Tự truyện Unstoppable của Maria Sharapova ra mắt tháng 9/2017 gây bão trong làng thể thao. Cuốn sách kể về cuộc đời và sự nghiệp của ngôi sao quần vợt tính đến trước năm 2017. Mới đây, sách được xuất bản tại Việt Nam qua bản dịch của Nguyễn Dương Hiếu, Mai Chí Trung, Lê Minh Loan với tên Không thể ngăn chặn: Chuyện đời tôi đến hôm nay. Được sự đồng ý của NXB Trẻ - đơn vị nắm bản quyền tiếng Việt - Zing.vn trích đăng một phần nội dung sách.
Tập trung cao độ và ánh mắt sắc lạnh
Năm 2004 hóa ra lại là một trong những năm tuyệt vời nhất trong cuộc đời tôi. Chỉ hai năm trước đó, vào cuối năm 2002, tôi được xếp hạng 186 thế giới. Đến cuối năm 2003, tôi đã leo lên vị trí thứ 32. Sự tiến bộ của tôi trên bảng xếp hạng rõ ràng đang đi đúng hướng, và năm nay tôi sẽ tiếp tục đi theo quỹ đạo đó.
Tôi bắt đầu mùa thi đấu bằng một màn trình diễn khá tốt tại giải quần vợt Úc mở rộng, tốt hơn rất nhiều so với thất bại mùa trước của tôi. Ở vòng đầu tiên, tôi đánh bại Conchita Martínez Granados (người giờ đây đã giải nghệ) bằng một trận ăn trắng.
Tôi tham gia giải đấu với tư cách là hạt giống số 28, có nghĩa là tôi không nằm trong nhóm đứng đầu nhưng vị trí cũng đủ cao để được các đối thủ quan tâm tìm hiểu và so tài.
Đó là lần đầu tiên tôi tham gia một giải Grand Slam với tư cách là tay vợt hạt giống chứ không chỉ là suất đặc cách. Ngay từ hồi đó, điểm mạnh nhất của tôi vẫn là sự tập trung cao độ và ánh mắt sắc lạnh.
 |
| Tự truyện của Maria Sharapova. |
Bạn có thể đánh bại tôi bằng cách bắt tôi di chuyển về phía lưới, hoặc khiến tôi giao bóng lại lần 2, nhưng nếu bạn nhìn vào mắt tôi thì bạn không có cơ hội đánh bại tôi đâu. Tôi học được điều này từ cha tôi, Yuri. Đó là gương mặt cần có khi thi đấu.
Địa điểm tổ chức giải quần vợt Úc mở rộng là một nơi tuyệt đẹp ở Melbourne. Giải đấu bắt đầu vào cuối hè, đầu mùa thu, và vì thời điểm đó là sau mùa thu hoạch ở nông thôn nên thỉnh thoảng bạn có thể ngửi thấy mùi rơm rạ cháy từ phía xa xa.
Nếu gió thổi vừa phải, sẽ có một cơn mưa tro trắng mịn từ không trung rơi xuống. Nếu bạn thi đấu vào lúc đó thì cảm giác thật là kỳ diệu, cứ như tuyết rơi giữa mùa hè vậy. Đến vòng 2 của giải, tôi đã hình thành được thói quen.
Tôi đến địa điểm thi đấu trước bốn tiếng, ra sân và khởi động, sau đó tôi sẽ gặp Yuri và huấn luyện viên của tôi vào thời điểm đó, Eric van Harpen.
Tại vòng 2, tôi lại có một trận thắng sau hai set, đánh bại Lindsay Lee-Waters, người hơn tôi đến mười tuổi, một khoảng cách tuổi tác vô cùng lớn trong môn tennis. Đó là một trận đấu kỳ lạ. Trong thế giới tennis, mọi người đến rồi đi, và Lindsay đang ở vào giai đoạn sắp rời đi.
Trong khi đó, tôi hãy còn là một đứa trẻ, tuy thắng được vài trận đấu lớn, nhưng những điều thật sự tốt đẹp vẫn đang ở phía trước. Nói cách khác, tôi chỉ mới vừa đến và đang ở giai đoạn đầu của sự nghiệp thi đấu.
Trước khi kịp nhận ra, tôi đã lọt vào đến vòng 3, và chỉ thua có mười một game cho đến lúc đó. Mọi thứ đang bắt đầu phát huy tác dụng vào đúng thời điểm. Như thể tất cả những điều mà Robert Lansdorp, Nick Bollettieri, Yuri Yudkin và cha tôi đã dạy, trong nhiều giờ luyện tập trên sân, bỗng nhiên được cánh tay và bờ vai của tôi hấp thụ trọn vẹn.
"Tôi liên tục tung ra những đường bóng thấp, đánh bóng bạt và cực mạnh, trả bóng hiệu quả, giao bóng về phía góc sân."
Có thể, việc tôi đến được vòng 3 đã là một điều quá tốt. Khi bạn tiến vào giải đấu theo cách đó, đối thủ của bạn sẽ có đôi chút xem thường bạn. Trong trường hợp này, đó là Anastasia Myskina, một tay vợt Nga xuất sắc khác.
Lớn hơn vài tuổi, Myskina thật sự là một tay vợt xuất sắc hơn tôi. Mặc dù cô ấy không bao giờ cảm thấy như vậy vì cô ấy không phải là một tay vợt uy lực, bùng nổ hay mạnh mẽ, nhưng Myskina đọc vị được trận đấu, dễ dàng dự đoán trước được các cú đánh tiếp theo, gần như không phải cố gắng gì cả.
Cho dù đường bóng có hiểm hóc hay sâu như thế nào, cô ấy vẫn có khả năng đánh trả lại bóng sâu và chính xác vào bất kỳ vị trí nào trên sân. Tôi bước vào trận này với năng lượng và khí thế ngùn ngụt, cảm thấy mình có thể hạ gục bất kỳ ai. Có thể tôi đã quá chắc chắn, quá tự tin và không nhận ra rằng chính sự ổn định và khả năng đánh trả lại bất kỳ đường bóng nào của Myskina có thể đánh bại tôi.
Chiến thắng một trận tennis khá giống như việc có được một niềm tin tôn giáo. Bạn không thể tự mình đạt được điều đó, bạn cần hồng ân của Chúa, và bạn không bao giờ được xem đó là một việc đương nhiên.
Đối phó với sự day dứt của thất bại
Vậy là Myskina đã đánh bại tôi sau ba set với tỷ số 6-4, 1-6, 6-2. Tôi đã tình cờ chạm trán với cô ta khi cô ta bắt đầu lên đến đỉnh cao sự nghiệp. Hóa ra đó là năm thi đấu tốt nhất trong sự nghiệp của Myskina: cô ta vô địch giải quần vợt Pháp mở rộng vào mùa xuân năm đó và vươn lên vị trí thứ 3 thế giới.
Nhưng sau đó phong độ của Myskina bắt đầu chững lại. Theo một nghĩa nào đó, tôi đang đến, còn cô ấy sắp sửa rời đi.
Dĩ nhiên, điều đó không có nghĩa lý gì với tôi khi tôi thua điểm số cuối cùng trong trận đấu đó, và buồn bã bước đến bắt tay đối thủ trên lưới. Tôi thật sự ghét thua cuộc.
Tôi hình dung mọi vận động viên đều cảm thấy như vậy. Cảm giác đó không bao giờ trở nên dễ dàng hơn và cũng không bao giờ cũ. Nó chẳng khác gì cái chết.
 |
| Sharapova luôn vào trận với sự tập trung cao độ. |
Qua nhiều năm, tôi đã phát triển các chiến lược, những cách thức để đối phó với sự day dứt khi thất bại. Trước tiên là “học hỏi từ thất bại”.
Mỗi thất bại sẽ dạy cho bạn một điều gì đó. Bạn học hỏi từ thất bại càng nhanh, sau đó quên đi thất bại thật sự, thì bạn sẽ càng trở nên tốt hơn. Và hãy làm việc đó thật nhanh.
Sau một thất bại, có lẽ điều cuối cùng mà bạn muốn làm là... nói về thất bại đó. Hãy tự nhủ bản thân rằng đó chỉ là tennis, chỉ là một trò chơi, mặc dù bạn sẽ không tin điều đó. Thật khó để giữ được bình tĩnh ngay sau một trận thua đậm. Khi đó, đâu chỉ đơn thuần là một trận đấu thể thao, thất bại đó là tất cả.
Và trên hết, đó là sự xấu hổ khi thua cuộc, rất xấu hổ. Mọi người nhìn, phán xét và yêu cầu bạn giải thích xem điều gì đã xảy ra. Vì vậy, cuối cùng bạn lại ngồi một mình trước tủ đựng đồ và suy nghĩ: “Khỉ gió, mình sẽ phải nghe những thứ quỷ quái gì trong buổi họp báo? Mình nên gọi điện thoại cho mẹ ngay bây giờ hay để sau? Mình nên ăn mặc ra sao nhỉ (có thể là đội một chiếc mũ để che đi đôi mắt sưng mọng vì khóc)"?
Ông bà mình sẽ khuyên nhủ điều gì khi điện thoại cho mình, trong một cuộc gọi kéo dài khoảng ba phút? Hẳn là họ sẽ vẫn thất vọng về trận đấu này, khi mình về gặp họ trong khoảng hai tuần nữa. Thôi, mình sẽ phải gọi điện thoại cho mẹ, và mẹ sẽ cố gắng trấn an mình. Nhưng điều đó sẽ không hiệu quả, chắc mình phải mất hàng giờ để vượt qua được chuyện này”.
Không. Khi bạn thất bại, thì đó không chỉ là về tennis. Vào những thời khắc đó, thất bại nghĩa là về mọi người và mọi thứ. Bạn không thể ngừng suy nghĩ về tất cả mọi thứ mà bạn sẽ phải nói và làm. Bạn phải đặt vé máy bay, vì bạn đã “xong việc” ở giải đấu này, và cần phải đi về.
 |
| "Thật khó giữ được bình tĩnh sau trận thua đậm", Maria Sharapova kể trong tự truyện. |
Bạn phải sắp xếp hành lý nhanh chóng, nhưng bạn không muốn quay trở lại khách sạn, vì mọi người trong khách sạn biết bạn. Biết bạn thua, họ sẽ nhìn bạn một cách thương hại, đó là điều tồi tệ nhất. Và những người khác sẽ vui mừng khi bạn thua cuộc...
Đây là một đoạn trong nhật ký của tôi, quyển nhật ký mà tôi đã viết liên tục trong những năm đầu sự nghiệp.
Qua thời gian, tôi đã có cách điều trị của riêng mình. Tôi gọi đó là “liệu pháp mua sắm”. Khi bạn cảm thấy cần gặp một nhà tâm lý, thì thay vào đó hãy ra ngoài và mua một đôi giày. Nếu thật sự đôi giày đó là tuyệt vời, mọi lo lắng của bạn sẽ tan biến.
Tại sao phải chi trả 300 USD cho một buổi nói chuyện tào lao với bác sĩ tâm lý, trong khi có thể dùng số tiền đó mua một đôi giày tuyệt cú mèo, thứ sẽ theo ta hàng ngày. Người ơi, đó là lẽ thường mà, có gì khó hiểu đâu!
Có lẽ bài học tốt nhất mà tôi từng học được về sự thất bại, và cách để giải quyết nó, đến từ một ví dụ. Đó là một món quà, mặc dù người tặng không có ý tặng cho tôi. Hoặc cũng có thể là cô ấy định tặng cho tôi, ai mà biết được!
Ở một giải đấu nào đó mà tôi không nhớ, Kim Clijsters, một tay vợt người Bỉ mà tôi yêu thích, đã thua từ sớm, rất sớm. Nhưng cô ấy không có vẻ gì là buồn bã hay xấu hổ vì điều đó. Không một chút nào.
Tôi va vào cô ấy ngay bên ngoài phòng thay quần áo. Tôi quay mặt đi, sau đó nhìn thẳng vào mắt cô ấy, vì bạn không bao giờ thật sự biết phải làm gì trong tình huống như thế.
Khi đó, tôi đang đứng nhìn cô ấy với đôi mắt đầy vẻ thương cảm. Kim đang trên đường đến buổi họp báo - nghĩa là cô ấy đang đâm đầu vào những thứ tồi tệ. Trong giải đấu này, Kim được biết đến như là một cô gái vui vẻ, hạnh phúc, đồng thời lại rất cứng rắn và dữ dội trên sân, một sự mạnh mẽ về thể chất thực sự.
Nếu có một vận động viên được tất cả mọi người yêu quý, thì đó chính là Kim Clijsters. Cô ấy đã xây dựng được hình ảnh tốt trong giải đấu, qua hình ảnh một cô gái không thể làm bất kỳ điều gì sai.
Cô ấy đang bước vào phòng truyền thông sau khi thua ngay tại vòng 1 hay vòng 2 gì đó, trông cực kỳ thoải mái và bình tĩnh. Ôi Chúa ơi! Cô ấy thực sự có vẻ hạnh phúc! Tôi nghĩ rằng điều này diễn ra sau khi cô ấy có con và trở thành một người mẹ.
Có thể những chuyện này có liên hệ với nhau. Những trải nghiệm cuộc sống bên ngoài thế giới tennis có thể làm nên những điều kỳ diệu. Đó chính là một góc nhìn khác!
Tôi nhìn cô ấy và nghĩ: “Bây giờ, mọi chuyện thật tuyệt”. Từ đó trở đi, bất cứ khi nào tôi thua cuộc, tôi luôn mang theo kỷ niệm đó bên mình - thái độ đáng khâm phục của Kim sau thất bại. Cô ấy dạy tôi rằng mỗi khi họ đánh gục bạn, bạn nên bật dậy cùng với một nụ cười, như thể nói cho họ biết rằng: “Vậy sao? Nó chẳng là gì cả”.
