Nghịch lý ở quốc gia đông dân nhất thế giới

Ấn Độ đang chứng kiến một cuộc khủng hoảng dân số ở nhiều vùng, nơi tỷ lệ sinh đã giảm xuống dưới mức thay thế. Tỷ lệ sinh thay thế là mức sinh cần thiết để giữ nguyên dân số từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Tình trạng di cư đã để lại những thị trấn ma, nơi sinh sống của người già. Phóng viên Soutik Biswas của BBC đến Kumbanad, một thị trấn ở bang Kerala, nơi đang vật lộn với hậu quả của một xã hội già hóa.

Trường hợp ngoại lệ

Trong nhiều năm, nhiều trường học tại một thị trấn ở Kerala đã phải đối mặt với một vấn đề bất thường: Khan hiếm học sinh.

Một trường tiểu học công lập 150 tuổi - dạy học sinh từ 14 tuổi trở xuống - ở Kumbanad có 50 học sinh, giảm từ khoảng 700 học sinh cho đến cuối những năm 1980.

Hầu hết học sinh đều xuất thân từ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn sống ở rìa thị trấn. Lớp 7 là lớp đông nhất, với 7 học sinh. Năm 2016, lớp này chỉ có một học sinh.

Thu hút đủ học sinh đến trường là một thách thức. Mỗi giáo viên trong số 8 giáo viên của trường phải bỏ ra 2.800 rupee/tháng (34 USD) để trả tiền cho xe kéo chở học sinh từ nhà đến trường và ngược lại. Họ cũng đi từng nhà để tìm học sinh.

Vào một buổi chiều oi bức gần đây, phóng viên BBC mô tả hầu như không thể nghe thấy tiếng ồn ào của lớp học. Thay vào đó, các giáo viên dạy một số trẻ em trong các lớp học yên tĩnh, tối tăm.

"Chúng tôi có thể làm gì. Thị trấn này không có trẻ em", Hiệu trưởng Jayadevi R nói một cách gượng gạo.

Bà đã nói đúng. Kumbanad nằm ở trung tâm quận Pathanamthitta của Kerala, nơi dân số đang giảm và già đi. Điều này xảy ra ở một quốc gia có 47% dân số dưới 25 tuổi. Dân số của quốc gia Nam Á này là 1,417 tỷ vào cuối năm 2022, theo ước tính từ Tạp chí Dân số Thế giới.

Kumbanad và nhiều ngôi làng xung quanh đó là nơi sinh sống của khoảng 25.000 người. Asha CJ, giới chức địa phương, cho biết khoảng 15% trong số 11.118 ngôi nhà ở đây bị khóa vì chủ sở hữu đã rời đi hoặc sống cùng con cái ở nước ngoài. Khu vực này có 20 trường học, nhưng lại rất ít học sinh.

Nhiều ngôi nhà bị khóa cửa vì cư dân đã rời đi. Ảnh: BBC.

Một bệnh viện, một phòng khám, hơn 30 trung tâm chẩn đoán và ba viện dưỡng lão là những dấu hiệu cho thấy dân số khu vực này đang già đi.

Hơn hai chục ngân hàng đang cạnh tranh để nhận kiều hối từ những người dân từng sống ở thị trấn. Khoảng 10% trong số 100 tỷ USD kiều hối mà Ấn Độ thu được năm ngoái đã đến với Kerala.

Kerala - cùng với bang Tamil Nadu lân cận - là một số trường hợp ngoại lệ ở một Ấn Độ đông đúc. Mức tăng dân số của khu vực trong giai đoạn 2001-2011 là thấp nhất (4,9%) trong số các bang.

Tỷ lệ sinh trong tiểu bang đã giảm xuống dưới mức thay thế trong ít nhất 30 năm nay. Các gia đình với quy mô nhỏ hơn muốn đảm bảo rằng trẻ em được giáo dục tốt. Điều này dẫn đến việc thanh niên nhanh chóng chuyển sang các vùng khác trong nước hoặc ra nước ngoài tìm kiếm cơ hội, bỏ lại cha mẹ ở nhà.

“Giáo dục khiến trẻ em khao khát có được công việc và cuộc sống tốt hơn, và chúng di cư”, KS James, thuộc Viện Khoa học Dân số Quốc tế ở Mumbai, cho biết. Theo ông, quê hương của họ sau đó sẽ là nơi sinh sống của cha mẹ già.

Đằng sau cánh cổng cao tại ngôi nhà hai tầng của bà ở Kumbaud, bà Annamma Jacob, 74 tuổi, đã sống một mình từ rất lâu.

Bà Annamma Jacob, 74 tuổi, đã sống một mình từ rất lâu. Ảnh: CNN.

Chồng bà, một kỹ sư cơ khí, đã qua đời vào đầu những năm 1980. Con trai 50 tuổi của bà đã sống và làm việc ở Abu Dhabi hơn hai thập kỷ. Nhiều hàng xóm của bà cũng rời đi, đưa gia đình sang nước ngoài.

Khu phố là một bức tranh hoang tàn. Giữa khung cảnh tươi tốt của cây cối, những ngôi nhà với khoảng sân rộng rãi lại trống không, đường đi rải đầy lá khô và ôtô bám đầy bụi.

Trái ngược hoàn toàn với sự ồn ào của các thị trấn nhộn nhịp của Ấn Độ, những dải đất của Kumbanad thực sự vắng vẻ. “Đó là một cuộc sống rất cô đơn. Tôi cũng không giữ được sức khỏe tốt”, bà Jacob nói.

Thị trấn ma

Khi được hỏi tại sao bà lại xây dựng một ngôi nhà rộng 12 phòng chỉ để ở một mình. “Mọi người ở đây đều xây những ngôi nhà lớn. Điều này liên quan đến địa vị”, bà mỉm cười.

Cách đó vài làn đường, Chacko Mammen, người mắc bệnh tim và tiểu đường, làm việc trong trang trại chuối nhỏ của mình 4 giờ/ngày.

Người đàn ông 64 tuổi này đã làm nhân viên bán hàng ở Oman trong ba thập kỷ trước khi trở về nhà. Ông đóng cửa một doanh nghiệp nhỏ sau sáu năm vì không tìm đủ công nhân.

Giờ đây, sau nhiều nỗ lực, ông trồng và bán được khoảng 10 kg chuối mỗi ngày từ trang trại của mình. “Tôi không đủ khả năng thuê một công nhân”, ông nói.

Bảo vệ lực lượng lao động trong một xã hội già hóa luôn khó khăn. Ngay cả việc chuyển lao động từ các tiểu bang khác đến không phải lúc nào cũng hiệu quả, đôi khi do không tin tưởng vào người bên ngoài.

Bà Jacob cho biết bản thân không thích thuê một công nhân từ nơi khác. "Tôi sống một mình. Nếu họ giết tôi thì sao?”, bà nói.

Cảnh sát đến thăm người cao tuổi trong thị trấn. Ảnh: BBC.

Ở thị trấn êm đềm với nhiều người già và những ngôi nhà đóng cửa này, tỷ lệ tội phạm rất thấp. Cảnh sát cho biết các vụ trộm hiếm khi xảy ra vì mọi người không để nhiều tiền và vật có giá trị ở nhà.

Việc ít tội phạm có nghĩa là cảnh sát dành phần lớn thời gian để chăm sóc người già. Họ thường xuyên kiểm tra 160 người độc thân và ốm yếu. Họ đã tặng thiết bị báo động di động trong một số ngôi nhà để họ có thể cảnh báo hàng xóm trong trường hợp khẩn cấp.

“Tuổi già là vấn đề duy nhất ở đây”, Father Thomas John, người điều hành một trung tâm lão khoa ở Kumbanad, nói.

Người già ốm yếu, nhà dưỡng lão, thiếu lao động, thanh niên di cư, dân số giảm, thị trấn ma. “Đây là câu chuyện về bất kỳ sự thay đổi nhân khẩu học nào. Cuối cùng, đây sẽ là câu chuyện của cả Ấn Độ”, ông James nhận định.