Với khoảng 150 doanh nghiệp, 6.000 người tham dự, lễ khởi công Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và Triển lãm Quốc tế Đổi mới Sáng tạo Việt Nam 2021 (VIIE 2021) đã được tổ chức tại Hà Nội sáng 9/1.
Đây là một trong những dự kiện liên quan đến đổi mới sáng tạo lớn nhất từng được tổ chức tại Việt Nam. Cơ quan chủ trì là Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT).
Tới dự, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng công trình sẽ giúp hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, một trong những chìa khóa giúp Việt Nam vươn lên trong giai đoạn tới.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: Việt Linh. |
Yếu tố nội sinh quan trọng cho tăng trưởng
Mở đầu bài phát biểu khoảng 15 phút, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định đổi mới sáng tạo là chìa khóa thành công, là một trong những lợi thế, lợi khí quan trọng nhất trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của hầu hết quốc gia.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã thay đổi nhanh chóng nền tảng số, các công nghệ số, kết nối Internet vạn vật, công nghệ tự động hóa… buộc Việt Nam phải thích nghi, hành động mạnh mẽ.
Thủ tướng nhắc đến dự thảo báo cáo chính trị chuẩn bị trình Đại hội Đảng lần thứ XIII có đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam là nước có thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, nhân dịp 100 năm thành lập nước, Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao.
Tuy vậy, ông nhấn mạnh con đường vươn lên vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, thách thứ. Việt Nam tiềm ẩn nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình và tụt hậu. Do đó, ông cho rằng phải đổi mới sáng tạo, phải có khát vọng Việt Nam hùng cường mạnh mẽ hơn.
 |
| Phối cảnh Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia. Ảnh: NIC. |
Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh để thực hiện khát vọng thì phải dùng tri thức, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đặc biệt, đổi mới sáng tạo là yếu tố nội sinh quan trọng cho tăng trưởng. Chính công nghệ mới, cùng nguồn nhân lực phù hợp là yếu tố quyết định cho tăng trưởng trong dài hạn, giúp thoát bẫy thu nhập trung bình.
Ông chỉ ra thực tiễn đã cho thấy nhiều nước giàu tài nguyên nhưng không tăng trưởng nhanh được, ngược lại, có nước nghèo tài nguyên nhưng vẫn đạt tăng trưởng kinh tế cao. Yếu tố khác biệt chính là con người và công nghệ.
Mạnh tay chi cho khoa học, công nghệ
Thủ tướng cho biết chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam liên tục cải thiện, đã tăng 10 bậc, đứng thứ 42/141 quốc gia, đứng đầu nhóm 29 quốc gia cùng thu nhập. Ông đánh giá đây là nền tảng quan trọng, cùng bệ phóng cho đổi mới sắp tới.
Do đó, khu vực Nhà nước và tư nhân càng nhận thức đúng tầm quan trọng cho đầu tư khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, coi là ưu tiên chi cho khoa học công nghệ cần tương xứng hơn, hiệu quả.
Ông nêu thực trạng chi cho đầu tư khoa học, công nghệ ở Việt Nam ở mức 0,44% GDP, là mức rất thấp so với bình quân trên thế giới là trên 2%. Việt Nam cũng đang tụt hậu về mức độ sáng tạo công nghệ, về đổi mới sáng tạo, năng suất lao động so với một số nước trong khu vực và châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan…
“Vì chưa thực sự có chính sách, cơ chế tốt tốt, chưa có bài toán hay, đúng tầm để kích thức sự sáng tạo đúng tầm của các nhà khoa học, chuyên gia”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, ông cho rằng hành lang pháp lý còn thiếu đồng bộ, chưa tạo động lực cho phát triển và khoa học công nghệ, rất ít doanh nghiệp quan tâm cho đầu tư khoa học công nghệ.
Ngoài ra, năng lực nghiên cứu phục vụ cuộc sống còn hạn chế, hệ thống đổi mới sáng tạo còn manh mún, hạn chế. “Rõ ràng nếu không mạnh dạn đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ mắc kẹt trong hố năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp và bẫy thu nhập trung bình của chính chúng ta”, ông nhấn mạnh.
 |
| Lãnh đạo Chính phủ ấn nút khởi công NIC và khai mạc VIIE 2021. Ảnh: Việt Linh. |
Người đứng đầu Chính phủ đánh giá cao và hoan nghênh việc xây dựng NIC và tổ chức triển lãm quốc tế về đổi mới sáng tạo của Bộ KHĐT. Hành động này giúp hiện thực hóa Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị, thúc đẩy vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Triển lãm cũng quy tụ được hàng trăm doanh nghiệp trong và ngoài nước, các viện, trường đại học. Ông đánh giá các sản phẩm cho thấy tiềm năng rất lớn của các tổ chức, doanh nghiệp, các nhà sáng chế Việt Nam, kể cả các nhà sáng chế trẻ em. Triển lãm sẽ nơi là kết nối các chủ thể, hệ sinh thái, hợp tác các đối tác.
Nhân dịp này, Thủ tướng hoan ngênh đề xuất lấy ngày 10/1 là ngày đổi mới sáng tạo quốc gia.
Thủ tướng cũng mong muốn NIC sẽ là nơi tạo ra điều kiện lý tưởng cho khởi nghiệp, là nơi thử nghiệm chính sách mới, môi trường làm việc thuận lợi để thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Việt Nam có thể xuất khẩu công nghệ ra thế giới.
Người đứng đầu Chính phủ sớm đưa NIC đi vào hoạt động, để trở thành mô hình tiên phong cho thúc đẩy đổi mới sáng tạo của Việt Nam.
Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) được xây dựng trên khu đất rộng 9,6 ha với diện tích sử dụng là 35.000 m2 tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội).
Đây dự kiến sẽ là nơi quy tụ các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ lớn trong và ngoài nước, nơi cung cấp các phòng lab nghiên cứu, thử nghiệm sản phẩm theo chuẩn mực quốc tế nhằm đem đến điều kiện hạ tầng tốt nhất cho nghiên cứu phát triển các ý tưởng công nghệ.
NIC sẽ được xây dựng gồm nhiều phân khu chức năng như: Trung tâm dịch vụ tích hợp; không gian làm việc cho các công ty công nghệ lớn trong và ngoài nước; không gian làm việc chung cho các quỹ đầu tư mạo hiểm và doanh nghiệp đổi mới sáng tạo; khu các phòng thí nghiệm, xưởng chế tạo nguyên mẫu; trung tâm tổ chức sự kiện, các khu triển lãm, trưng bày sản phẩm…
Cũng tại khu vực xây dựng NIC, Bộ KHĐT cũng tổ chức triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam 2021 (Vietnam International Innovation Expo 2021 - VIIE 2021). Đây là triển lãm quốc tế đầu tiên về đổi mới sáng tạo.
Triển lãm nhấn mạnh vai trò trung tâm của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ trong nước và các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; thể hiện rõ Việt Nam là điểm đến của đổi mới sáng tạo của khu vực trong kỷ nguyên mới.
