MỘT TUẦN KHỦNG KHIẾP CỦA FACEBOOK
Tuần qua, Facebook đối mặt với hàng tấn khủng hoảng: New York Times tung bài điều tra trò bẩn của Facebook, nội bộ công ty rạn nứt, cổ phiếu lao dốc kỷ lục, lỗi nền tảng xuất hiện dày đặc.
Facebook vừa trải qua lễ Tạ ơn tồi tệ nhất từ trước đến nay. Hàng loạt các biến cố khiến lãnh đạo Facebook và bản thân nền tảng này lâm nguy.
Mở đầu chuỗi domino khủng hoảng là bài báo 6.000 từ của New York Times (NYT). Bài báo tố cáo những chiêu bẩn của Facebook nhằm định hướng dư luận và lấp liếm những sai phạm của mình.
Sau đó nhiều nhà quảng cáo uy tín trên thế giới cũng lên tiếng tố cáo mạng xã hội này làm ăn "chỉ nghĩ đến tiền" và " kinh doanh thất đức". Những tin xấu này ảnh hưởng trực tiếp đến Facebook khi ngày 20/11, cổ phiếu Facebook giảm xuống còn 131 USD, mức giá thấp nhất trong suốt 2 năm qua.
Chuỗi khủng hoảng vẫn chưa dừng lại khi server của Facebook và nhiều ứng dụng trong hệ sinh thái như Instagram và Whatsapp gặp lỗi liên tục trong nhiều ngày qua..
New York Times vạch mặt trò bẩn của Facebook
Ngày 14/11, NYT đăng tải bài báo 6.000 chữ gây chấn động về những bê bối liên quan đến việc lấp liếm các lỗi lầm về chính trị và dữ liệu người dùng của Facebook.
Bằng một cuộc điều tra kéo dài hàng tháng của một nhóm phóng viên, NYT đã phơi bày gần như toàn bộ cách Facebook xử lý những bê bối "tày trời" của mình.
 |
| Bài báo 6.000 từ của New York Times bắt đầu chuỗi khủng hoảng của Facebook trong tuần qua. Ảnh: New York Times |
Phóng viên của NYT đã phỏng vấn với hơn 50 nguồn gồm các giám đốc điều hành, nhân viên hiện tại và trước đây của Facebook, các nhà lập pháp, quan chức chính phủ, nhóm vận động hành lang và nhân viên quốc hội.
Đầu tiên, bài báo nhấn mạnh việc người đứng đầu Facebook đã mắc nhiều sai lầm khi phát hiện ra những chiến dịch tranh cử đầy lời lẽ thù địch từ tài khoản cá nhân Tổng thống Mỹ Donald Trump nhưng vẫn không xóa nó khỏi Facebook.
Đồng thời, NYT đề cập vụ Facebook đã không có những phản ứng nhanh nhất mà cố tình che đậy việc kết quả bầu cử của Mỹ chịu ảnh hưởng lớn từ Nga. Bên cạnh đó, bài viết còn chứng minh việc Facebook chống khủng hoảng bằng cách vận động hành lang và định hướng dư luận. Ngoài ra, bài báo cũng cho biết cách bộ đôi Mark và Sheryl thuê những công ty "PR đen" để định hướng luồng dư luận chống lại mạng xã hội này.
>> Chơi trò truyền thông bẩn, còn ai tin Facebook
Bị nhà quảng cáo tố kinh doanh thất đức
Một ngày sau bài báo 6.000 từ vạch trần những việc làm của Mark Zuckerberg - CEO Facebook và Sheryl Sandberg - COO Facebook của NYT, nhiều nhà quảng cáo hàng đầu đã chỉ trích công khai mạng xã hội này kinh doanh thất đức, chỉ biết đến tiền.
"Giờ đây chúng tôi biết Facebook làm mọi thứ chỉ để kiếm tiền. Họ hoàn toàn không có đạo đức", giám đốc phát triển một trong những công ty quảng cáo lớn trên thế giới nhận định.
Những nhà quảng cáo chính là "chén cơm" của Facebook. Nhưng mối quan hệ cộng sinh này đã trở nên căng thẳng hơn sau những thông tin được NYT phơi bày.
"Phát hiện của New York Times là giọt nước tràn ly. Giờ đây chúng tôi đã biết Facebook làm mọi thứ chỉ để kiếm tiền. Họ hoàn toàn không có đạo đức", Rishad Tobaccowala, Giám đốc phát triển của Publicis Groupe, một trong những công ty quảng cáo lớn nhất thế giới nói với NYT.
Doanh thu năm 2017 của Facebook đạt 40 tỷ USD. Hầu hết số tiền Facebook kiếm được đều từ các nhà quảng cáo trên toàn cầu. Có rất ít nhà quảng cáo có thể rời khỏi nền tảng Facebook bởi họ đã quá phụ thuộc và mạng xã hội này luôn hứa sẽ tốt hơn sau mỗi lần sai phạm.
Theo Carolyn, Phó chủ tịch Các giải pháp tiếp thị toàn cầu của Facebook, khách hàng của Facebook phụ thuộc vào mạng xã hội này để phát triển kinh doanh. "Facebook tập trung toàn lực để phục vụ tận tình khách hàng từ lớn đến nhỏ, cải thiện an toàn, bảo mật và thúc đẩy xã hội tốt hơn", Carolyn nói.
>> Facebook bị tố kinh doanh thất đức
Cổ phiếu rớt thảm nhất trong 2 năm qua
Sau bài báo của NYT, cổ phiếu Facebook có một tuần lao dốc thảm hại. Theo CNBC, với mức giảm này, cổ phiếu Facebook đang có giá thấp nhất trong 2 năm trở lại đây với giá 132 USD, quay về mốc cuối năm 2016. Từ khi lập kỷ lục vào tháng 7/2018, giá cổ phiếu Facebook đến nay đã giảm 40%.
 |
| Kể từ tháng 7/2018, Facebook đã bốc hơi 40% giá trị cổ phiếu. |
Chính việc tuột dốc giá cổ phiếu của Facebook khiến cổ đông nháo nhào, lo lắng. Trên Twitter, cổ phiếu Facebook gặp phải hai luồng ý kiến. Một số người kêu gọi bán phá giá cổ phiếu vì cho rằng mạng xã hội kinh doanh thiếu đạo đức. Tuy vậy, vẫn có ý kiến cho rằng đây là thời điểm tốt để mua cổ phiếu của Facebook.
Scott Stringer, một nhà đầu tư sở hữu 1 tỷ USD cổ phần tại Facebook cho rằng việc Zuckerberg nắm ghế Chủ tịch hội đồng quản trị thực sự là một tai họa cho mạng xã hội này.
"Một công ty có ảnh hưởng lớn như Facebook đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ. Điều này chỉ có thể đạt được khi tách biệt giữa vị trí Chủ tịch hội đồng quản trị và Giám đốc điều hành", Stringer nói với Business Insider.
Lỗi xuất hiện dày đặc
Ngày 18/11, mạng xã hội Facebook gặp phải lỗi tê liệt khiến nhiều người dùng tại Việt Nam và nhiều nước không thể truy cập bảng tin (News Feed). Trên trang báo cáo tình trạng "sức khỏe" dành cho nhà phát triển của Facebook, vạch đỏ "downtime" đã xuất hiện.
Tối ngày 20/11, người dùng Facebook trên toàn cầu cũng phàn nàn việc nền tảng này chập chờn suốt nhiều giờ liền. Một số trường hợp, người dùng còn không thể truy cập Facebook.
 |
| Tuần qua, nền tảng mạng xã hội gặp phải những lỗi nghiêm trọng suốt nhiều ngày. |
Cụ thể, người dùng Facebook không thể sử dụng mạng xã hội này trên trình duyệt máy tính. Ảnh đại diện của hầu hết tài khoản Facebook đều không thể hiển thị. Bên cạnh đó, người dùng cũng không thể gửi và nhận tin nhắn trên Messenger hoặc gửi rất chậm.
Trang Downdetector, chuyên thống kê lỗi của các website nhận được hơn 7.000 lượt báo lỗi vào đêm 20/11. Tất cả người dùng đều chung một tình trạng là Facebook không thể truy cập bình thường trên giao diện web và tính năng nhắn tin hoạt động chập chờn.
Lỗi xảy ra tại nhiều khu vực như châu Âu, Bắc Mỹ và nhiều nước Đông Nam Á trong đó có Việt Nam. Theo thống kê của Outage Report, tuần qua Facebook đã dính lỗi 4 lần là 12-18-20/11. Hiện Facebook vẫn chưa thể hoạt động bình thường trở lại. Người dùng vẫn tiếp tục báo lỗi mạng xã hội này hoạt động chập chờn.
 |
| Người dùng bắt đầu nổi giận với Facebook. |
Trên Twitter chính thức của mình, Facebook lên tiếng thông báo đang cố gắng khắc phục. "Chúng tôi biết một số người đang gặp sự cố khi truy cập vào các ứng dụng thuộc Facebook. Chúng tôi đang làm việc để giải quyết vấn đề càng sớm càng tốt", Facebook viết. Tuy vậy thông báo này không kèm một lời xin lỗi nào.
Đến ngày 21/11, Facebook thông báo họ đã khắc phục hoàn toàn lỗi. Tuy vậy, các trang báo lỗi Facebook và hashtag #Facebookdown vẫn được người dùng sử dụng để phàn nàn về việc mạng xã hội này hoạt động chập chờn. Đây cũng là tuần Facebook xuất hiện nhiều lỗi nhất trong lịch sử mạng xã hội này.
Thêm 3 nước yêu cầu Mark Zuckerberg đi điều trần
Ngày 19/11, theo The Guardian, ba nước bao gồm Brazil, Latvia và Singapore vừa chính thức yêu cầu Mark Zuckerberg, ông chủ của Facebook ra điều trần trước quốc hội về các vấn đề liên quan đến những thông tin sai lệch trên mạng xã hội này. Tính đến nay đã có 8 quốc gia thực hiện việc này.
 |
| Nhiều quốc giá yêu cầu Mark Zuckerberg phải điều trần những lỗi lầm của mình. Ảnh: New York Times. |
Theo The Guardian, Brazil có dân số khoảng 209 triệu người. Với 8 quốc gia, tổng số dân đạt khoảng 389 triệu người, lớn hơn con số 326 triệu dân của nước Mỹ.
Sự ảnh hưởng đến từ những thông tin sai lệch trên Facebook và ứng dụng nhắn tin WhatsApp là không hề nhỏ. Thậm chí, một số thông tin cho rằng, hai dịch vụ trên đã gây xáo trộn kết quả trong cuộc bầu cử tổng thống Brazil.
Nhân viên Facebook bất mãn
Trước hàng loạt các tin xấu ập đến, ngày 16/11, Facebook đã tổ chức một cuộc họp video và yêu cầu toàn bộ nhân viên trên toàn cầu tham gia. Cuộc họp kéo dài 1 tiếng.
Trong cuộc họp, Mark Zuckerberg trực tiếp trả lời nhiều câu hỏi và trấn an tinh thần các nhân viên của Facebook trên toàn cầu.
Đặc biệt, Zuckerberg cảnh báo nhân viên không được rò rỉ bất kỳ thông tin cho báo chí. Bất cứ ai tiết lộ, Facebook sẽ sa thải người đó ngay lập tức. Tuy nhiên chỉ 3 ngày sau đó, thông tin về cuộc họp nội bộ đã được báo chí đăng tải.
Rất nhiều nhân viên đã bắt đầu cảm thấy bất mãn với cách kinh doanh và sự độc tài của Zuckerberg. Hình ảnh tiêu cực của Facebook liên tục được đưa lên mặt báo, khiến nhiều nhân viên thất vọng, đặc biệt là đội ngũ an ninh.
Theo Wall Street Journal, số lượng nhân viên của Facebook cũng đang giảm dần. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, chỉ một nửa nhân viên Facebook lạc quan về tương lai của công ty, giảm 32% so với năm 2017. Đồng thời, số nhân viên tin vào việc Facebook "làm cho thế giới tốt đẹp hơn" giảm 19%.
Mark Zuckerberg tuyên bố giữ ghế chủ tịch
Trong cuộc phỏng vấn với CNN ngày 21/11, khi được hỏi liệu Zuckerberg có ý định rời khỏi ghế chủ tịch hội đồng quản trị hay không, CEO Facebook nói: "Không nằm trong kế hoạch của chúng tôi".
 |
| Dù liên tục dính bê bối, Mark Zuckerberg vẫn cương quyết giữ cả hai chức vụ cao nhất tại Facebook. Ảnh: CNN. |
Hiện Mark Zuckerberg đang kiêm nhiệm hai chức vụ cao nhất là chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành. Để tập trung tất cả quyền lực Zuckerberg chia cổ phiếu Facebook thành ba loại A, B, C. Trong đó chỉ có cổ phiếu loại A có quyền biểu quyết và Zuckerberg đang nắm 60% loại cổ phiếu này. Điều này cho thấy CEO 34 tuổi vẫn là người quyền lực nhất của Facebook dù chuyện gì có xảy ra.
Đây không phải lần đầu tiên Zuckerberg trả lời không cho câu hỏi có muốn từ chức không. Ngày 15/11, Zuckerberg cũng không đồng tình với việc tách hai vị trí chủ tịch và giám đốc điều hành tại Facebook. "Tôi thật sự không nghĩ đề xuất đó là đúng đắn", Zuckerberg nói.
Giữa tháng 10, một số công quỹ đang nắm cổ phần Facebook đã hậu thuẫn một chiến dịch nhằm "đá bay" Mark Zuckerberg khỏi vị trí chủ tịch Facebook. Bản đề xuất trên yêu cầu Facebook thay thế chủ tịch hội đồng quản trị mới trong kỳ họp thường niên vào tháng 5/2019. Tuy vậy, nó đã bị Facebook bác bỏ với lý do "gây ra sự thiếu ổn định, nhầm lẫn và kém hiệu quả cho ban quản trị trong chức năng quản lý và quan hệ".
>> Khi Mark Zuckerberg nổi giận
Video khiêu dâm 25 triệu lượt xem nhởn nhơ tồn tại
Sáng ngày 21/11, tài khoản Facebook J.C. M***** đăng tải đoạn video chứa hình ảnh khêu gợi. Nhân vật chính sau đó khỏa thân một phần, góc máy quay cận vào bộ phận sinh dục để trần. Đoạn clip này vi phạm nghiêm trọng chính sách nội dung của Facebook về ảnh khỏa thân, khiêu dâm.
Sau 24 giờ đăng tải, video trên nhận được 25 triệu lượt xem, 200.000 lượt thích, 220.000 bình luận và 390.000 lượt chia sẻ. Đây là những số liệu cho thấy sự lan truyền chóng mặt của đoạn video khiêu dâm trên.
Thậm chí chủ tài khoản còn khoe chỉ sau 3 giờ đăng tải, đã có hơn 5.000 người theo dõi tài khoản của người này. Hiện tài khoản đăng tải video nhận được hơn 40.000 lượt theo dõi.
 |
| Hệ thống AI kiểm duyệt nội dung khiêu dâm của Facebook bất lực trước video khỏa thân đạt 25 triệu lượt xem. |
Sự lỏng lẻo của Facebook trong việc kiểm duyệt của video nói trên như phủ nhận lại những gì mạng xã hội này tuyên bố. Ngày 15/11, trong một ghi chú đăng tải trên trang cá nhân, Mark Zuckerberg, CEO Facebook, khẳng định mạng xã hội 2,2 tỷ người dùng đã có thể kiểm duyệt gần như toàn bộ ảnh khỏa thân bằng trí thông minh nhân tạo.
"Một số loại nội dung có hại được AI xác định dễ dàng hơn và nhưng chúng tôi mất nhiều thời gian để đào tạo máy. Ví dụ việc xác định ảnh khoả thân thường dễ hơn các thách thức ngôn ngữ sắc thái, như lời nói căm thù. Hệ thống của chúng tôi đã chủ động xác định 96% ảnh khoả thân và gỡ khỏi Facebook. Vài năm trước tỷ lệ quét được những nội dung này gần như bằng không", Zuckerberg viết.
Đoạn clip khiêu dâm trên đã được Facebook gỡ khỏi mạng xã hội đêm 21/11. Tuy vậy, người dùng vẫn bày tỏ sự bức xúc trước công nghệ AI mà Facebook tự hào có khả năng kiểm duyệt nội dung 96%.
"Đăng hình mặc áo dài lên thì 5 phút sau bị Facebook gỡ vì vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Trong khi đó video quay bộ phận sinh dục thô tục như vậy lại tồn tại cả ngày", tài khoản Ngọc Linh bình luận dưới video khiêu dâm.
Trường hợp cho thấy dù đầu tư nhiều thời gian và nỗ lực nghiên cứu nhưng Facebook vẫn bất lực trước những nội dung độc hại trên nền tảng của mình, chậm trễ trong việc xử lý.
Theo New York Times, đáp lại hàng loạt lỗi lầm của mình, Mark Zuckerberg cho rằng nó là lỗi của việc Facebook đã phát triển ngoài tầm kiểm soát của ông. “Thực tế của việc điều hành một công ty hàng chục nghìn người là việc bạn không thể biết điều gì đang xảy ra”, Zuckerberg nói hôm 15/11.
Hiện Facebook đang có 33.060 nhân viên, tăng hơn 8.000 so với đầu năm. Tuy vậy con số này không quá lớn khi Google có 85.050 nhân viên, Apple có 132.000 nhân viên.
