Tỷ phú Donald Trump đang trải qua cuộc khủng hoảng tồi tệ bậc nhất trong lịch sử đối với bất cứ ứng viên tổng thống Mỹ nào sau vụ xuất hiện cuốn băng ghi âm nói về chuyện "sờ soạng" và những phát ngôn thô tục với phụ nữ.
Dù ứng viên tổng thống phe Cộng hoà vẫn tuyên bố không rút lui, khả năng này có thể xảy ra. Và nếu diễn ra, nó sẽ không dễ dàng gì.
Phải tự loại mình khỏi cuộc đua
Trước tiên, Donald Trump sẽ phải đích thân lựa chọn việc rút lui, không ai có thể buộc họ phải làm việc rút lui này. (Tình huống tương tự áp dụng với bà Clinton)
 |
| Sau hàng loạt bê bối liên quan đến phụ nữ, ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa vẫn quyết tranh cử đến cùng. Ảnh: Mirror. |
Theo Elaine Kamarck, một chuyên gia tại Viện Brookings ở bang Washington, thì khi một ứng viên rút lui, họ sẽ không được phép lựa chọn người thay thế mình. Thay vào đó, đảng Cộng hoà (hoặc Dân chủ) sẽ họp siêu đại diện của mình để tiến hành lựa chọn nhân vật thay thế.
Ứng viên với số phiếu đa số từ uỷ ban của đảng - phe Cộng hoà có 150 thành viên uỷ ban quốc gia đảng, phe Dân chủ có 350 - sẽ trở thành ứng viên tổng thống thay thế. Họ có thể bỏ phiếu lựa chọn bất cứ lúc nào từ nay tới ngày bầu cử - kể cả khi việc bỏ phiếu sớm đã diễn ra.
Những ai trong ủy ban lựa chọn ứng viên thay thế?
Dư luận thường có xu hướng sử dụng các thuật ngữ "Uỷ ban Quốc gia Dân chủ" và "Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa" để chỉ các nhóm lãnh đạo trong mỗi đảng. Nhưng cách tính số thành viên này của mỗi đảng thì khác nhau và đôi khi là khá lằng nhằng.
Phe Dân chủ sẽ bao gồm khoảng 350 thành viên, trong đó 200 thành viên được chia ra cho uỷ ban đảng ở mỗi bang tính theo tỉ lệ dân số tương ứng. Số 150 thành viên còn lại là một số thành viên lãnh đạo ở các bang hoặc lãnh đạo một số nghiệp đoàn và tổ chức có ảnh hưởng của đảng.
Phe Cộng hoà có số uỷ viên nhỏ hơn là 150 thành viên với mỗi bang có 3 người là ba nhân vật Cộng hoà cao cấp nhất của bang. Số thành viên của từng bang này sẽ có số phiếu tương ứng với số đại biểu mà bang của họ từng có tại đại hội đảng đã tiến hành ở Cleveland.
Phe Cộng hoà cũng có thể tiến hành đại hội đảng lại nhưng việc này rất khó khả thi về mặt hậu cần khi đã quá sát ngày bầu cử như này.
 |
| Đại hội đảng Cộng hòa 2016 ở Cleverland. Ảnh: Cleveland. |
Các cử tri bỏ phiếu cho Đại cử tri đoàn, không phải tổng thống
Trump và Clinton đã nhận được những phiếu bầu đầu tiên từ quá trình bỏ phiếu sớm ở một số bang. Do vậy, điều gì sẽ xảy ra với những lá phiếu đã được bỏ khi xảy ra trường hợp thay đổi ứng viên tổng thống?
Điều xảy ra ở đây chính là ứng cử viên mới sẽ nhận được số phiếu đã được bầu cho ứng viên cùng đảng trước đó. Điều này xuất phát từ việc khi các cử tri đi bỏ phiếu, họ không thực sự bỏ phiếu cho ứng cử viên tổng thống mà chỉ bầu cho các đại cử tri đại diện mình đi bầu tổng thống. Những đại cử tri này sẽ chính thức đại diện cho từng bang trực tiếp bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 12.
Đây cũng là lý do tại sao Clinton hay Trump về mặt lý thuyết vẫn có thể rút khỏi cuộc đua, thậm chí rút ngay trong ngày bầu cử. Về mặt kĩ thuật, tên của các ứng viên xuất hiện trên phiếu bầu hay không cũng không quan trọng.
Điểm khó: Các cam kết buộc đại cử tri bỏ phiếu cho đúng ứng viên nhật định
Một số bang ở Mỹ thông qua luật yêu cầu đại cử tri phải bỏ phiếu cho chính ứng viên đã được đa số cử tri bang đó chọn lựa. Điều này nhằm ngăn chặn việc đại cử tri đổi ý và bầu cho ứng viên tổng thống họ muốn.
 |
| Tổng thống Obama đi bỏ phiếu sớm ở Chicago, Mỹ. Ảnh: Reuters. |
Nhưng trong trường hợp có ứng viên tổng thống được thay thế, luật này có khả năng cản đại cử tri bỏ phiếu cho ứng viên thay thế.
Richard Winger, người phụ trách trang Ballot Access News và là chuyên gia về quy trình bầu cử, giải thích rằng có thể sẽ có bang làm chặt việc phạt này (trong trường hợp có ứng viên thay thế), nhưng mức phạt sẽ không đáng kể và thường là sẽ được ai đó trả dùm (có thể là đại diện đảng).
