Cuối tuần trước phe Cộng hòa ở hạ viện Mỹ bỏ phiếu cho một kế hoạch ngân sách cho năm tài khóa mới. Theo kế hoạch này, quốc hội sẽ cắt hết các khoản ngân sách cho luật chăm sóc sức khỏe của ông Obama. Động thái đó châm ngòi cho một cuộc đối đầu giữa hạ viện - do phe Cộng hòa kiểm soát - với thượng viện - do đảng Dân chủ của tổng thống kiểm soát
Quốc hội Mỹ đang rơi vào tình trạng chia rẽ sâu sắc trong bối cảnh họ phải tìm ra một thỏa thuận ngân sách trước ngày 1/10 tới, ngày bắt đầu năm tài khóa 2014. Vì vậy, nhiều nhà lập pháp cho rằng đây là thời điểm thích hợp để ngăn cản luật chăm sóc y tế của Tổng thống Obama (Obamacare) bằng cách trì hoãn việc bỏ phiếu của quốc hội. Ted Cruz, một thượng nghị sĩ Cộng hòa từ bang Texas, là một trong số những người đó. Nhà lập pháp trẻ đã nghĩ ra một chiêu cực kỳ độc đáo.
Vào chiều 24/9 theo giờ địa phương, Cruz cùng với thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Lee (bang Utah) và một số đồng minh đã áp dụng chiến thuật "phát biểu marathon" trong phiên họp về dự luật ngân sách năm 2014 của thượng viện. Họ phát biểu từ chiều 24/9 tới tận 7h sáng hôm sau. Tổng thời gian mà họ phát biểu lên tới hơn 16 giờ - khoảng thời gian dài thứ năm dành cho việc phát biểu tại thượng viện Mỹ kể từ năm 1900. Riêng Cruz "đóng góp" tới 12 tiếng trong kỷ lục này, AP đưa tin.
 |
| Thượng nghị sĩ Ted Cruz phát biểu trong phiên họp của thượng viện Mỹ vào chiều 24/9 để phản đối cải cách y tế của tổng thống. Ảnh: AP. |
Cruz bắt đầu phát biểu từ 14h41. Ngay từ đầu ông tuyên bố: "Tôi sẽ phát biểu tới khi tôi không còn sức để đứng ở đây". Nhà lập pháp tới từ bang Texas ví cuộc chiến của ông với luật cải cách y tế giống như cuộc chiến chống Đức Quốc xã. Ông còn nói về cuộc nội chiến Mỹ, về giới cầm quyền ở thủ đô Washington và cả việc cha ông, một người gốc Cuba, đã nuôi cả gia đình bằng nghề đầu bếp như thế nào.
Sau khi phát biểu khoảng 9 tiếng, thượng nghị sĩ 42 tuổi vẫn chưa tỏ ra mệt mỏi, dù lúc ấy chỉ vài người còn nán lại để nghe ông. Tới 3h sáng 25/9, ông vẫn đang nói trên bục.
Chính các lãnh đạo đảng Cộng hòa đã phản đối kiểu phát biểu câu giờ của Cruz. Họ lo ngại ông John Boehner, chủ tịch hạ viện, và các hạ nghị sĩ Cộng hòa sẽ không đủ thời gian để phản ứng với quyết định của thượng viện.
Do sức ép của Cruz và một số thượng nghị sĩ Cộng hòa, các lãnh đạo Cộng hòa ở hạ viện đã thêm một số ngôn từ chống cải cách y tế vào dự luật ngân sách, dù họ vẫn sợ rằng hành động đó có thể khiến chính phủ ngừng hoạt động tạm thời và làm giảm lợi thế của phe Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới. Họ vẫn chưa quên việc chính phủ ngừng hoạt động vài lần trong năm 1995 và 1996 đã mang tới lợi thế cho Bill Clinton, tổng thống của đảng Dân chủ thời bấy giờ.
Mặc dù vậy, nỗ lực của Cruz không thể giúp ông đạt ý đồ, bởi quyết định của thượng viện đã trái với mong muốn của ông. Với đa số phiếu ủng hộ, thượng viện đã loại bỏ điều khoản không cấp ngân sách cho luật chăm sóc y tế và trả dự luật lại hạ viện. Nhiều thượng nghị sĩ Cộng hòa còn lo ngại hành động của ông sẽ gây ảnh hưởng xấu tới hình ảnh của họ.
Hiện tại vấn đề cấp bách nhất của cả hạ viện lẫn thượng viện Mỹ là duy trì hoạt động của chính phủ sau 1/10 - ngày đầu tiên của năm tài khóa mới. Nếu hai viện không đạt được sự đồng thuận, rất có thể nhiều nhân viên chính phủ sẽ phải nghỉ việc tạm thời sau ngày 1/10.
