Tại họp báo thường kỳ của Thanh tra Chính phủ hôm nay (10/1), có nhiều câu hỏi về việc cho vay và vay lại giữa EVN và công ty con nhiệt điện Phả Lại với lãi suất chênh lệch, việc EVN bù lỗ cho các công ty con và chuyện tiền lương của lãnh đạo tập đoàn này. Đây cũng là những nội dung mà Thanh tra Chính phủ đã làm việc với EVN.
Về tiền lương, Phó tổng giám đốc EVN Đinh Quang Tri khẳng định: lương lãnh đạo EVN, bao gồm Hội đồng Quản trị và Tổng giám đốc là do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội duyệt, "không có gì sai được, chỉ là cộng trừ nhân chia". “Hội đồng thành viên của EVN chỉ có 6 người nên rất đơn giản. Thủ tướng đã quy định không được vượt quá 36 triệu đồng/tháng, thêm phụ cấp nữa thì tối đa là 54 triệu đồng. EVN làm đúng theo quy định chung”, ông Tri nói.
 |
| Phó Tổng giám đốc EVN Đinh Quang Tri. |
Hiện tượng bình thường
Việc EVN cho công ty nhiệt điện Phả Lại vay vốn với lãi suất thấp rồi vay lại của công ty này với lãi suất cao, Phó tổng giám đốc EVN khẳng định “hiện tượng này là đúng, thực tế đang xảy ra”. “Trước nhà máy nhiệt điện Phả Lại hạch toán phụ thuộc EVN, khi Chính phủ quyết định cổ phần hóa đã phải tiến hành đánh giá lại tài sản và đấu giá công khai, chuyển thành công ty cổ phần, hoạt động theo luật doanh nghiệp”, ông Tri nói.
Theo giải trình của Phó tổng giám đốc EVN, vốn vay để xây dựng nhà máy Phả Lại 2 là ODA của Nhật lãi suất thấp (chưa đầy 2%/ năm, thời gian là 30 năm, 10 năm ân hạn). Chính phủ qua Bộ Tài chính cho EVN vay lại dưới 20 năm, thời gian ân hạn ngắn hơn, lãi suất có cộng thêm phí. Khi chuyển nhà máy nhiệt điện Phả Lại thành công ty cổ phần, về pháp lý, EVN phải cho Phả Lại vay để thu hồi vốn sau này trả Bộ Tài chính. Bộ đã đồng ý và phê duyệt cơ chế tài chính của EVN.
"Lúc đầu EVN cũng đề nghị Bộ cho Phả Lại vay trực tiếp, nhưng Bộ không đồng ý, muốn thông qua EVN là người quản lý Phả Lại, là đơn vị đầu mối về sản xuất, kinh doanh điện, cho Phả Lại vay theo hợp đồng dài hạn", ông Đinh Quang Tri cho biết.
Khi trở thành công ty cổ phần, Phả Lại có lãi, một số năm lãi lớn do khi thiếu điện được EVN điều độ chạy gần như liên tục, doanh thu tăng vọt cũng như thời gian trả nợ được kéo dài theo ODA, Phả Lại dư vốn khấu hao chưa sử dụng hết. Là công ty cổ phần, họ có quyền cho ngân hàng sử dụng số vốn này với lãi suất cao hoặc cho các doanh nghiệp vay lại. Trong khi đó, EVN được Bộ Tài chính cho phép huy động tiền nhàn rỗi của các công ty con theo lãi suất thỏa thuận là lãi suất ngân hàng cộng phí.
“Nhưng tính ra vẫn rẻ hơn vay ngân hàng để đầu tư các dự án mới như Sơn La, Bản Vẽ. Do đó lãi suất Phả Lại cho EVN vay lại mới cao hơn lãi suất EVN cho Phả Lại vay”, Phó tổng giám đốc EVN nói.
 |
| Hai Phó tổng Thanh tra Chỉnh phủ Ngô Văn Khánh và Trần Đức Lượng. |
Phó tổng Thanh tra Chính phủ Ngô Văn Khánh cho biết thêm: kết luận thanh tra khẳng định không có vi phạm trong việc cho vay và vay lại giữa công ty mẹ với các thành viên trong EVN. “ODA là vay Chính phủ để thực hiện các dự án có địa chỉ, mục tiêu, chương trình. Vay lại là câu chuyện của một tự chủ khác, khi đơn vị thành viên có các nguồn nhàn rỗi chưa dùng đến. Không nên gắn với nhau để so sánh lãi suất, trở thành vấn đề hiểu nhầm”, ông Khánh nói.
Theo ông Đinh Quang Tri, việc EVN bù lỗ cho các công ty con cũng là bình thường với đặc thù sản xuất kinh doanh điện. “Khâu xuất và tiêu thụ điện xảy ra đồng thời, khi các hộ tiêu dùng điện tăng, các nhà máy EVN phải tăng phát, cũng như tăng mua ngoài. Vào ban đêm, nhu cầu xuống, EVN bắt buộc giảm công suất phát của các nhà máy. Đây là một hệ thống thống nhất, phức tạp”, Phó tổng giám đốc EVN giải thích.
Ông Tri cũng cho biết do giá phát điện giờ đã theo thị trường, đang có sự cạnh tranh quyết liệt: ai chào giá thấp thì được phát trước, ai chào giá cao thì chỉ được huy động khi công suất thiếu, không thiếu thì không được phát, không có doanh thu. “EVN không điều khiển giá thị trường, mà do cung cầu, chi phí sản xuất của các nhà máy quyết định, tuy nhiên có khống chế giá trần để ổn định giá điện, hiện đang tương đối rẻ do tận dụng các nguồn thủy điện”, Phó tổng giám đốc EVN nói thêm trong năm 2011, toàn tập đoàn lỗ gần 3000 tỷ đồng.
