Bộ Tài chính vừa có công văn gửi Thủ tướng về việc rà soát việc sử dụng đất của các doanh nghiệp cổ phần hoá.
Chuyển đổi “đất vàng” gây thất thu ngân sách
Theo Bộ Tài chính, trước đây đối với diện tích đất thuê trả tiền hàng năm thì không tính tiền thuê đất vào giá trị doanh nghiệp.
Quy định tại điều 31 của Nghị định 59 năm 2011 của Chính phủ có nêu rõ: “Đối với diện tích đất thuê theo phương thức trả tiền thuê hàng năm thì doanh nghiệp thực hiện trả tiền thuê đất theo quy định của pháp luật hiện hành và không tính tiền thuê đất vào giá trị doanh nghiệp”.
 |
| Nhiều dự án bất động sản ở Hà Nội và TP.HCM sẽ bị thanh tra.
|
Hiện nay theo quy định tại điều 1, Nghị định số 189 năm 2013 của Chính phủ có thay đổi thành: “Đối với những diện tích đất doanh nghiệp cổ phần hoá đã được giao đất và đã nộp tiền sử dụng đất cho ngân sách Nhà nước hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng vào mục đích xây dựng nhà để bán và xây dựng kết cấu hạ tầng để chuyển nhượng hoặc cho thuê thì phải xác định tại giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp”.
Theo Bộ Tài chính, việc chuyển nhượng vốn liên quan đến quyền sử dụng đất phải tuân thủ quy định của pháp luật về đất đai, việc chuyển nhượng vốn tại công ty cổ phần chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán thực hiện đấu giá công khai. Trường hợp đấu giá công khai không thành công thì thực hiện chào bán cạnh tranh. Trường hợp chào bán không thành công thì thực hiện theo phương thức thoả thuận”.
Nghị định số 91 năm 2015 của Chính phủ đã quy định: “Việc xác định giá khởi điểm đối với phần vốn Nhà nước khi tổ chức bán đấu giá công khai hoặc thoả thuận được thực hiện thông qua tổ chức có chức năng thẩm định giá theo quy định của pháp luật về thẩm định giá đảm bảo xác định đầy đủ giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp bao gồm cả giá trị được tạo bởi giá trị quyền sử dụng đất giao hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hợp pháp theo quy định của pháp luật về đất đai… tại thời điểm chuyển nhượng vốn”.
Bộ Tài chính cho biết, hình thức đấu giá quyền sử dụng đất được tính trong các trường hợp đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê hoặc cho thuê mua hay giao đất, cho thuê đất đối với đất Nhà nước thu hồi do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu Nhà nước. Các trường hợp không đấu giá do Thủ tướng quyết định.
Tuy nhiên, hiện nay tại Hà Nội và TP. HCM cùng nhiều thành phố khác khi giao đất, cho thuê đối với đất Nhà nước thu hồi do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh mà tài sản gắn liền với đất thuộc sở hữu Nhà nước đã không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, nhưng chưa được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Tài chính cũng cho rằng Thông tư số 36 của Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa quy định cụ thể về phương pháp xác định giá đất đảm bảo minh bạch, sát giá thị trường nên thực tế tại nhiều dự án chuyển đổi mục đích sử dụng khi xác định giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa sát với giá trị trường làm thất thu cho ngân sách Nhà nước.
Theo Bộ Tài chính, từ 1/7/2014 đến 30/11/2016, có 60 trường hợp doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước cổ phần được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
“Việc cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước, nhất là những doanh nghiệp Nhà nước đang được nhà Nhà nước cho thuê đất ở những vị trí có giá trị thương mại, ở trung tâm thành phố, tuy nhiên việc xác định giá trị doanh nghiệp trong thời kỳ chế độ quy định không tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, nhưng không thực hiện đấu giá khi cổ phần hoá”, Bộ Tài chính cho hay.
Theo đó, việc sắp xếp lại các cơ sở nhà đất, xác định giá trị đất để thu tiền sử dụng vẫn chưa đầy đủ, chưa sát với giá thị trường và phụ thuộc vào đơn vị tư vấn.
Do đó, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ chấn chỉnh, xử lý kịp thời các tồn tại trong quản lý và sử dụng đất đai.
Thứ nhất, kiến nghị Chính phủ có kế hoạch thanh tra năm 2017, Thanh tra Chính phủ đã có kế hoạch thanh tra đối với dự án có dấu hiệu không thực hiện đúng mục đích đầu tư có dấu hiệu vi phạm pháp luật đất đai và xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa sát với giá thị trường làm thất thu ngân sách Nhà nước.
Bộ Tài chính cũng đã lập ra “danh sách” các cơ sở nhà, đất chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.
Đồng thời, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố tạm thời đình chỉ thi công các dự án xây dựng nhà cao tầng đang triển khai thực hiện tại trung tâm thành phố lớn mà chưa thực hiện đúng thẩm quyền giao đất thông qua đấu giá và phải tổng hợp báo cáo Thủ tướng.
Thanh tra hàng loạt dự án chuyển đổi
Trên cơ sở những kiến nghị trên, Văn phòng Chính phủ vừa có công văn chỉ đạo Bộ Tài chính chuyển danh sách các cơ sở nhà, đất chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư cho Thanh tra Chính phủ, phục vụ công tác thanh tra về việc quản lý đất đai theo kế hoạch thanh tra năm 2017 đã được Thủ tướng phê duyệt.
Chính phủ yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu đề xuất sửa đổi quy định Luật Đất đai năm 2013 về bán đấu giá quyền sử dụng đất phù hợp với quy định về thu hồi đất.
Theo danh sách do Bộ Tài chính lập, các dự án tại Hà Nội được thanh tra năm 2017 gồm có dự án của Công ty Cổ phần Tư vấn đầu tư và Đầu tư Việt Nam, Công ty TNHH Một thành viên Đầu tư phát triển TL Sông Nhuệ, Công ty Cổ phần Thương mại Ngôi nhà mới, Công ty TNHH MTV Cầu 1 Thăng Long, Công ty Đầu tư xây dựng số 2 Hà Nội...
Cùng loạt các dự án chuyển nhượng mục đích sử dụng đất của các doanh nghiệp như Công ty Cổ phần Quan hệ quốc tế - Đầu tư sản xuất, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Nhà và đô thị Vinacone, Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Nhà Hà Nội số 5, Công ty Cổ phần Thuỷ sản khu vực 1, Công ty Cổ phần Hateco Hà Nội, Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển và Xây dựng giao thông 208, Công ty Cổ phần Vận tải muối, Công ty Cổ phần Hoá chất, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và sản xuất vật liệu Nam Thắng, Công ty Cổ phần Quốc tế - Đầu tư sản xuất, Tổng công ty Dược Việt Nam...
Tại TP. HCM, Bộ Tài chính cũng lập danh sách nhiều dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất kiến nghị Thanh tra Chính phủ thanh tra, bao gồm dự án của Công ty Cổ phần Phát triển địa ốc Sài Gòn 5, Công ty Cổ phần Địa ốc 11, Công ty Cổ phần thương mại Phú Nhuận, Tổng công ty Bến Thành, Công ty Cổ phần Đầu tư TCO Việt Nam, Công ty Phát triển đô thị Đông Dương, Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79, Tổng công ty Xây dựng số 1…
