Ly hôn với chồng đã chết tại Nhật Bản

Giữa năm 2019, Ako (50 tuổi) nộp đơn ly dị người chồng đã mất 2 năm trước của mình.

“Ngay cả khi chồng tôi còn sống, tôi phải làm mọi việc và chăm sóc cha chồng 80 tuổi bị tiểu đường. Chồng tôi làm việc ở công ty, luôn đi sớm về khuya, cuối tuần đi chơi golf. Anh ấy chưa bao giờ phụ giúp gì cho tôi”, Ako kể.

Người phụ nữ 50 tuổi từng nhiều lần tính đến chuyện ly hôn nhưng lại tự nhủ chờ đến khi con tốt nghiệp đại học. Năm 2017, chồng cô qua đời vì ung thư. Kiệt sức vì một mình chăm sóc cha chồng, cô quyết định ly hôn.

Tại Nhật Bản, ly hôn thông thường cần có sự đồng ý của cả hai vợ chồng. Nhưng trong trường hợp một trong hai người đã mất, người còn lại vẫn có quyền ly hôn để cắt đứt quan hệ với nhà chồng/vợ.

Một đám cưới truyền thống tại Nhật Bản. Ảnh: Getty.

Trên thực tế, ly hôn với người đã khuất (thuật ngữ trong tiếng Nhật: shigo rikon) không hề hiếm tại xứ sở hoa anh đào và đang có xu hướng tăng trong những năm gần đây.

Theo Bộ Tư pháp Nhật Bản, năm 2013, số vụ ly hôn người đã chết là hơn 2.000. Năm 2016, con số này tăng lên 4.000 trường hợp. Và đến năm 2019, số lượng các vụ ly hôn người chết tiếp tục tăng, vượt 10.000 vụ.

Ước tính, trong 10 năm (2008-2018), số phụ nữ ly dị chồng đã khuất đã tăng gấp 3 lần.

Cạn tình

Khác với trường hợp của Ako, chuyên gia tư vấn hôn nhân Takahara Sakiko (61 tuổi) ly hôn người chồng đã mất sau khi phát hiện ông ta từng ngoại tình.

Năm 2010, Sakiko biết chuyện chồng có quan hệ với phụ nữ khác. Tuy nhiên, khi chồng phát hiện ung thư, bà vẫn gác lại mọi giận hờn để vào bệnh viện chăm sóc, hoàn thành đạo nghĩa vợ chồng.

“Nhưng tôi phát hiện ông ta vẫn lén lút giữ lại ảnh chụp chung cùng người đàn bà đó. Điều đó khiến tôi tổn thương”, Sakiko nói.

Một năm sau, chồng qua đời, Sakiko nộp đơn ly hôn sau khi hỏi ý kiến các con. “Tôi không muốn tiếp tục sống với tư cách vợ của người đã phản bội mình”.

Ngày càng nhiều phụ nữ Nhật Bản ly hôn chồng quá cố. Ảnh minh họa: Reuters.

Vài năm trở lại đây, Sakiko tổ chức các hội thảo về ly hôn chồng đã mất. Không hối hận về quyết định của mình nhưng bà "không khuyến khích điều này" và khuyên mọi người nên thảo luận với con cái, người thân hai bên gia đình trước khi nộp đơn.

Giống Sakiko, ngày càng nhiều phụ nữ quyết ly hôn vì "cạn tình" với người đã chết. Những mâu thuẫn, hiểu lầm tích tụ khi hai vợ chồng còn chung sống đã khiến các bà vợ không muốn "dính líu" gì đến chồng, kể cả người đó đã mất.

Phản ánh thực tế nói trên, bộ phim Sugu Shinun Dakara được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Uchidate Makiko đang tạo ra cơn sốt tại Nhật Bản.

Trong phim, nhân vật chính đã quyết định cắt bỏ mọi mối quan hệ với người chồng đã khuất sau khi nhận ra mình bị phản bội và chưa bao giờ được trân trọng trong thời gian dài chung sống.

Không thừa kế, không nghĩa vụ

Thủ tục ly hôn với người đã chết khá đơn giản. Người muốn ly hôn chỉ cần điền vào mẫu đơn và nộp lên chính quyền địa phương cùng một số giấy tờ tùy thân và giấy chứng tử của vợ/chồng.

Người muốn ly hôn có thể nộp đơn bất cứ lúc nào sau khi vợ/chồng qua đời. Đơn có thể được duyệt và có hiệu lực ngay trong ngày.

Sau khi ly hôn, mọi mối quan hệ với nhà vợ/chồng đều chấm dứt. Nhiều góa phụ nói rằng họ như được “giải thoát” vì không còn phải gánh vác nghĩa vụ, trách nhiệm của người vợ, người con dâu như trước.

“Chồng mất, tôi tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình, tự mình xây nhà, chăm sóc hai con. Thế nhưng, vài ba bữa, mẹ chồng lại đến quấy rầy. Tôi cảm giác như bà đang đổ lỗi cho tôi vì cái chết của chồng. Sau hai năm đau khổ, tôi đã đệ đơn ly hôn”, một phụ nữ kể.

Nhiều phụ nữ ly hôn vì mâu thuẫn với nhà chồng. Ảnh minh họa: Shutterstock.

“Nhiều phụ nữ góa bụa ở độ tuổi 50-60 thường không thể chia sẻ quan điểm truyền thống của cha mẹ chồng đã ngoài 70 tuổi của họ. Không muốn hoặc không thể tiếp tục đáp ứng những kỳ vọng vô lý từ nhà chồng, họ chọn cách cắt đứt mọi ràng buộc về mặt pháp lý với cha mẹ chồng”, trang Nippon nhận định.

Theo luật sư Tatsuya Hagiwara, ly hôn chồng đã mất có thể giúp người vợ thoát khỏi ràng buộc trách nhiệm với nhà chồng. Tuy nhiên, nó cũng khiến các góa phụ gặp không ít bất lợi.

"Những người vợ chọn giải pháp ly hôn như vậy sẽ không thể tiếp tục nhận được sự giúp đỡ từ người thân của chồng về cả tài chính lẫn tinh thần".

Ngoài ra, họ phải chủ động với cuộc sống mới, bao gồm chuyện nhà cửa, nuôi dạy con cái. Đây có thể là một thách thức lớn vì đa số những người này đều ở chung với gia đình chồng trước đó và thường phụ thuộc kinh tế vào chồng.

Trong khi đó, luật sư Mito Ayako nhận định: "Vợ chồng nên quan tâm và bày tỏ sự biết ơn của mình đến người kia. Như vậy, những cuộc ly hôn sau khi chết sẽ không còn cần thiết".