Thời gian gần đây, các ngân hàng liên tục gửi email, thông báo tới khách hàng tại Việt Nam về những hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài khoản.
Nhiều người phản ánh tình trạng nhận cuộc gọi từ kẻ mạo danh nhân viên nhà mạng, yêu cầu đọc mã OTP để nâng cấp SIM từ 4G lên 5G với nhiều quà tặng. Sau khi người dùng đọc mã OTP, kẻ xấu sẽ chiếm số điện thoại bằng cách đăng ký eSIM với số của nạn nhân, khiến SIM vật lý bị ngắt kết nối.
Để tạo lòng tin, kẻ lừa đảo còn sử dụng các thủ đoạn tinh vi như đọc đúng số căn cước công dân (CCCD), sử dụng SMS Brand Name giả nhà mạng để gửi tin nhắn. Với CCCD và số điện thoại để nhận OTP, kẻ lừa đảo có thể đăng nhập tài khoản mạng xã hội, ví điện tử và ngân hàng của nạn nhân với mục đích chiếm đoạt tiền.
Sau khi ghi nhận nhiều trường hợp lừa đảo, một số ngân hàng lớn tại Việt Nam đã đưa ra cách phòng tránh, xử lý nhằm nâng cao cảnh giác cho khách hàng.
 |
| Nhiều ngân hàng yêu cầu người dùng cảnh giác trước các hình thức lừa đảo chiếm số điện thoại, lấy tiền trong tài khoản ngân hàng. |
Cảnh giác với nhiều thủ đoạn lừa đảo tinh vi
Trong email gửi đến người dùng, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) khuyến cáo người dùng cảnh giác cuộc gọi, tin nhắn từ số điện thoại lạ với nội dung hỗ trợ nâng cấp SIM hoặc thông báo trúng thưởng. Người dùng không nên truy cập vào đường link nghi ngờ, không nhắn tin theo cú pháp do người lạ hướng dẫn.
Để tăng cường bảo mật, người dùng cần giữ bí mật thông tin cá nhân, không cung cấp mã PIN hoặc OTP cho người khác. Nên sử dụng tính năng cài mã PIN cho SIM để xác thực SIM mỗi khi khởi động lại máy. Nếu nghe theo kẻ lừa đảo khiến số điện thoại bị mất kiểm soát, người dùng cần liên hệ bộ phận hỗ trợ của ngân hàng để khóa dịch vụ khẩn cấp, tránh trường hợp kẻ xấu đăng nhập ứng dụng và rút tiền.
Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) cho biết thủ đoạn lừa đảo này đã xuất hiện từ vài năm trước, thời gian gần đây phổ biến trở lại do nhiều người có nhu cầu nâng cấp SIM 4G và 5G.
Trong email cảnh báo, VPBank khuyến cáo khách hàng xác minh với nhà mạng trước khi tham gia các dịch vụ được giới thiệu. Không cung cấp mật khẩu, OTP cho người khác, thiết lập mã PIN cho SIM, sử dụng xác thực 2 bước qua ứng dụng thay vì SMS.
Người dùng cần thông báo cho nhà mạng, ngân hàng và cơ quan chức năng địa phương để xử lý nếu số điện thoại bị mất quyền kiểm soát.
 |
| Người dùng đối diện nguy cơ mất tiền trong tài khoản ngân hàng nếu bị kẻ xấu chiếm số điện thoại để nhận OTP. Ảnh: Mobile Syrup. |
Một thủ đoạn lừa đảo khác liên quan đến dịch vụ rút tiền từ thẻ tín dụng. Theo đó, kẻ lừa đảo giả danh nhân viên ngân hàng, yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin thẻ tín dụng, số tiền cần rút, ảnh CMND/CCCD rồi gửi vào số điện thoại lừa đảo kèm mã hợp đồng, thực chất là OTP. Có người dùng nhận lại số tiền ít hơn mong muốn, thậm chí bị trừ hết hạn mức trong thẻ tín dụng sau khi cung cấp thông tin cho kẻ lừa đảo.
Theo VPBank, dịch vụ rút tiền từ thẻ tín dụng không yêu cầu các thông tin trên. Để bảo vệ tài sản, ngân hàng này khuyến cáo người dùng không cung cấp các thông tin nhạy cảm (mật khẩu, mã OTP, số thẻ tín dụng, mã PIN, CCV...) cho người khác, kể cả nhân viên ngân hàng.
Để đảm bảo an toàn, người dùng không nên cho người khác mượn thẻ, không chụp/lưu hình ảnh thẻ trên điện thoại, gửi qua mạng xã hội để tránh kẻ xấu lợi dụng.
Trong email gửi đến khách hàng, HSBC cũng liệt kê các hình thức lừa đảo diễn ra gần đây. Với thủ đoạn lừa nâng cấp SIM 4G, HSBC khuyến cáo người dùng liên hệ điểm giao dịch của nhà mạng để kiểm chứng thông tin. Nếu SIM điện thoại bị mất tín hiệu, liên hệ lập tức đến ngân hàng để khóa thẻ và tính năng thanh toán trực tuyến.
Người dùng được yêu cầu không chia sẻ mã PIN hoặc OTP, tránh trường hợp bị chiếm đoạt tiền từ thẻ. Ngoài ra, kẻ lừa đảo có thể gửi email với nội dung cảnh báo an ninh, yêu cầu đăng nhập website, gọi vào tổng đài giả ngân hàng để đánh cắp thông tin. Người dùng không nên đăng nhập vào các website từ đường link lạ, kiểm tra số tổng đài trước khi gọi điện.
 |
| Ứng dụng Vietcombank đã tạm bỏ tính năng quên mật khẩu trên website và thiết bị di động lạ để tránh các hình thức lừa đảo hiện nay. |
Để ngăn chặn các hình thức lừa đảo trên, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) từ ngày 6/1 đã tạm ngừng tính năng quên mật khẩu trong ứng dụng VCB Digibank phiên bản web và thiết bị di động lạ (không phải thiết bị kích hoạt ứng dụng gần nhất). Khách hàng vẫn có thể tự cấp lại mật khẩu trên thiết bị đã kích hoạt VCB Digibank gần nhất, hoặc đến các điểm giao dịch của ngân hàng để được hỗ trợ.
Trên website chính thức, MobiFone cũng cập nhật cảnh báo về các cuộc gọi giả danh nhằm chiếm đoạt số điện thoại, lấy tiền trong tài khoản ngân hàng. Nếu nhận cuộc gọi từ người lạ, tự xưng nhân viên nhà mạng để giới thiệu chương trình nâng cấp SIM, người dùng cần liên hệ tổng đài MobiFone để xác minh thông tin.
Ngoài ra, người dùng không cung cấp OTP, mã PIN hay mật khẩu ngân hàng cho người khác, không soạn tin nhắn theo cú pháp lạ.
Những hình thức lừa đảo phổ biến
Tháng 7/2021, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành văn bản số 4893/NHNN-TT “V/v đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán”. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cảnh báo một số hiện tượng liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán thời gian gần đây.
 |
Người dùng nên kích hoạt tính năng nhận mã OTP trong ứng dụng giao dịch (nếu có) thay vì chỉ nhận OTP qua SMS. Ảnh: Forbes. |
Các thủ đoạn được NHNN đề cập bao gồm mạo danh nhân viên ngân hàng gọi điện cho khách hàng sử dụng thẻ ghi nợ nội địa để lừa đảo. Nếu người dùng cung cấp mã OTP giao dịch trực tuyến, sẽ bị mất tiền trong tài khoản.
Chuyển một số tiền nhỏ cho khách hàng, sau đó giả mạo ngân hàng gọi điện yêu cầu nạn nhân đăng nhập tài khoản vào trang web giả để xử lý sự cố giao dịch là một hình thức lừa đảo khác bị cảnh báo. Nếu người dùng làm theo các bước được yêu cầu, sẽ có nguy cơ bị kẻ gian lấy cắp tài khoản.
Ngoài các thủ đoạn trên, NHNN cũng cảnh báo nhiều chiêu trò mà kẻ gian thường xuyên sử dụng gần đây để lừa đảo tiền của khách hàng như giả mạo công ty tài chính mời vay vốn, hướng dẫn khách hàng cài app trên điện thoại; mạo danh nhân viên nhà mạng nhằm chiếm đoạt quyền sử dụng số điện thoại của khách hàng…
