Hồi tháng 4, các cảnh sát ở Thousand Oaks (bang California, Mỹ) được gọi đến để xử lý vụ náo loạn tại ngôi nhà nơi Ian David Long đang sống, theo CNN. Long, 28 tuổi, từng là lính thủy quân lục chiến phục vụ tại Afghanistan, tỏ ra giận dữ và hành xử có chút vô lý, theo cảnh sát trưởng hạt Ventura Geoff Dean.
Một chuyên gia về sức khỏe tâm thần cùng đội xử lý khủng hoảng đã đến gặp anh ta và cảm thấy anh ta có thể đang mắc chứng rối loạn căng thẳng sau sang chấn tâm lý (PTSD). Song khi nói chuyện với anh ta, họ quyết định không giam giữ theo luật vốn cho phép giam giữ tạm thời những người có vấn đề tâm thần.
Bảy tháng sau, cảnh sát ập đến nhà Long lần nữa vì một lý do hoàn toàn khác: một vụ xả súng.
 |
| Ian David Long, 28 tuổi, được xác định là tay súng trong vụ việc xảy ra tại quán bar ở Thousand Oaks, California, tối 7/11. Ảnh: AP. |
Hôm 7/11, Long được cảnh sát xác định là tay súng giết chết 12 người và làm bị thương hơn chục người khác trong vụ việc xảy ra bất ngờ tại quán bar Borderline Bar & Grill ở thành phố Thousand Oaks thuộc hạt Ventura, nơi cách Los Angeles khoảng 60 km.
Những người sống sót trong vụ xả súng nói rằng tay súng, mặc đồ đen và đeo kính, hạ gục một nhân viên an ninh đứng bên ngoài, sau đó nã đạn vào một phụ nữ trẻ làm việc ở quầy thu ngân ngay sau cánh cửa, rồi bắt đầu xả súng hàng loạt bên trong quán.
Một trong các nạn nhân, trung sĩ Ron Helus của hạt Ventura bị bắn chết khi anh xông vào quán bar và cố ngăn cản tay súng đang nổi cơn thịnh nộ.
Cảnh sát sau đó phát hiện Long chết và họ tin rằng anh ta tự sát bằng súng. Một khẩu súng ngắn, Glock 21, được tìm thấy tại hiện trường với ổ đạn tăng cường.
Khách quen của quán bar
Ông Dean nói ông không biết bất cứ mối liên hệ nào giữa Long và quán Borderline. Song những người bạn của Long nói với CNN anh ta thường xuyên đến đó.
"Chúng tôi thường ghé quán Borderline cùng nhau. Cậu ấy thực sự thích chỗ này", một phụ nữ là bạn với Long 5 năm nay, đề nghị giấu tên, cho hay. "Tôi hay chọc cậu ấy vì cậu ấy lôi tôi tới đó. Cứ lâu lâu chúng tôi lại tới đó để uống rượu, trò chuyện, nghe nhạc".
Borderline, một quán bar theo phong cách phương Tây, nổi tiếng với việc thường xuyên tổ chức các sự kiện biểu diễn nhạc đồng quê, nhảy salsa, swing. Tối xảy ra vụ xả súng, quán đang tổ chức đêm nhạc đồng quê dành cho sinh viên.
 |
| Quán bar Borderline nhìn từ bên ngoài sau vụ xả súng. Ảnh: AP. |
"Có cả một cộng đồng ở đó. Cậu ấy là một thành viên của cộng đồng đó. Cả quán bar nhảy theo hàng. Mọi người nhảy nhót hàng giờ đồng hồ với giày và mũ cao bồi ngay giữa vùng ngoại ô Thousand Oaks", người bạn trên cho biết.
Một người một thời là bạn của Long, đề nghị giấu tên, nói họ từng cùng nhau đến quán Borderline. Người này tỏ ra sốc khi biết Long là nghi phạm xả súng.
"Tôi không biết chuyện quái gì đã diễn ra nữa. Cậu ấy luôn vui vẻ. Tôi chưa bao giờ nghĩ cậu ấy có thể làm ra chuyện đó. Chúng tôi đi trượt tuyết với nhau suốt. Cậu ấy là người tốt", người bạn này nói.
Người bạn thứ ba, cũng không muốn công khai tên tuổi, cho biết Long đã ngừng liên lạc cách đây 2 năm nhưng vụ xả súng không giống như việc anh ta có thể làm.
"Cậu ấy không bị quẫn trí, cậu ấy không hung dữ. Cậu ấy là một người ngọt ngào phụng sự đất nước và dùng khoản tiền trợ cấp cựu binh để học đại học và muốn có được tấm bằng để giúp đỡ nhiều người hơn nữa", người bạn thứ ba nói. "Trong nhóm bạn chúng tôi, tôi đánh giá cao cậu ấy nhất".
Cựu binh thủy quân lục chiến
Long là hạ sĩ trong lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ từ tháng 8/2008 đến tháng 3/2013, theo hồ sơ của Bộ Quốc phòng. Anh ta được phái đến Afghanistan từ tháng 11/2010 đến tháng 6/2011.
Thomas Burke, một mục sư từng chung trung đoàn với Long khi gia nhập Thủy quân Lục chiến, nói tiểu đoàn của Long đến Afghanistan trong lúc chiến sự khốc liệt diễn ra ở tỉnh Helmand.
Song Burke cho rằng không nên vội vàng khẳng định hành động của Long là do sang chấn tâm lý trong chiến tranh.
"PTSD không làm cho người ta nảy ra ý định giết người", Burke nói với CNN. "Chúng ta huấn luyện một thế hệ để họ trở nên tàn bạo nhất có thể, và chúng ta mong họ trở về nhà và cảm thấy ổn. Đây không phải là bệnh tâm thần. Đây là chuyện chúng ta đang làm gì đó với một thế hệ và chúng ta không đáp ứng được nhu cầu của họ".
 |
| Nhân chứng và điều tra viên tại hiện trường vụ xả súng tối 7/11. Ảnh: AP. |
Long từng đăng thông tin về việc đi lính của mình trên diễn đàn của các lực lượng đặc nhiệm có tên ShadowSpear vào tháng 3/2017.
Dưới tên "doorkicker03", Long nói anh ta là người bắn súng máy trên bộ trong thời gian 4 năm rưỡi phục vụ trong Thủy quân Lục chiến Mỹ, và từng đảm nhiệm vai trò hướng dẫn khi ở Okinawa, Nhật Bản.
Curtis Kellogg, một người bạn từng chung đơn vị với Long, nói lần cuối ai người nói chuyện là khi Long đến miền Nam California.
"Cậu ấy vô cùng hài hước và như hầu hết lính thủy quân lục chiến từng nhìn thấy cảnh chiến trận, mọi chuyện luôn có thể trở nên tối tăm, tất cả chúng tôi đều vậy", Kellogg nói. "Cậu ấy muốn nhanh chóng được giải ngũ để có thể về nhà, lái môtô trở lại và tốt nghiệp đại học".
"Cái chết"
Long, người từng đóng quân ở Hawaii, kết hôn vào năm 2009 ở tuổi 19 tại Honolulu. Cặp đôi ly thân năm 2011 và chấm dứt cuộc hôn nhân vào tháng 4/2013 tại hạt Ventura, California, vì "những khác biệt không thể hàn gắn". Họ nói họ không có con cái cũng như tài sản.
Sau khi rời quân ngũ năm 2013, Long theo học tại Đại học Quốc gia California, Northridge, cho đến năm 2016.
"Tôi sẽ tốt nghiệp cử nhân ngành huấn luyện thể thao trong hai tháng nữa", Long từng viết trên diễn đàn ShadowSpear, nói thêm rằng anh ta nhận ra đây không phải là công việc phù hợp với mình dù đã quá trễ.
Long đã không hoàn thành chương trình học.
Theo báo New York Daily News, Long từng khiến huấn luyện viên bóng chày ở trường trung học cảm thấy "rùng mình" với câu trả lời chỉ vỏn vẹn một từ - "cái chết". Khi đó, Long cũng như các cậu bé khác trong đội bóng được yêu cầu dự đoán tương lai của mình đối với một chương trình đào tạo lực lượng nòng cốt cho đội tuyển.
 |
| Phần mô tả về Ian David Long trên sổ tay truyền thông về đội bóng chày trường trung học Newbury Park năm 2007. Ảnh: Matt Goldfield/Newbury Park High School. |
"Những đứa trẻ chạy nhảy xung quanh chúng tôi, nói những câu chuyện bông đùa, nhưng điều này giờ đây rõ ràng khiến người ta hoang mang. Thật không thể tin được", Matt Goldfield, một trong những huấn luyện viên năm đó tại trường trung học Newbury Park ở hạt Ventura, nói với tờ báo.
Goldfield và một huấn luyện viên khác, Scott Drootin, nhớ về Long, một "đứa trẻ lóng ngóng giữa đám đông" với "đôi mắt buồn". Họ nhớ về một cậu bé đã từ bỏ bóng chày sau khi trở thành người cuối cùng trong một trận playoff - trận đấu đã làm tiêu tan hy vọng của đội bóng về chức vô địch trong năm cuối trung học.
"Cậu ấy rất trầm tính và rất, rất dễ xúc động. Cậu ấy thực sự không cười nhiều, dù là cười to thành tiếng hay cười mỉm. Cậu giữ cho riêng mình", Drootin nói. "Với tôi, dường như lúc nào đôi mắt cậu ấy cũng buồn".
