V

ậy mà mới đây, khi xuất hiện cùng bạn bè, ngôi sao võ thuật khiến nhiều khán giả bất ngờ với ngoại hình thay đổi quá lớn. Lý Liên Kiệt không thể đứng thẳng, mái tóc bạc trắng và gương mặt như ông lão. Khán giả lo lắng Lý Kiên Kiệt bệnh trở nặng, họ cầu nguyện cho ông sớm bình phục. Vốn kiệm lời nhưng ngôi sao võ thuật sau đó đưa ra những hình ảnh tươi tắn hơn cùng phát ngôn khẳng định "tôi vẫn ổn".

Thời gian gần 40 năm khởi nghiệp trôi nhanh như một chớp mắt, Lý Liên Kiệt từ ông hoàng võ thuật dần trở thành người đứng bên kia dốc cuộc đời. Sóng gió trong cuộc sống và bệnh tật đã biến người đàn ông lừng lẫy đó già trước tuổi quá nhanh. 

"Lý Liên Kiệt chưa từng khi nào có cuộc sống hạnh phúc" đó là nhận định của nhà phê bình Bạch Vân trên Baike. Trong dàn cao thủ võ thuật hàng đầu, ông có hoàn cảnh gia đình khó khăn nhất. Lý Liên Kiệt sinh ngày 26/4/1963 tại Bắc Kinh, trong một gia đình có 5 anh chị em mà ông là con út. Năm Lý Liên Kiệt 2 tuổi, cha ông qua đời vì bệnh tật. Mẹ ông gánh vác kinh tế trong gia đình bằng nghề công nhân và bán vé.

Ngày còn nhỏ, thể chất của tài tử Hoàng Phi Hồng rất yếu. Gia đình lo lắng nên gửi Lý Liên Kiệt đi học võ từ năm 8 tuổi. “Tôi chưa bao giờ nghĩ quyết định đơn giản năm đó lại là cột mốc trong đời con trai”, mẹ Lý Liên Kiệt chia sẻ trong lần hiếm hoi bà trò chuyện với báo chí.

Tròn 8 tuổi, Lý Liên Kiệt chính thức theo học tại trường thể thao võ thuật nghiệp dư Thập Sát Hải tại Bắc Kinh. Cũng năm đó, Lý Liên Kiệt lọt mắt xanh võ sư danh tiếng Ngô Bân. 9 tuổi, ông đã tham gia thi đấu giải võ thuật toàn quốc thanh thiếu niên.

Bất ngờ xảy ra khi cậu bé mới học võ một năm đã mang về giải Biểu hiện xuất sắc. Năm 1972, Lý Liên Kiệt khóc vì xúc động khi được gặp Thủ tướng Chu Ân Lai. “Có trong mơ tôi cũng chưa từng nghĩ mình hợp võ thuật đến vậy”, Lý Liên Kiệt nói trên Tân Hoa Xã.

Giai đoạn từ năm 1971 đến 1979, Lý Liên Kiệt liên tục mang về 5 giải vàng võ thuật toàn quốc, hơn 60 giải nhỏ với các nội dung múa thương, kiếm và wushu. Báo chí và chuyên gia võ thuật phải thừa nhận Lý Liên Kiệt là thần đồng võ học hiếm có của Trung Quốc, vận động viên tiềm năng của quốc gia này ở các giải đấu quốc tế.

Ở

giai đoạn các cao thủ võ thuật được ưu ái, Lý Liên Kiệt đã lọt mắt xanh các nhà làm phim. Trong lịch sử màn ảnh Hoa ngữ, tài tử 55 tuổi là diễn viên duy nhất chưa từng đóng vai quần chúng hay vai phụ đã được giao vai nam chính. Năm 1981, chỉ với vai hòa thượng Giác Viễn trong Thiếu Lâm Tự, một gã tay ngang đóng phim đã trở thành ngôi sao tầm châu Á. Năm đó, Lý Liên Kiệt mới 18 tuổi.

Nhiều ý kiến cho rằng Lý Liên Kiệt gặp may khi sở hữu gương mặt “nhìn là thấy quân tử”. Nhờ gương mặt này, đạo diễn Trần Gia Thượng, Từ Khắc hay các nhà làm phim lớn luôn nghĩ đến Lý Liên Kiệt trong các vai diễn anh hùng trượng nghĩa. Thập niên 1990 có thể được nói là thời kỳ của Lý Liên Kiệt.

Những bộ phim do ông đóng chính tạo tiếng vang lớn, doanh thu tốt khi ra mắt. Trong đó có thể kể đến Tinh võ anh hùng, Hoàng Phi Hồng: Nam nhi tự cường, Trung Hoa anh hùng, Tiếu ngạo giang hồ: Đông Phương Bất Bại, Phương Thế Ngọc, Thái cực Trương Tam Phong, Trung Nam Hải bảo tiêu...

“Sau khi Thiếu Lâm Tự thành công, ai cũng nói tôi gặp may. Nhưng thực sự, tôi không thấy bản thân may mắn đến vậy", Lý Liên Kiệt nói.

Nhà phê bình Ôn Lương tiết lộ thành danh nhờ những vai hành động nên Lý Liên Kiệt phải đánh đổi bằng vô số chấn thương. Thời điểm quay Thiếu Lâm Tự, xương cổ, dây chằng, xương đùi của ông bị gãy. Nam diễn viên phải phẫu thuật trong 7 giờ đồng hồ, nằm viện suốt hai tháng. Năm 1981, Lý Liên Kiệt đã có giấy chứng nhận tàn tật cấp ba.

Kết thúc phim Nam Bắc Thiếu Lâm, xương sống của ông bị tổn thương, vùng thắt lưng bị gãy xương. Đến ngày đóng Trung Hoa anh hùng, Lý Liên Kiệt bị đánh gãy xương mũi, một bên mắt trúng đòn ảnh hưởng tới giác mạc.

Thêm vào đó, lịch quay dày đặc, chế độ ăn uống xáo trộn khiến Lý Liên Kiệt bị bệnh tiêu hóa, có lần ngất xỉu ở phim trường. “Lần quay Hoàng Phi Hồng, mắt cá chân trái bị gãy. Các bác sĩ lúc đó còn có thể cầm chân quay thành vòng 180 độ”, Lý Liên Kiệt nhớ lại.

"Cuộc đời đóng phim của tôi rất thăng trầm dù rằng ai nhìn vào cũng nói tôi thành công suôn sẻ. Thú thực, nhiều lúc tôi chỉ mong đóng vai xác chết trong các phim Hong Kong. Thù lao diễn viên quần chúng Hong Kong còn cao hơn tôi rất nhiều”, Lý Liên Kiệt tâm sự.

Khi mới vào ngành giải trí, Lý Liên Kiệt đã có cơ hội hợp tác với các công ty điện ảnh lớn của Hong Kong. Đầu tiên là Thiệu Thị trong giai đoạn từ năm 1984 đến 1990. Năm 1991 đến 1992, Lý Liên Kiệt đầu quân cho Gia Hòa. Nhưng ông chưa bao giờ được giới làm phim xứ Cảng thơm tôn trọng.

Khi quay Nam Bắc Thiếu Lâm do Thiệu Thị đầu tư, Lý Liên Kiệt làm việc với đạo diễn Lưu Gia Lương. Lưu Gia Lương tuyển chủ yếu là nghệ sĩ Hong Kong. Họ có thù lao rất cao, diễn viên quần chúng cũng có thể thu về 50 NDT/ngày. Trong khi diễn viên đến từ Đại lục chỉ được trả 3 NDT.

Những mâu thuẫn về sự phân biệt khiến Lý Liên Kiệt cùng Thiệu Thị chấm dứt hợp tác, bắt đầu ký hợp đồng với Gia Hòa. Dưới thời Gia Hòa, hình tượng Hoàng Phi Hồng do Lý Liên Kiệt đóng trở thành kinh điển.

Tiếc là "tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa", Lý Liên Kiệt bị o ép trong suốt 2 năm. Nam diễn viên không được nhận thù lao, bị ép lịch quay dày đặc dẫn đến chấn thương liên miên. Đôi bên suýt đưa nhau ra tòa vì vấn đề tiền bạc. Đường cùng, Lý Liên Kiệt quyêt định cậy nhờ Thái Tử Minh, một tay anh chị có tiếng vừa trở về từ Hà Lan.

Dưới bàn tay Thái Tử Minh, Lý Liên Kiệt dàn xếp được vấn đề thù lao với Gia Hòa. Sau đó, Thái Tử Minh trở thành quản lý của tài tử họ Lý. Mối quan hệ hợp tác của hai người chủ yếu dựa trên chữ “nghĩa” không phải tiền bạc.

Đáng buồn, ngày 16/4/1992, Thái Tử Minh bị bắn chết ngay khi rời khỏi thang máy. “Ngày đó, Lý Liên Kiệt khi biết tin như người mất hồn. Ông ấy không dám tin vào những thế lực đáng sợ nào đang bủa vây xung quanh mình”, một người trong giới tiết lộ trên QQ.

“Đó là món nợ máu cả đời tôi mang ơn Thái Tử Minh”, Lý Liên Kiệt nói.

Cái chết của Thái Tử Minh khiến Lý Liên Kiệt mạnh mẽ hơn. Ông kết hợp cùng một trùm giải trí Đài Loan - cao thủ võ thuật Nguyên Khuê - thành lập công ty điện ảnh Chính Đông.

Những năm 1993 đến 1997, Lý Liên Kiệt ghi dấu ấn mạnh mẽ trên ảnh đàn, trở thành ông vua phòng vé. Từ năm 1998, Lý Liên Kiệt tấn công sang thị trường Hollywood, chính thức vươn tầm ngôi sao võ thuật quốc tế.

M

ang về vô số giải thưởng võ thuật quốc gia, trở thành ngôi sao tầm cỡ quốc tế nhưng thực lực của Lý Liên Kiệt luôn bị đặt dấu hỏi lớn. Những ý kiến không thích Lý Liên Kiệt nhận định công phu của tài tử nặng tính hình thức, cùng lắm dùng để đối đầu vài tên cướp đường phố. Họ tin rằng khi đấu tay đôi với võ sĩ thực chiến, Lý Liên Kiệt chắc chắn sẽ nhận thất bại.

Giới chuyên gia nhận định điểm mạnh trong võ thuật của Lý Liên Kiệt là tốc độ nhanh, thế võ cực chuẩn theo lý, lực mạnh và sức bật lớn. Các chiêu thức của Lý Liên Kiệt tung ra đều gọn và chặt chẽ. Ở những cú đá trên không, Lý Liên Kiệt có thể thực hiện trong chớp mắt và vẫn đạt tiêu chí…đẹp.

Khán giả châu Á từng mê mệt khi chứng kiến thế võ tài hoa cùng hình tượng tuấn lãng của Lý Liên Kiệt trong Thiếu Lâm Tự. Họ cũng hâm mộ hình tượng Hoàng Phi Hồng võ công hơn người do Lý Liên Kiệt đảm nhận. Đến với Tinh võ anh hùng, ngôi sao võ thuật thực sự đã mang Kung Fu của Trung Quốc đến với thế giới sau những chiêu thức “tựa như nước chảy mây trôi”.

Cái hay trong phong cách của Lý Liên Kiệt là những động tác chính xác đúng tinh thần Triệt Quyền Đạo và khác công phu gió lốc của Lý Tiểu Long. Diễn đàn Phim đại chúng bình luận: “Kung Fu của Lý Liên Kiệt là sức mạnh kết hợp cùng cái đẹp, tạo ra loại võ thuật mỹ cảm. Động tác có nhu có cương, nhanh nhẹn và chính xác”.

Cao thủ của Thành Gia Ban là Lư Huệ nhận xét: “Lý Liên Kiệt là vận động viên toàn năng, lực đánh, tốc độ đều rất tốt. Tôi cho rằng khi đóng phim, Lý Liên Kiệt đã bị ảnh hưởng đáng kể vì kịch bản”.

Cao thủ võ thuật màn ảnh Trâu Triệu Long nhận định: “Lý Liên Kiệt là võ thuật gia chân chính. Xem Lý Liên Kiệt đánh võ mới hiểu thế nào là võ thuật Trung Quốc chân chính”.

Mọi sự so sánh là khập khiễng nhưng chỉ đạo võ thuật Viên Hòa Bình từng mạnh mẽ nhận xét Lý Liên Kiệt hơn tài Chân Tử Đan, vượt Thành Long. Võ của Lý Liên Kiệt được khen ngợi tinh túy trong khi thế võ của Thành Long thường được so sánh với “gánh xiếc”. Còn Chân Tử Đan lại mạnh tính vũ lực, thiếu đi chiều sâu võ học. 

Trả lời Sina, Viên Hòa Bình thẳng thắn: “Anh ấy giống như cuốn từ điển công phu. Bạn nói bất kỳ điều gì liên quan đến võ thuật, Lý Liên Kiệt đều nắm rõ. Mặc dù Chân Tử Đan là đồ đệ của tôi nhưng tôi cho rằng Lý Liên Kiệt là ngôi sao võ thuật biết đánh võ nhất màn ảnh Hoa ngữ”.

Bản thân Chân Tử Đan cũng chọn Lý Liên Kiệt khi được hỏi ai là ngôi sao biết đánh võ nhất giữa những cái tên như Hồng Kim Bảo, Thành Long, Ngô Kinh. 

Trong làng sao võ thuật Trung Quốc, Lý Liên Kiệt là nghệ sĩ hiếm hoi mở lò võ đào tạo chính quy. Thập niên 1980, ông mở võ quán ở Mỹ, sáng tạo Mãn Giang Hồng Quyền. Gần đây, Lý Liên Kiệt tự hào khi tạo ra môn võ mới mang tên Công thủ đạo và dành nhiều thời gian để truyền bá võ học.

M

ột thời tuổi trẻ tung hoành ngang dọc, được các nhà làm phim Hollywood nể trọng nhưng Lý Liên Kiệt lại vướng vết chàm khi ở bên kia sườn dốc cuộc đời. Năm 2016, ông nhận lời tham gia vai Khương Tử Nha trong Phong thần bảng truyền kỳ. Bộ phim bị coi là tác phẩm thảm họa của điện ảnh Hoa ngữ. 

Khán giả tự hỏi: “Vì sao Lý Liên Kiệt lại nhận lời tham gia bộ phim thảm họa đến vậy?”. “Tôi nể phục vợ chồng nhà sản xuất Hướng Hoa Cường. Nhiều năm qua biết ơn họ nên khi nào họ cần, tôi đều sẵn sàng”, Lý Liên Kiệt giải thích.

Theo On, mối ân nghĩa với Hướng Hoa Cường xuất phát từ bà xã Lợi Trí. Cây viết nổi tiếng Nghê Khuông từng thốt lên: “Lợi Trí là giai nhân đẹp nhất trong 50 năm qua ở showbiz. Nếu như cô ấy thi hoa hậu không đạt giải, tôi sẵn sàng lao đến đốt nhà đài”.

Giống Nghê Khuông, Lý Liên Kiệt trúng tiếng sét ái tình ngay khi gặp đàn chị hơn 2 tuổi trên phim trường Long tại thiên nhai. Năm 1989, Lý Liên Kiệt đệ đơn ly hôn người vợ thanh mai trúc mã, bỏ hai con gái để có thể tự do yêu Lợi Trí.

Nhiều người trong giới tiếc khi ngôi sao võ thuật lại si tình trước người đẹp tai tiếng. Lợi Trí từng có mối quan hệ tình cảm bí ẩn với ông vua sòng bạc Vương Hà Hồng. Nguồn tin báo chí cho hay năm đó Lợi Trí bị 4 bà vợ của Vương Hà Hồng thuê giang hồ truy sát. Cô còn vướng nghi vấn sinh con cho đại gia sòng bạc.

Lý Liên Kiệt biết hết thảy những tin đồn đó nhưng ông bỏ ngoài tai. Ông nói với Lợi Trí là “nhất kiến chung tình”, vừa gặp đã định trọn đời chỉ yêu một người.

Năm 1996, Lợi Trí đầu tư bất động sản tại Sơn Đông thất bại. Vì để giúp người yêu, Lý Liên Kiệt lao vào đóng phim do Hướng Hoa Cường đầu tư sản xuất. Nguồn tin Sina cho hay giai đoạn đó, Hướng Hoa Cường không tiếc tiền để giúp đỡ Lý Liên Kiệt trang trải nợ nần. 22 năm qua, Lý Liên Kiệt luôn nhớ ân nghĩa này.

Không chê Lợi Trí tai tiếng, ngôi sao võ thuật ở bên cô 10 năm trước khi chính thức tổ chức lễ cưới tại Los Angeles (Mỹ) vào năm 1999. Người trong giới đều nói Lý Liên Kiệt vinh quang cả đời nhưng lại là chàng trai si tình trong yêu đương.

Khi Lợi Trí sinh con, Lý Liên Kiệt khước từ nhiều dự án phim để có thể bên cạnh vợ. Ông cũng chấp nhận luôn những lời chế nhạo từ công chúng khi bỏ rơi 2 con gái trong cuộc hôn nhân đầu, dồn tâm trí nâng níu 2 người con với Lợi Trí.

“Cô ấy không thiếu những đại gia triệu USD theo đuổi. Nhưng cô ấy sẵn sàng gả cho tôi, một người bỏ vợ và chưa có gì trong tay. Vì điều đó thôi, tôi sẵn sàng làm tất cả để cô ấy được hạnh phúc”, Lý Liên Kiệt khẳng định.

T

uổi thơ thiếu thốn tình cảm, sống trong bệnh tật, khi nổi tiếng lại bị bủa vây bởi những thế lực xã hội đen và chấn thương, Lý Liên Kiệt đã sớm nghĩ đến chuyện nghỉ hưu để tìm sự bình yên. Một ngày mùa hè năm 2005, Lý Liên Kiệt tâm sự trên Tân Hoa Xã về quyết định ngừng đóng phim khi mới 42 tuổi.

“Tôi bắt đầu đóng phim võ thuật năm 16 tuổi. Tôi cho rằng ở lĩnh vực này, tôi đã thể hiện hết khả năng của mình. Chẳng còn động lực nào cho tôi nếu 5 hay 10 năm tới vẫn tiếp tục đóng phim võ thuật. Hoắc Nguyên Giáp là vai diễn kết thúc cuộc đời tôi với tư cách một ngôi sao võ thuật”, Lý Liên Kiệt nói.

Không lâu sau tuyên bố giã từ nghiệp ngôi sao võ thuật, Lý Liên Kiệt phát hiện mắc bệnh cường giáp và chấn thương cột sống. Nhịp tim của ông không còn ổn định. Trên ấn phẩm Arena, khi nói về cái chết, Lý Liên Kiệt bình thản: “Tôi đã lo hậu sự cho mình từ năm 40 tuổi”.

Nam diễn viên Trương Tam Phong không kiêng kị khi bị hỏi về cái chết sau nhiều năm quy y cửa Phật. “Tôi tin vào vòng luân hồi. Thế nên dù tương lai, tôi biết đại nạn của mình sắp tới cũng không cảm thấy lo sợ, ân hận hay tiếc nuối. Tôi đã chăm sóc gia đình rất tốt, cũng đối xử tốt với mọi người. Tôi không có điều gì khó buông bỏ nếu phải qua đời”, ông nói.

Lý Liên Kiệt không sợ chết và tự chuẩn bị sẵn tâm lý với gia đình, bạn bè. Ông cho rằng đó là điều bất kỳ ai cũng phải đối diện.

“Gần nhất, tôi có ghé qua một ngôi chùa ở Tây Tạng. Tôi học cách đón nhận cái chết của chính mình. Phật dạy kiếp này làm được điều gì sẽ ảnh hưởng đến kiếp sau. Mỗi ngày sống trên đời, tôi đều làm hết khả năng, giúp đỡ người khác. Hy vọng, kiếp sau sẽ hạnh phúc và nhiều tiếng cười hơn”, Lý Liên Kiệt nói.

Trên Tân Hoa Xã, nam diễn viên 55 tuổi không ngừng băn khoăn về tương lai võ thuật truyền thống Trung Quốc. Ông trăn trở khi phim ảnh dần bóp méo tinh hoa võ thuật.

“Những bộ phim võ thuật luôn bao gồm yếu tố võ và bạo lực. Nhưng đó là hai khái niệm không hề liên quan tới nhau. Tôi muốn khán giả hiểu được giá trị võ học, tại sao chúng ta cần phải luyện Kung Fu. Đâu là võ thuật Trung Hoa chân chính?”, ông đặt câu hỏi.

“Muốn phát triển võ học Trung Quốc mà thiếu đi lòng tin và sự kiên nhẫn rất khó thành công. Đối với tôi, Jack Ma là võ thuật gia. Ông ấy nghên cứu và luyện võ suốt 30 năm. Ông ấy mang ý chí kiên định với võ học, điều mà có tiền cũng không thể mua được”, Lý Liên Kiệt nhấn mạnh.