Máy bay do thám U-2 - con mắt thần của quân đội Mỹ

Suýt bị “khai tử” bởi máy bay do thám không người lái Global Hawk 30, máy bay do thám U-2, biểu tượng của Mỹ trong Chiến tranh lạnh, lại đang khẳng định được vai trò của một "lão tướng" trong lực lượng không quân Hoa Kỳ.

Nhiệm vụ công khai hiện nay của “lão tướng” U-2 là do thám không phận Triều Tiên từ các căn cứ không quân trên mặt đất của Hàn Quốc. Nó được mệnh danh là mắt thần, giám sát mọi hoạt động quân sự bên phía quân đội Triều Tiên, trong đó có cả triển khai tên lửa và các cơ sở hạt nhân của Bình Nhưỡng.

"Lão tướng" U-2 - biểu tượng một thời của quân đội Mỹ.

Nhưng mới chỉ ngày 26/1 vừa qua, Bộ Quốc phòng Mỹ đã dự định thay thế toàn bộ U-2 bằng máy bay do thám không người lái Global Hawk 30, loại vũ khí được gọi là “đột phá công nghệ” của quân đội Mỹ. Tuy nhiên, chi phí quá đắt đỏ và chất lượng do thám thua kém so với U-2 chính là lí do giúp “lão tướng” của không quân Mỹ tránh phải về vườn.

Để đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao của quân đội Mỹ, 3 chiếc máy bay do thám U-2 được đưa vào phục vụ từ thời Chiến tranh lạnh đã được đại tu toàn bộ với giá tiền lên tới 1 tỷ USD. Bên trong vỏ sắt cũ kĩ, những chiếc U-2 được trang bị hệ thống cảm biến và liên kết dữ liệu hoàn toàn mới. Những chiếc U-2 hiện nay có khả năng bay cao hơn và thời gian bay làm nhiệm vụ dài hơn. Nhờ được kết nối trực tiếp với mặt đất và vệ tinh, U-2 có thể cung cấp thông tin do thám và tình báo nhanh chóng, đồng thời giúp xử lí các tình huống cơ động hơn.

Một trong ba chiếc máy bay do thám đang hoạt động ở các căn cứ không quân Mỹ tại Hàn Quốc.

Những chiếc U-2 có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết, ở độ cao không tưởng và làm nhiệm vụ không kể ngày đêm. Đây là loại máy bay đã cung cấp cho phía Mỹ tất cả những thông tin tình báo quan trọng trong các cuộc xung đột lớn và ngay cả trong thời bình của đối phương. Khi được yêu cầu, U-2 còn có thể cung cấp hình ảnh rõ nét để hỗ trợ các Cơ quan quản lý cấp Liên bang của Mỹ giảm nhẹ hậu quả thiên tai.

Về thiết kế của U-2, nó là loại máy bay do thám một chỗ ngồi, một động cơ, hoạt động ở độ cao lớn, làm nhiệm vụ trinh sát. Thân dài, cánh rộng và có cấu tạo giống như tàu lượn cùng với hệ thống cảm biến, camera độ nét cao, U-2 là một trong những máy bay trinh sát thành công nhất của quân đội Mỹ.

Máy bay do thám U-2 và những thiết bị do thám bổ trợ.

Là sản phẩm của Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ, Không quân Hoa Kỳ và Công ty chế tạo chiến đấu cơ hàng đầu Lockheed, U-2 được coi là biểu tượng của Mỹ, thu được rất nhiều kết quả trong Chiến tranh lạnh với Liên Xô. Trên thực tế, chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của U-2 được triển khai vào tháng 8/1955, và chính thức được đưa vào hoạt động năm 1956 dưới sự quản lý của CIA. Ban đầu, giám đốc dự án chế tạo U-2 nói rằng nó được sản xuất để nghiên cứu thời tiết phục vụ cho Không quân Mỹ. Tuy nhiên sau đó, báo chí phát hiện ra các nhiệm vụ của U-2 ở bên ngoài lãnh thổ nước Mỹ.

Trên thực tế, U-2 chưa bao giờ được chế tạo để đo đạc thời tiết. Nó được trang bị những camera độ nét cao để chụp ảnh và hệ thống điện tử tinh vi nhằm thu thập các thông tin tình báo. Mục tiêu chính của U-2 là lãnh thổ Liên Xô, đối thủ lớn nhất của Mỹ trong Chiến tranh lạnh. Mỹ sẽ dựa vào những thông tin này để đánh giá các tiến bộ trong khoa học và công nghệ của Liên Xô. Ngoài ra, các máy bay U-2 cũng được sử dụng để thu thập thông tin tình báo liên quan đến các hoạt động quân sự trong các cuộc khủng hoảng ở Syria, Iraq, Ả-rập Xê-út, Lebanon và Yemen.

Phi công cần phải thở oxy một tiếng trước khi cất cánh.

Các hoạt động của U-2 gần như bí mật tuyệt đối trong nhiều năm, cho đến ngày 1/5/1960. Chiếc U-2 do phi công kỳ cựu Gary Powers, người đã chụp ảnh được hệ thống tên lửa đạn đạo xuyên lục địa trong một căn cứ quân sự của Liên Xô, điều khiển đã bị bắn hạ bởi hàng loạt tên lửa đất đối không của quân đội Xô Viết. 14 tên lửa SA-2 đã đồng loạt bay lên khi phát hiện chiếc U-2 của Powers. Dù không thể đạt đến độ cao 20,4km mà chiếc U-2 đang bay, nhưng sóng xung kích từ các tên lửa phát nổ đã khiến chiếc máy bay bị vỡ vụn.

Phía Mỹ ngay lập tức khẳng định chiếc U-2 bị nạn khi làm nhiệm vụ đo đạc thời tiết, nhưng viên phi công bị bắt sống và toàn bộ dữ liệu từ xác chiếc máy bay được giải mã vạch trần âm mưu do thám của cơ quan tình báo Mỹ. Viên phi công Powers bị kết tội gián điệp và giam giữ trong 2 năm.

Trang phục của phi công điều khiển U-2 cũng rất đặc biệt. Nó giống như quần áo của các nhà du hành vũ trụ.

Trên thực tế, U-2 có thể bay ở độ cao hơn 21km, cao gấp đôi trần bay của máy bay thương mại thông thường. Ở độ cao này, rất ít loại tên lửa có thể với tới, nhưng nó lại gây ra không ít phiền toái cho phi công trong khoang lái. Do bay ở độ cao lớn nên phi công dễ bị khó thở do không khí quá loãng, vì vậy trang phục dành cho người điều khiển U-2 cũng rất đặc biệt. Nó giống như bộ quần áo của các phi hành gia, nhằm đảm bảo áp suất. Ngoài ra, các phi công cần phải thở oxy một tiếng trước khi cất cánh để giảm lượng Nitơ trong máu.

Dù đã được sản xuất từ rất lâu, nhưng những chiếc U-2 vẫn vượt trội hơn so với máy bay do thám không người lái Global Hawk 30. Những chiếc Global Hawk 30 tối tân có giá thành đắt đỏ chỉ có thể bay được ở độ cao 18.300 mét, và dễ bị bắn hạ hơn. Ngoài ra, những bức ảnh do Global Hawk 30 chụp không thể nét bằng những gì U-2 có thể cung cấp. Tuy nhiên, kích cỡ nhỏ, thời gian hoạt động lên tới 32 giờ cùng với việc không cần phi công điều khiển chính là lợi thế của Global Hawk 30. Bên cạnh đó, do kích thước đặc biệt nên việc cất và hạ cánh những chiếc máy bay do thám U-2 đều phải có những chiếc xe phân khối lớn Pontiac chạy dọc đường băng để trợ giúp.

Trịnh Duy

Theo Infonet.vn