Mối liên kết giữa biên tập và bản thảo lâu nay vẫn là phương thức ngành xuất bản sách tại Mỹ hoạt động trong nhiều thế hệ. Người biên tập càng ưa thích bản thảo bao nhiêu thì khả năng tác phẩm này được xuất bản càng cao. Càng nhiều biên tập viên ưa thích một tác phẩm thì khả năng đấu giá quyền xuất bản của tác phẩm này cũng càng cao.
Trước khi quyết định in một bản thảo, đội ngũ làm sách sẽ cân nhắc tới những yếu tố kinh doanh như sách có độc giả không? Tác giả có danh tiếng không? Nhà xuất bản có đủ khả năng mua bản quyền không?... Dù vậy, vai trò của biên tập viên trong quá trình xuất bản sách vẫn rất quan trọng.
 |
| Tác phẩm của nhiều tác giả da màu trở nên ăn khách. Ảnh: The New York Times. |
Những tín hiệu thay đổi tích cực
Theo The New York Times, cho tới gần đây, hầu như biên tập viên và những người nắm quyền kiểm duyệt các cuốn sách tại Mỹ đều là người da trắng. Lisa Lucas là người nắm quyền xuất bản da màu đầu tiên trong lịch sử 80 năm của nhà xuất bản Pantheon. Bà cũng là một trong số ít người từng giữ vị trí như vậy tại Penguin Random House Mỹ, công ty mẹ của nhiều nhà xuất bản lớn.
Mặc dù Lucas mới bắt đầu giữ cương vị này vào năm ngoái, bà đã được ký hợp đồng từ tháng 7/2020, thời điểm số lượng nhân viên da màu trong ngành xuất bản Mỹ tăng đột biến. Đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên.
Tháng 6/2020, sau vụ George Floyd bị sát hại tại Mỹ, hơn 1.000 chuyên gia xuất bản đã đăng ký tham gia “ngày hành động” để phản đối việc ngành xuất bản hạn chế tuyển dụng nhân viên da màu.
Tình hình này đã thay đổi vào mùa hè năm 2020. Cùng tháng mà Lucas được bổ nhiệm, Dana Canedy, người quản lý Giải thưởng Pulitzer, với kinh nghiệm là phóng viên và biên tập viên da màu của The New York Times trong 20 năm, cũng trở thành người nắm quyền xuất bản của Simon & Schuster.
Các biên tập viên da màu cũng đã được thuê hoặc thăng chức vào các vị trí cấp cao tại các nhà xuất bản có tiếng khác như Doubleday hay Flatiron.
Sách của các tác giả da màu cũng nhanh chóng lấp đầy danh sách các tác phẩm bán chạy và các biên tập viên cũng tranh nhau mua bản thảo của các tác giả da màu.
Các nhà xuất bản đã tăng cường tuyển dụng và hỗ trợ nhân viên da màu và tiến hành các thủ tục tuyển dụng thông qua các hội đồng đa dạng, công bằng và hòa nhập.
Nỗ lực đa dạng hóa trên quy mô lớn
Trong nhiều thập kỷ, hoạt động trong ngành xuất bản Mỹ đã bỏ qua đối tượng độc giả da màu và vô tình tự hạn chế doanh thu của chính họ.
Tờ The New York Times dẫn nhiều khảo sát cho thấy hai nhóm người Mỹ thích đọc sách nhất là những người có bằng cử nhân và những người kiếm được hơn 75.000 USD một năm. Tỷ lệ người Mỹ trên 25 tuổi có bằng cử nhân đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 1970 và một số lượng lớn trong đó là phụ nữ, người da đen, châu Á hoặc La tinh. Bỏ qua đối tượng độc giả này, các nhà xuất bản có thể đã mất hàng triệu khách hàng.
 |
| Lisa Lucas. Ảnh: The New York Times. |
Hiện tại, một đội ngũ giám đốc điều hành mới đang nỗ lực đưa sách đến với công chúng. Lisa Lucas chia sẻ về vị trí tại nhà xuất bản Pantheon rằng: “Tôi đến đây không phải để tạo dựng một Pantheon dành cho người da màu. Tôi ở đây vì tất cả”. Đây cũng là cách tiếp cận của bà tại National Book Foundation, nơi bà lãnh đạo trong gần 5 năm qua.
Dưới sự dẫn dắt của bà, quỹ này đã triển khai một chương trình cung cấp hơn một triệu cuốn sách cho trẻ em ở các khu nhà công cộng và phân phát sách trong các nhà tù. Để thúc đẩy việc đọc sách, tổ chức này đã mở nhiều hội sách ở cả nông thôn và thành thị trên khắp nước Mỹ.
Vẫn còn quá sớm để nói sự lãnh đạo của Lucas sẽ thay đổi cách Pantheon xây dựng lượng độc giả mới ra sao nhưng bà đã bắt tay vào việc xây dựng đội ngũ phục vụ cho những mục tiêu mới của mình.
Ưu tiên hàng đầu của bà là thuê những người mình tin tưởng, những người có gu về sách thú vị và những người có kinh nghiệm hỗ trợ các nhân viên da màu cấp dưới và có thể giúp Pantheon thành công. Hiện 7 trong số 13 thành viên trong nhóm của bà là người da màu. Con số này đã khiến Pantheon là nhà xuất bản đa dạng nhất nằm dưới quyền Penguin Random House.
Với Penguin Random House, việc Lucas thay đổi Pantheon chỉ là một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm thúc đẩy sự đa dạng. Vào năm 2017, giám đốc điều hành toàn cầu của Penguin Random House, Markus Dohle, đã tuyên bố rằng sự đa dạng hiện là một điều “cấp bách và quan trọng trong chương trình hoạt động” của họ. Ngay sau đó, nhà xuất bản này đã thành lập một hội đồng nhân viên thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập.
Vào năm 2020, một vài tháng sau khi bổ nhiệm bà Lucas vào vị trí người nắm quyền xuất bản tại Pantheon, Penguin Random House đã tăng mức lương cơ bản cho các vị trí cấp thấp lên 45.000 USD. Cuối mùa thu năm đó, Penguin Random House trở thành công ty xuất bản đầu tiên công khai thông tin nhân khẩu học về nhân viên của mình. Vào năm 2016, báo cáo của họ tiết lộ, chỉ có 21% nhân viên mới của họ là người da màu. Nhưng đến năm ngoái, lần đầu tiên số lượng nhân viên mới da màu đã vượt qua 50%.
Tờ The New York Times nhận định xuất bản là một ngành kinh doanh chậm chạp. Quá trình tăng lượng độc giả trung thành từ cộng đồng da màu có thể mất một thập kỷ. Sách cũng có thể mất nhiều năm để phát triển từ bản đề xuất sơ khai đến bản thảo hoàn chỉnh.
Các tác giả có thể mất một thập kỷ nuôi dưỡng để đạt được bước tiến nghệ thuật của họ. Và sự thay đổi về mặt nhân khẩu học trong ngành này cũng vậy. Dù chưa đoán trước được tương lai của những thay đổi hiện tại nhưng điều quan trọng là những con người đang đi tiên phong trong sự thay đổi này tiếp tục vững tin và hi vọng.
