảo chứng của một ca khúc hit. Gần đây, SlimV tái xuất qua bản phối The Playah và gây ấn tượng mạnh mẽ.
Hai năm gần đây, các ca sĩ Vpop có xu hướng "bắt cặp" với producer.
Sơn Tùng M-TP có Onionn. Binz không thể thiếu Touliver. B Ray chỉ thật sự "cháy" trên nền nhạc của Masew. Cũng chính Masew góp phần giúp Ngô Kiến Huy trở lại qua bản hit Truyền thái y. Sau đó, tài làm nhạc của Masew đã cứu ca khúc tệ 72 phép thần thông.
DTAP - một nhóm producer trẻ tuổi - trở thành cộng sự "ruột" của Hoàng Thùy Linh, giúp giọng ca sinh năm 1988 tạo nên màu sắc âm nhạc riêng biệt trên thị trường.
Có tiếng nhưng thiếu "miếng"?
Trở lại câu chuyện, một nghệ sĩ nhấn mạnh với Zing về chuyện, vai trò producer nắm 20-30% khả năng thành hit của một ca khúc.
Tầm quan trọng của producer không phải bàn cãi. Nhưng có một thực tế là nhiều khán giả chưa định lượng đúng mức vai trò đó. Cụ thể là hào quang chủ yếu dồn về ca sĩ, người sáng tác, còn producer có khi không được nhắc đến.
Hoaprox nhấn mạnh với Zing: "Thật sự là vai trò producer trên thị trường nhạc Việt chưa được công nhận đúng mức".
 |
| K-ICM thành công khi chủ động sản xuất ca khúc và bắt tay cùng ca sĩ khác. |
Nhóm Da LAB đang rất thành công trên thị trường nhờ những ca khúc mới về giai điệu, chất nhạc. Các bản nhạc Thanh xuân, Nước mắt lau bằng tình yêu mới, Gác lại âu lo, Từ ngày em đến hút vài chục triệu, lên đến con số hơn 100 triệu lượt nghe.
Thành viên MPaKK của Da LAB cũng cho rằng vai trò producer chưa được khán giả đánh giá đúng tầm ảnh hưởng so với các vai trò trong một tổng thể ca khúc.
Trên quy trình sản xuất âm nhạc bao gồm phối beat (producer đảm nhận) - thu âm - mix - master, producer nằm ở khía cạnh sáng tạo. Nghĩa là các producer cần tư duy, kỹ năng, sáng tạo để tạo nên bản beat hay. Các vai trò thu âm, mix và master nằm ở yếu tố kỹ thuật là chính.
Nhưng thu nhập của producer cho mỗi sản phẩm ở Vpop không cao.
Một producer tiết lộ cùng Zing: "Các producer đa phần sẽ được trả thù lao theo từng bản beat, thông thường từ 30-40 triệu đồng cho một producer có tên tuổi. Những producer hạng A cho đến A+ có thể cao hơn. Họ nhận thù lao một lần duy nhất, không có quyền lợi phát sinh về sau".
