|
|
Sự kiện 433 người cùng trúng giải độc đắc ở Philippines gây tranh cãi vì nó bị cho là điều phi lý. Ảnh: Criondo. |
Cuối tuần trước, nhiều người không tin khi có tin về 433 người cùng trúng giải độc đắc tại Philippines. Họ chia nhau giải thưởng trị giá gần 4 triệu USD. Điều này gây tranh cãi vì nhiều người cho rằng xác suất hàng trăm người cùng trúng số là “gần như không thể xảy ra”.
Tuy nhiên, sự hiểu biết cơ bản về xác suất và tâm lý con người có thể giải thích lý do kết quả này không khó xảy ra như bạn vẫn nghĩ.
Cách thức hoạt động của xổ số
Những người hoài nghi thắc mắc vì sao 433 người có thể chọn cùng dãy số trúng thưởng gồm 6 con số 09-45-36-27-18-54 (có thể theo bất kỳ thứ tự nào). Hay đơn giản, tất cả đều là bội số của 9.
Theo Conversation, cách thức hoạt động của loại xổ số này như sau: Mỗi người mua vé số chọn 6 con số từ một đến 55. Dãy số trúng giải độc đắc được quay ngẫu nhiên. Một vé trúng giải độc đắc nếu 6 số trên đó giống với 6 số được quay.
Do đó, mỗi vé có:
Cơ hội trúng giải = 6/55 trùng với số đầu tiên x 1/54 cơ hội trùng số thứ hai x 4/53 cơ hội trùng số thứ ba x 3/52 cơ hội trùng số thứ tư x 2/51 cơ hội trùng số thứ năm x 1/51 cơ hội trùng số thứ sáu.
Đồng thời, điều này có nghĩa bất kỳ vé nào đã bán ra đều có 1/28.989.675 cơ hội trúng giải độc đắc. Vậy làm thế nào để 433 vé lại trùng nhau và trùng với chính giải độc đắc?
Cơ hội là gì?
Nếu không biết có bao nhiêu vé thực sự đã được bán ra, chúng ta không thể biết xác suất chính xác để có 433 vé trúng thưởng.
Một ước tính gây chú ý trong tuần qua là khoảng 10 triệu lượt vé đã được bán ra. Thống kê này cũng tuyên bố cơ hội trúng giải là không tưởng: Một trong 1.224 số 0. Đây là con số thực sự vô lý.
Tuy nhiên, ước tính này bỏ qua bằng chứng thực nghiệm đáng kể về hành vi và tâm lý của con người. Nó giả định mỗi người mua vé có cơ hội như nhau để chọn cơ hội trúng giải trong tỷ lệ 1/28.989.675.
Trên khắp thế giới, người ta đã quan sát thấy rõ ràng một số bộ số phổ biến hơn rất nhiều so với những bộ khác.
Đây là lý do một số chuyên gia ủng hộ việc sử dụng bộ tạo số ngẫu nhiên khi ai đó mua vé số bằng tiền mặt. Nó sẽ không làm tăng cơ hội khớp với giải thưởng nhưng có thể giảm khả năng bạn phải chia khoản tiền thưởng nào với người khác nếu có nhiều hơn một người chọn trùng một số.
 |
| Một trong 433 tờ vé số trúng giải độc đắc tại Philippines. Ảnh: The Conversation. |
Nhiều yếu tố tâm lý hơn xác suất
Xem xét kỹ hơn các con số của giải độc đắc - 9, 18, 27, 36, 45 và 54 - có thể đưa ra một số manh mối giải thích vì sao hiện tượng này khả thi.
Có thể, bộ số này đã thu hút mọi người và khiến nhiều người cùng chọn nó.
Hiện tượng nhiều người cùng trúng số độc đắc đã xuất hiện ở Vương quốc Anh năm 2018. Khi đó, 5/6 số của dãy trúng thưởng là bội số của 7. Chưa hết, năm 2020, một chuỗi các số liên tiếp 5-6-7-8-9-10 đã giúp nhiều người cùng trúng giải độc đắc ở Nam Phi.
Ngoài ra, dãy số trúng thưởng xổ số của Philippines có cơ hội được rút ra không kém bất kỳ dãy số nào khác. Cơ hội rút ra 9, 18, 27, 36, 45 và 54 giống hệt 1, 18, 19, 28, 30 và 46.
Tuy nhiên, nhiều người lại cho rằng dãy số thứ 2 sẽ có nhiều khả năng xảy ra ngẫu nhiên hơn. Đây là lỗi sai về nhận thức.
Theo nghiên cứu, con người đã được chứng minh là đánh giá kém một cách đáng ngạc nhiên về một chuỗi các số thực sự ngẫu nhiên trông như thế nào. Trên thực tế, chúng thậm chí còn dễ xuất hiện hơn là tìm các con chim bồ câu có ngoại hình giống nhau.
Trong một nghiên cứu, những người tham gia có khả năng chọn số lẻ nhiều gấp đôi chọn số chẵn khi họ được yêu cầu nghĩ về một số ngẫu nhiên nào đó. Điều này cho thấy một số con số có thể “cảm thấy” ngẫu nhiên hơn những con số khác, mặc dù điều này rõ ràng là vô lý.
 |
| Con người thường có xu hướng chọn các số lẻ nhiều gấp đôi số chẵn. Ảnh: Inqurier. |
Có phải hành vi gian lận không?
Việc 433 vé trúng thưởng được bán ra vẫn chưa phải là bằng chứng thuyết phục đây có phải hành vi gian lận hay không. Sẽ rất thú vị nếu chúng ta biết có bao nhiêu người đã mua cùng một vé số này vào tuần trước, hoặc những dãy số nào thu hút nhiều người mua.
Dựa trên giai thoại từ các giải xổ số khác, dãy số độc đắc khiến 433 người cùng trúng giải ở Philippines có thể không có gì bất thường.
Chúng ta cũng cần xem xét việc hàng nghìn giải xổ số tương tự được quay trên khắp thế giới mỗi năm, hầu như tất cả đều không nhận được sự quan tâm từ báo chí quốc tế như lần này. Kết quả như vậy rất khó xảy ra, nhưng tổng số lượng người trúng khổng lồ có nghĩa là có khả năng ít nhất một trong số chúng sẽ tạo ra kết quả độc đắc rất ấn tượng.
Những tranh cãi, buộc tội cũng xảy ra khi kết quả xổ số đáng chú ý nào đó được công bố. Nổi tiếng nhất là khi huyền thoại của FC Barcelona, Xavi được công bố là người trúng giải tại một chương trình xổ số tư nhân ngay sau khi anh chuyển đến Qatar.
Nhưng nhìn chung, điều bất thường duy nhất trong hiện tượng 433 người cùng trúng độc đắc ở Philippines đó là rất nhiều người nhận thức về sự ngẫu nhiên đã thu hút họ đến cùng một dãy số. Vì vậy, chúng ta không nên vội vàng mua vé số sớm làm gì.
