 |
Trong một cuộc họp nội bộ gần đây ở trụ sở Melon Park, bang California, toàn bộ nhân viên của Meta đã tấn công Zuckerberg bằng hàng loạt câu hỏi. Họ đặt ra nghi vấn về khả năng lãnh đạo của ông và tại sao phải tin tưởng vị CEO này. “Đây là một câu hỏi hoàn toàn hợp lý”, Mark Zuckerberg đáp lời.
Theo Washington Post, đây chính là đòn đau dành cho Mark Zuckerberg, người luôn tự hào với tôn chỉ “hành động thật nhanh và phá vỡ mọi nguyên tắc” để đạt được thành công như hôm nay.
Ông bắt đầu từ một start-up nhỏ để trở thành một tập đoàn trị giá 116 tỷ USD và là biểu tượng cho thành công của Thung lũng Silicon. Zuckerberg đã đưa Meta vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn, bị cộng đồng chỉ trích, tẩy chay, đồng thời củng cố niềm tin cho cấp dưới. Mặc dù đôi lúc vẫn không tránh khỏi sai lầm, trước đây Mark Zuckerberg vẫn được đánh giá trong nội bộ là vị CEO đáng tin, luôn vẽ ra những tương lai tốt đẹp.
Mark Zuckerberg đã phụ lòng tin của nhân viên
Nhưng giờ đây, khi tài chính lao dốc, làn sóng sa thải liên tục xảy ra cùng với khoản đầu tư đắt đỏ vào metaverse mà không thu lại được gì, Mark Zuckerberg đã khiến nội bộ Meta hoang mang. Họ nhận ra rằng ông đã mất đi tầm nhìn xa trông rộng và cả lòng tín nhiệm của cấp dưới. Zuckerberg đang bước vào khủng hoảng tâm lý không thể lường trước, nguồn tin nội bộ cho biết.
“Dường như họ đang đi từ tôn chỉ ‘hành động thật nhanh và phá vỡ mọi nguyên tắc’ xuống còn ‘hành động thật chậm và phá hủy mọi thứ’, sau đó lại tìm cách sửa chữa từng sai lầm một”, một nhân viên nói với Washington Post.
Tuần trước, giá cổ phiếu của Meta đã tăng 13% sau khi doanh thu quý I/2023 đưa ra tăng so với năm ngoái. Tuy nhiên, nguồn tin cho biết đợt sa thải hàng loạt trước đó đã khiến nội bộ tập đoàn rối loạn. Ngay cả lãnh đạo cấp cao của Meta cũng đổ lỗi cho Mark Zuckerberg vì sự xuống dốc của tập đoàn.
 |
| Tham vọng metaverse của Mark Zuckerberg đã đẩy Meta xuống vực sâu. Ảnh: Meta. |
Meta đã chiêu mộ 41.000 nhân viên trong giai đoạn đại dịch mới mục tiêu đầu tư cho nguồn lực khi dòng tiền đang ồ ạt chảy vào. Nhưng trong cuộc họp mới đây, Giám đốc công nghệ Andrew Bosworth đã trách Zuckerberg vì tuyển dụng quá lố bất chấp sự ngăn cản từ các lãnh đạo cấp cao và thậm chí còn tự ý sa thải gấp nhiều lần nhân viên so với dự tính của họ.
Lòng tin nhân viên dành cho Meta chẳng còn sót lại bao nhiêu. Hãng công nghệ sẽ khó có thể tuyển dụng thêm những nhân tài mới vì vướng nhiều tiếng xấu trước đó như scandal đình đám Cambridge Analytica hay Facebook Files của cựu nhân viên Frances Haugen.
Trong một cuộc khảo sát hồi tháng 10/2022, chỉ có 31% người tham gia cho biết họ tin tưởng vào ban lãnh đạo đang đưa công ty đi đúng hướng. Con số này giảm 11% so với kết quả khảo sát tháng 5/2022.
“Điều đặc biệt ở Meta chính là lòng tin. Nhưng nó đã bị phá hủy và chúng tôi cảm giác như bị phản bội”, một nhân viên chia sẻ với Washington Post.
Cú trượt dài của Meta
Suốt nhiều năm qua, Meta đã mạnh tay tuyển dụng nhân sự mới, mời gọi họ bằng nhiều phúc lợi và mức lương cao ngất ngưởng. Mỗi năm, Zuckerberg đều tham vấn các giám đốc để đặt mục tiêu tuyển nhân sự mới dựa trên chiến lược kinh doanh. Quá trình này được gọi là “Napkin”, một nhân viên cho biết.
Những người có tham vọng nếu muốn được thăng chức sẽ đề xuất các dự án yêu cầu phải lập đội nhóm mới hoặc bỏ qua quy trình báo cáo trực tiếp với cấp trên. Những người này được các nhân viên truyền tai là “ông vua của đế chế mới”.
Vào thời điểm đó, quả thật Meta hoàn toàn có đủ nguồn lực để xây dựng những “đế chế” này. Trong suốt giai đoạn 2020 - 2021, Meta được lợi từ các nhãn hàng chuyển sang hình thức bán hàng trực tuyến và sử dụng Facebook, Instagram để tiếp cận khách hàng khi thế giới đang phải đối mặt với đại dịch. Đầu năm 2021, Meta khẳng định thương mại điện tử là lĩnh vực quảng cáo thành công nhất của họ.
Meta đã nhanh chóng bành trướng nhờ lợi thế của mình trong giai đoạn này. Tập đoàn đã tăng hạng nhân viên lên đến hai con số. Tổng nhân sự giai đoạn 2019 - 2022 đã tăng gấp đôi. Meta còn ra mắt cửa hàng kỹ thuật số Facebook và Instagram Shop để bán hàng trên các mạng xã hội cùng với Live Shopping.
 |
| Ảnh Mark Zuckerberg xuất hiện trong cuộc phản đối ngày 29/10/2022 vì Facebook tung tin sai sự thật. Ảnh: Hollie Adams. |
Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào thương mại điện tử tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Các công ty sẽ dễ cắt hợp đồng quảng cáo nếu chúng không mang lại doanh thu, Washington Post nhận định.
Meta cũng giữ tâm lý lạc quan với mảng thực tế ảo (VR). Mark Zuckerberg đã cược lớn vào tầm nền về thế giới ảo metaverse và cho rằng đây sẽ là nền tảng điện toán mới, thay thế smartphone. Dẫu vậy, tập đoàn công nghệ đã ngã đau với dự án này.
Mặc dù rất vui mừng vì trở thành trọng tâm phát triển tiếp theo của tập đoàn, một số nhân viên phòng nghiên cứu AR/VR Reality Labs vẫn lo ngại lĩnh vực này sẽ khó mang lại thành công về mặt thương mại. “Chúng tôi như một công ty công nghệ đang cố thử nghiệm công nghệ mới chứ không giống một công ty phần cứng có chỗ đứng nhất định đang xây dựng một hệ sinh thái thiết bị mới”, một nhân viên nội bộ chia sẻ.
Meta đã mất hàng tỷ USD để biến giấc mơ metaverse thành hiện thực. Phòng Reality Labs đã lỗ hơn 13,7 tỷ USD trong năm ngoái, tăng mạnh so với con số 10,2 tỷ USD năm 2021 và 6,6 tỷ USD năm 2020.
John Carmack, từng là Giám đốc công nghệ của Oculus và chuyên viên tham vấn cho phòng VR của tập đoàn, cũng rời đi vào tháng 12/2022 vì lo ngại về tính phi thực tế, thiếu hiệu quả của lĩnh vực này. “Chúng ta có nhân lực và nguồn lực khổng lồ nhưng lại đang tự hủy hoại chính mình và hoang phí chúng”, Carmack viết trong bức thư cuối cùng gửi đến nhân viên tập đoàn.
Mark Zuckerberg nhận sai
Đến mãi đầu năm 2022, sự tự tin thái quá của Meta mới bắt đầu lung lay. Ứng dụng chủ lực Facebook lần đầu tiên đánh mất hơn 500.000 người dùng trong 3 tháng cuối năm 2021. Giá cổ phiếu cũng lao dốc hơn 25%.
Cũng trong giai đoạn đó, CEO Mark Zuckerberg và các quản lý cấp cao của tập đoàn bắt đầu đánh giá những nhân viên ít cống hiến trong công việc. Những kế hoạch tuyển dụng mới cũng hoãn lại, hủy bỏ mọi cơ hội làm việc và từ chối các đơn xin việc do nhóm nhân sự đề xuất.
 |
| CEO Mark Zuckerberg thừa nhận từng đánh giá quá cao khả năng tăng trưởng dẫn đến tình trạng thừa nhân viên. Ảnh: Chris Delmas. |
Điều này đã gây ra sự căng thẳng và oán giận trong nội bộ Facebook. Các nhân viên lo lắng rằng mình sẽ mất việc, giảm lương, thưởng hay môi trường làm việc sẽ mang tính cạnh tranh hơn. Nhiều chuyên gia cho rằng Mark Zuckerberg luôn được bao quanh bởi những người đi cùng Meta những ngày đầu và am hiểu văn hóa làm việc ở đây. Do đó, vị CEO thiếu những góc nhìn mới trong việc quản lý tập đoàn.
Cựu Giám đốc điều hành Sheryl Sandberg, người từng được xem là “đồng CEO”, có quyền lực tương đương với Zuckerberg, đã nghỉ việc vào năm 2022. Sau đó, CEO Meta đề cử Javier Olivan, người gắn bó với Meta từ 2007, vào vị trí này. Ông cũng chia nhỏ quyền hành của Giám đốc điều hành mới cho những quản lý cấp cao khác, đa số đều làm việc ở Meta 10 năm trở lên.
Do đó, khi làn sóng sa thải diễn ra, những người có quyền quyết định nhân viên bị đuổi việc không phải các quản lý trực tiếp mà là những vị giám đốc cấp cao. Khi báo chí đăng tin Meta sắp cắt giảm hàng nghìn nhân viên trước khi tuyên bố chính thức, ban lãnh đạo Meta quyết định giữ im lặng. “Tôi đã sai và đây là một sai lầm lớn. Phát triển thực chất phải là trở nên tinh gọn và mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn”, Mark Zuckerberg thừa nhận trong buổi họp tài chính.
